Giáo án Công nghệ 9 Định hướng nghề nghiệp chân trời Chủ đề 3: Thị trường lao động kĩ thuật, công nghệ tại Việt Nam

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Khái niệm thị trường lao động

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, quan sát Hình 3.2 SGK trang 14 và thực hiện nhiệm vụ: Cho biết những nội dung nào đã được thỏa thuận trong hoạt động tuyển dụng trên.

- GV dẫn dắt, giới thiệu một số điều kiện làm việc (lao động) gồm:

+ Công việc phải làm.

+ Thời gian làm việc.

+ Thời gian nghỉ ngơi.

+ Địa điểm làm việc.

+ Điều kiện về an toàn lao động.

+ Vệ sinh lao động.

+ Bảo hiểm xã hội, tiền lương, tiền thưởng và phụ cấp.

+ Định mức lao động đối với người lao động.

+ Trang bị bảo hộ lao động cho người lao động.

+...

- GV gợi mở, yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Tìm hiểu yếu tố người lao động, người sử dụng lao động của thị trường lao động.

- GV tiếp tục yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Trình bày khái niệm của thị trường lao động; yếu tố lao động, người sử dụng lao động.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS quan sát hình, đọc thông tin trong bài để thực hiện yêu cầu của GV.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết); ghi lại những HS tích cực, những HS chưa tích cực để điều chỉnh.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 - 3 HS xung phong trả lời câu hỏi: Những nội dung đã được thoả thuận trong hoạt động tuyển dụng là mức lương, điều kiện làm việc của công ty.

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trình bày kết quả thảo luận về:

+ Yếu tố người lao động, người sử dụng lao động của thị trường lao động.

+ Khái niệm của thị trường lao động; yếu tố lao động, người sử dụng lao động.

- Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá câu trả lời của HS. 

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới. 

1. Thị trường lao động 

1.1. Khái niệm thị trường lao động

- Thị trường lao động: là thị trường trao đổi hàng hóa “sức lao động” giữa người lao động và người sử dụng lao động thông qua các hoạt động tuyển chọn, thỏa thuận về tiền lương và các điều kiện làm việc khác.

- Người lao động: nguồn cung cấp sức lao động cho người sử dụng lao động, làm việc theo thỏa thuận, được trả lương và chịu sự quản lí, điều hành, giám sát của người sử dụng lao động.

- Người sử dụng lao động:  doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức, hợp tác xã, hộ gia đình, cá nhân,... cần thuê mướn, sử dụng người lao động (có nhu cầu sức lao động).

Nhiệm vụ 2: Các yếu tố ảnh hưởng đến thị trường lao động

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm và thực hiện nhiệm vụ: Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến thị trường lao động.

- GV dẫn dắt, giới thiệu cho HS các yếu tố ảnh hưởng đến thị trường lao động:

+ Sự phát triển của khoa học và công nghệ.

+ Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế.

+ Nhu cầu lao động.

+ Nguồn cung lao động.

- GV trình chiếu cho HS quan sát video về yếu tố ảnh hưởng đến thị trường lao động: 

https://youtu.be/7ymUu3UMWKc?si=RCJdXaYJhBkaITAz (5:25 – 8:09)

- GV tiếp túc yêu cầu HS thảo luận theo nhóm, quan sát Hình 3.3 SGK trang 15 và trả lời câu hỏi: So sánh nhu cầu về số lượng và chất lượng lao động giữa dây chuyền lắp ráp ô tô.

- GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp và trả lời câu hỏi: Kể tên một số ngành kinh tế có sự chuyển dịch cơ cấu làm ảnh hưởng đến thị trường lao động hiện nay.

- GV mở rộng kiến thức: Sự phát triển của khoa học và công nghệ có mối liên hệ và ảnh hưởng tới quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế và quy mô sản xuất của người sử dụng lao động.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS quan sát hình, đọc thông tin trong bài để thực hiện yêu cầu của GV.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết); ghi lại những HS tích cực, những HS chưa tích cực để điều chỉnh.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện 2 - 3 HS trả lời câu hỏi Hình 3.3:

+ Hình a: số lượng lao động nhiều; có trình độ chuyên môn kĩ thuật. 

+ Hình b: số lượng lao động ít; có trình độ chuyên môn kĩ thuật cao.

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trả lời câu hỏi về một số ngành kinh tế có sự chuyển dịch cơ cấu làm ảnh hưởng đến thị trường lao động:

+ Nhóm ngành kinh tế công nghiệp, dịch vụ có sự tăng trưởng, chiếm tỉ trọng lớn hơn nhóm ngành kinh tế nông nghiệp.

à Nhóm ngành kinh tế công nghiệp, dịch vụ có nhu cầu lao động cao hơn nhu cầu lao động ở nhóm ngành kinh tế nông nghiệp.

+ Nhóm ngành kinh tế công nghiệp do tác động của nền công nghiệp 4.0 à có nhu cầu cao về chất lượng lao động có trình độ chuyên môn kĩ thuật.

- Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá câu trả lời của HS.

- GV kết luận: Thị trường lao động chịu ảnh hưởng bởi các yếu tố: sự phát triển của khoa học và công nghệ; sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế; nhu cầu lao động và nguồn cung lao động.

- GV chuyển sang nhiệm vụ mới. 

1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến thị trường lao động

- Sự phát triển của khoa học và công nghệ:

+ Tạo ra những máy móc, thiết bị công nghệ cao thay thế con người ở nhiều công đoạn trong quá trình sản xuất.

à Giảm bớt số người lao động tham gia sản xuất và tác động trực tiếp đến nhu cầu về số lượng và chất lượng lao động.

+ Tăng năng suất lao động, nâng cao chất lượng sản phẩm.

à Tăng nhu cầu lao động chất lượng cao, có trình độ kĩ thuật, kĩ năng nghề nghiệp đáp ứng yêu cầu đổi mới công nghệ.

- Sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế: do quá trình công nghiệp hóa đất nước, xu hướng phát triển của hội nhập quốc tế và tác động của nền công nghiệp 4.0, kéo theo sự chuyển dịch cơ cấu lao động, dẫn đến nhu cầu lao động sẽ thay đổi cả về số lượng và chất lượng theo từng lĩnh vực sản xuất.

- Nhu cầu lao động: gia tăng vốn đầu tư sản xuất của người sử dụng lao động làm thay đổi quy mô và công nghệ sản xuất.

à Thay đổi nhu cầu lao động về số lượng và chất lượng.

- Nguồn cung lao động: 

+ Quy mô, cơ cấu, chất lượng của lực lượng lao động ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng cung cấp lao động cho thị trường lao động. 

+ Quy mô và tốc độ gia tăng dân số ở độ tuổi lao động: công tác đào tạo, bồi dưỡng ảnh hưởng đến số lượng và chất lượng nguồn cung lao động cho thị trường lao động.

Nhiệm vụ 3: Vai trò của thị trường lao động trong việc định hướng nghề nghiệp thuộc lĩnh vực kĩ thuật, công nghệ

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm và thực hiện nhiệm vụ: Phân tích các vai trò của thị trường lao động trong việc định hướng nghề nghiệp thuộc lĩnh vực kĩ thuật, công nghệ.

- GV chia HS cả lớp thành 4 nhóm.

- GV trình chiếu cho HS quan sát tư liệu, thông tin, hình ảnh, video về các vấn đề liên quan đến thị trường lao động (Đính kèm dưới Nhiệm vụ 3) và thực hiện nhiệm vụ:  

+ Nhóm 1: Quan sát bản tin thị trường lao động Việt Nam và nêu thông tin xu hướng việc làm (xu hướng tuyển dụng và tìm việc làm) trong bản tin thị trường lao động đó. 

+ Nhóm 2: Quan sát thông tin tuyển dụng lao động của doanh nghiệp và nêu các thông tin về nhu cầu tuyển dụng, yêu cầu đối với người lao động,... của doanh nghiệp có nhu cầu tuyển dụng lao động.

+ Nhóm 3: Quan sát thông tin của cơ sở đào tạo nghề nghiệp:

• Tìm hiểu và nêu tên, chương trình đào tạo của một số ngành nghề thuộc lĩnh vực kĩ thuật, công nghệ.

• Nêu thông tin thị trường lao động giúp cơ sở đào tạo phát triển các chương trình đào tạo phù hợp, theo nhu cầu.

+ Nhóm 4: 

• Nêu các ngành nghề có thể theo học để có cơ hội việc làm trong tương lai phù hợp với xu hướng việc làm.

• Trình bày thông tin thị trường lao động giúp người học định hướng nghề nghiệp.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS quan sát hình, đọc thông tin trong bài để thực hiện yêu cầu của GV.

- HS quan sát thông tin GV chia sẻ và thực hiện nhiệm vụ.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết); ghi lại những HS tích cực, những HS chưa tích cực để điều chỉnh.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận

- GV mời đại diện các nhóm HS trả lời câu hỏi: Đính kèm dưới Nhiệm vụ 3.

- Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá câu trả lời của HS.

- GV kết luận: Thị trường lao động giúp người học lựa chọn nghề nghiệp, cấp học và trình độ đào tạo; cơ sở đào tạo phát triển chương trình đào tạo đáp ứng yêu cầu xã hội; người lao động có cơ hội việc làm phù hợp, người sử dụng lao động tuyển dụng được người lao động có chất lượng.

- GV chuyển sang nội dung mới. 

1.3. Vai trò của thị trường lao động trong việc định hướng nghề nghiệp thuộc lĩnh vực kĩ thuật, công nghệ

- Cung cấp thông tin về thị trường lao động thuộc lĩnh vực kĩ thuật, công nghệ: xu hướng việc làm, nhu cầu tuyển dụng lao động, các cơ sở đào tạo nghề nghiệp,... 

- Giúp người học định hướng lựa chọn ngành nghề, cấp học và trình độ đào tạo phù hợp với năng lực, sở trường, điều kiện của cá nhân.

- Giúp các cơ sở đào tạo (trường đại học, cao đẳng, trung cấp) định hướng và phát triển chương trình đào tạo cho các ngành nghề và trình độ đào tạo phù hợp.

- Giúp người lao động có cơ hội được tuyển dụng vào vị trí việc làm phù hợp với chuyên môn đã được đào tạo.

- Giúp người sử dụng lao động tuyển dụng được người lao động phù hợp và có chất lượng.

TƯ LIỆU, THÔNG TIN, HÌNH ẢNH, VIDEO VỀ 

CÁC VẤN ĐỀ LIÊN QUAN ĐẾN THỊ TRƯỜNG LAO ĐỘNG 

Chương trình đào tạo của một số ngành nghề thuộc lĩnh vực kĩ thuật, công nghệ:

https://youtu.be/LU64qTPq2_o?si=0CHbXS6BK-8MlwwD 

………………….