Giáo án điện tử Hoá học 11 chân trời Bài 18: Hợp chất carbonyl (P1)

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI!

KHỞI ĐỘNG

Hợp chất carbonyl đơn giản nhất là aldehyde và ketone đơn chức. Chúng có nhiều ứng dụng trong ngành công nghiệp hóa chất cũng như trong thiên nhiên. Chẳng hạn progesterone là hormone của nữ giới, 1,1 - cis - retinal rất cần thiết cho khả năng nhìn của mắt. Em hãy nêu các nhóm chức có mặt trong 2 công thức sau:

Dự đoán đâu là nhóm chức của hợp chất carbonyl?

CHƯƠNG 6. HỢP CHẤT CARBONYL (ALDEHYDE – KETONE) – CARBOXYLIC ACID

BÀI 18.

HỢP CHẤT CARBONYL

NỘI DUNG BÀI HỌC

Khái niệm, đặc điểm liên kết

Danh pháp

Tính chất vật lí

Tính chất hóa học

Ứng dụng của hợp chất carbonyl

Điều chế

KHÁI NIỆM, ĐẶC ĐIỂM LIÊN KẾT

Tìm hiểu khái niệm đặc điểm cấu tạo của hợp chất carbonyl

Câu hỏi thảo luận 1

• Quan sát hình 18.1, nhận xét đặc điểm chung về cấu tạo của formaldehyde, acetaldehyde (aldehyde) và acetone (ketone)
• Hãy mô tả hình dạng phân tử của formaldehyde và acetaldehyde

Trả lời

• Đặc điểm chung:

Các chất đều có chứa nhóm             (nhóm carbonyl): Nguyên tử C liên kết với nguyên tử O bằng 1 liên kết σ bền và 1 liên kết π kém bền. Liên kết đôi C=O và 2 liên kết đơn cùng nằm trên một mặt phẳng, góc liên kết khoảng 120

- Aldehyde: hợp chất hữu cơ trong phân tử có nhóm - CHO liên kết trực tiếp với nguyên tử C (của gốc hydrocarbon hoặc nhóm - CHO) hoặc nguyên tử H

- Ketone: Hợp chất hữu cơ có nhóm carbonyl liên kết với hai gốc Hydrocarbon

- Aldehyde và ketone đơn chất trong phân tử chỉ chứa một nhóm carbonyl. Các gốc hydrocarbon có thể no/không no/thơm

Trả lời

• Formaldehyde và acetaldehyde thuộc nhóm aldehyde. Hình dạng phân tử của đều có nhóm - CHO liên kết với H (formaldehyde) ở và nhóm CH3 (acetaldehyde)

Công thức chung của aldehyde no, đơn chức, mạch hở

Công thức của aldehyde là: HCHO[CH₂]_k

Công thức chung của aldehyde là:

C_kH_2k+1CHO (k ≥ 0) hay C_nH_2nO (n ≥ 1)

Ketone no, đơn chức, mạch hở trong phân tử có một nhóm carbonyl, công thức chung tương tự aldehyde đơn chức, no, mạch hở C_nH_2nO (n ≥ 3)

KẾT LUẬN

Hợp chất carbonyl là hợp chất hữu cơ chứa nhóm carbonyl trong phân tử

• Aldehyde là hợp chất hữu cơ trong phân tử có nhóm -CHO liên kết trực tiếp với nguyên tử carbon (trong gốc hydrocarbon hoặc –CHO) hoặc nguyên tử hydrogen
• Công thức chung của aldehyde no, đơn chức, mạch hở: C_nH_2nO (n≥1)
• Ketone là hợp chất hữu cơ có nhóm carbonyl liên kết với 2 gốc hydrocarbon

Công thức chung của ketone no, đơn chức, mạch hở: C_nH_2nO (n≥3)

02

DANH PHÁP

Tìm hiểu cách gọi tên hợp chất carbonyl

Câu hỏi thảo luận 2

Dựa vào bảng 18.1, rút ra cách gọi tên theo danh pháp thay thế của aldehyde so với ketone

Câu hỏi thảo luận 3

Gọi tên theo danh pháp thay thế của các hợp chất carbonyl C₄H₈O đã viết ở trên

Trả lời

Câu hỏi thảo luận 2

Tên theo danh pháp thay thế của:

• Aldehyde đơn chức, mạch hở:

Tên hydrocarbon tương ứng (bỏ “e” ở cuối) + al

Đánh số nguyên tử carbon mạch chính bắt đầu ở nguyên tử carbon của nhóm   –CHO

• Ketone đơn chức, mạch hở:

Tên hydrocarbon tương ứng (bỏ “e” ở cuối) + số chỉ vị trí nhóm C=O + one

 Đánh số nguyên tử carbon mạch chính bắt đầu ở C gần nhóm C=O nhất