Giáo án điện tử Hoá học 11 chân trời Bài 19: Carboxylic acid

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI!

KHỞI ĐỘNG

Một số loại côn trùng như kiến, ong,... dù rất nhỏ nhưng chỉ với một vết cắn, châm hoặc đốt lại có thể gây hại cho sức khỏe. Theo kinh nghiệm dân gian truyền lại thì khi bị côn trùng đốt, nếu bôi nước vôi vào vết đốt thì vết thương sẽ mất đi và không còn cảm giác ngứa rát nữa. Vậy tại sao lại như vậy?

Trong nọc độc của một số côn trùng như: ong, kiến, muỗi… có chứa một lượng formic acid gây bỏng da và đồng thời gây rát, ngứa. Formic acid là một loại carboxylic acid

BÀI 19.

CARBOXYLIC ACID

NỘI DUNG BÀI HỌC

Khái niệm – Cấu trúc – Danh pháp

Tính chất vật lí

Tính chất hóa học

Ứng dụng của một số Carboxylic acid thông dụng

Điều chế

1

KHÁI NIỆM – CẤU TRÚC – DANH PHÁP

Tìm hiểu về khái niệm, cấu trúc của carboxylic acid

Câu hỏi thảo luận 1

Quan sát hình 19.1, hãy nêu đặc điểm chung về cấu tạo của carboxylic acid, nêu đặc điểm khác về cấu tạo của carboxylic acid so với cấu tạo của aldehyde và ketone

Đặc điểm chung

Có chứa một hay nhiều nhóm carboxyl (- COOH) liên kết với carbon (hoặc hydrogen) trong phân tử

Điểm khác

Aldehyde và ketone chỉ có nhóm carbonyl (-C=O) trong khi là nhóm carboxylic acid liên kết trực tiếp với nhóm hydroxyl (-OH) để tạo thành nhóm carboxyl (- COOH)

KẾT LUẬN

Carboxylic acid là hợp chất hữu cơ mà phân tử có nhóm carboxyl (-COOH) liên kết trực tiếp với carbon (của gốc hydrocarbon hoặc của nhóm - COOH khác) hoặc nguyên tử hydrogen.

Công thức chung của carboxylic acid no, đơn chức, mạch hở: C_nH_2n+1COOH (n ≥ 0) hoặc C_mH_2mO₂ (m ≥ 1)

Trình bày đặc điểm cấu tạo, hình dạng phân tử và tính chất của acetic acid

Câu hỏi 1. Quan sát hình 19.2, hãy nêu đặc điểm cấu tạo, hình dạng phân tử acetic acid

Câu hỏi 2. Trình bày tính chất của acetic acid

Trả lời

Câu hỏi 1:

Phân tử acetic acid gồm có nhóm -CH3 liên kết với nhóm -COOH, mang đầy đủ tính chất của carboxylic acid

Câu hỏi 2:

Acetic acid

Chất lỏng, mùi xốc, dễ gây bỏng da

Đông đặc ở 16^oC tạo thành tinh thể  giống nước đá gọi là “acetic acid băng”

Viết công thức cấu tạo và gọi tên một số carboxylic acid

Câu hỏi thảo luận 2

Dựa vào bảng 19.1, rút ra cách gọi tên carboxylic acid theo danh pháp thay thế

Số chỉ vị trí nhánh-Tên nhánh

Tên hydrocarbon tương ứng (bỏ “e” ở cuối)

Tìm hiểu tên gọi thông thường của một số carboxylic acid

Tên thông thường: Liên quan đến nguồn gốc tìm ra chúng

H-COOH (formic acid);

CH₃COOH (acetic acid);

C₂H₅COOH propionic acid);

CH₂=CH-COOH (acrylic acid);

HOOC-COOH (oxalic acid);

C₆H₅COOH (benzoic acid)...

2

TÍNH CHẤT VẬT LÍ

Tìm hiểu đặc điểm về trạng thái, nhiệt độ sôi và tính tan của carboxylic acid

Câu hỏi thảo luận 3

So sánh nhiệt độ sôi của butanoic acid với nhiệt độ sôi của các chất trong bảng sau. Giải thích.

Nhiệt độ sôi của carboxylic acid cao hơn so với nhiệt độ sôi của các chất có cùng số nguyên tử carbon

Do carboxylic acid có khả năng tạo thành liên kết hydrogen bền vững hơn alcohol nên có nhiệt độ sôi cao hơn so với nhiệt độ sôi của alcohol tương ứng

Giữa các phân tử aldehyde, ketone và hydrocarbon không có liên kết hydrogen nên có nhiệt độ sôi thấp hơn.