Giáo án điện tử Ngữ văn 9 chân trời Bài Ôn tập cuối học kì I

THÂN MẾN CHÀO

CÁC EM HỌC SINH ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI!

HOẠT ĐỘNG CÁ NHÂN

KHỞI ĐỘNG

Nhiệm vụ:

Chia sẻ về chủ đề em yêu thích nhất trong chương trình Ngữ văn học kì I.

Em nhận được thông điệp nào hay rút ra bài học gì từ chủ đề đó?

Chọn một trong số những chủ đề đã học ở học kì I.

Trình bày ngắn gọn về chủ đề khiến em thật sự ấn tượng.

Ngữ văn 9

ÔN TẬP HỌC KÌ I

NỘI DUNG BÀI HỌC

I.

Ôn tập kiến thức văn bản đọc và tiếng việt.

II.

Ôn tập kĩ năng viết, nói và nghe.

I.

ÔN TẬP KIẾN THỨC VĂN BẢN ĐỌC VÀ TIẾNG VIỆT.

HOẠT ĐỘNG NHÓM

Nhóm 1: Trả lời câu hỏi 1, 2, 3 phần Đọc (SGK tr.149).

Nhóm 2: Hoàn thành bảng trong câu 4, 5, 6 phần Đọc (SGK tr.149-150).

Nhóm 3: Hoàn thành bảng trong câu 7, 8 phần Đọc (SGK tr.151-152)

1. Ôn tập kiến thức về loại, thể loại văn bản đọc.

Câu 1: (SGK, tr.149)

Đặc điểm của ngôn ngữ thơ:

Hàm súc

Ngắn gọn

Giàu hình ảnh

Gợi nhiều hơn tả

Giàu nhạc điệu

Được tổ chức thành một cấu trúc đặc biệt: có vần, nhịp, thanh điệu, đối,...

Làm sống dậy hiệu quả tác động của các yếu tố như vần, nhịp, thanh điệu,... của ngôn ngữ thơ.

Khi đọc thơ, cần:

Đọc thành tiếng

Hình dung, cảm nhận rõ hơn về thế giới nội tâm của nhà thơ

Đọc diễn cảm

Ngôn ngữ thơ

Cảm xúc của người đọc và khắc sâu trong tâm trí họ

Tác động

trực tiếp

Câu 2: Nội dung dưới đây đề cập đến cách trình bày thông tin nào trong văn bản thông tin?

Thông tin trong văn bản được tổ chức theo cấu trúc: 1) giới thiệu tổng quan, khái quát về các đối tượng được phân loại; 2) giới thiệu chi tiết từng đối tượng cụ thể.

D. Cách trình bày thông tin theo các đối tượng phân loại.

C. Cách trình bày thông tin theo mối quan hệ nhân quả

A. Cách trình bày thông tin theo trình tự không gian

B. Cách trình bày thông tin theo mức độ quan trọng của thông tin.

Câu 3: Chọn cụm từ dung để điền vào chỗ trống trong nhận định dưới đây:

Nhân vật trong … có thể là con người hay thần linh, ma, quỷ. Nếu nhân vật là con người, họ thường có nét kì dị khác thường; nếu nhân vật là thân linh, ma, quỷ, họ thường được nhân hoá, mang hình ảnh, tính cách của con người.

A. Truyện thơ Nôm.

C. Truyện truyền kì.

B. Truyện lịch sử.

D. Truyện cười.

Câu 4: (SGK, tr.149)

Không có

• Chuyện người con gái Nam Xương (Nguyễn Dữ).
• Truyện lạ nhà thuyền chài (Lê Thánh Tông).

• Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga (Trích Truyện Lục Vân Tiên, Nguyễn Đình Chiểu).
• Thúy Kiều báo ân, báo oán (Trích Truyện Kiều, Nguyễn Du)
• Tiếng đàn giải oan (Truyện thơ Nôm khuyết danh).

• Quê hương (Tế Hanh).
• Bếp lửa (Bằng Việt).
• Vẻ đẹp của Sông Đà (Nguyễn Tuân).
• Mùa xuân nho nhỏ (Thanh Hải).
• Sơn Tinh, Thủy Tinh (Nguyễn Nhược Pháp).

Câu 5: (SGK, tr.150)

1. Truyện thơ Nôm

a. là thể loại có cốt truyện thường theo một trong hai mô hình Gặp gỡ – Tai biến – Đoàn tụ hoặc Nhân – Quả.

2. Truyện truyền kì

b. là thể loại văn xuôi tự sự thời trung đại, phản ánh hiện thực qua những yếu tố kì lạ, hoang đường.

3. Văn bản thông tin giới thiệu một danh lam thắng cảnh hoặc di tích lịch sử.

4. Văn bản nghị luận

c. là văn bản được viết để cung cấp thông tin về một danh lam thắng cảnh hoặc di tích lịch sử.

d. là văn bản mà người viết cần kết hợp cả cách trình bày vấn đề khách quan và cách trình bày chủ quan để tạo sức thuyết phục cho văn bản.

5. Thơ

6. Bài phỏng vấn

đ. là thể loại mà ngôn ngữ có đặc điểm hàm súc, ngắn gọn, nhiều hình ảnh, giàu sức gợi, được tổ chức thành một cấu trúc đặc biệt có vần, nhịp, thanh điệu, đối,...

e. là văn bản dùng để ghi lại thông tin của việc trao đổi về một chủ đề nhất định, trong đó có hệ thống câu hỏi và câu trả lời.

Thể loại tự sự của văn học viết.

• Viết bằng chữ Hán.
• Thể loại tự sự được viết bằng văn xuôi, phát triển mạnh ở thế kỉ XVI – XVII.
• Viết bằng chữ Nôm.
• Thể loại tự sự được viết bằng văn vần chủ yếu là thể thơ lục bát, phát triển mạnh vào cuối thế kỉ XVIII và thế kỉ XIX

Câu 6: (SGK, tr.150)

• Cốt truyện: thường sử dụng yếu tố kì ảo tạo nên những biến đổi bất ngờ và hợp lí hóa những điều ngẫu nhiên, bất bình thường…
• Cốt truyện: thường theo một trong hai mô hình: gặp gỡ (hội ngộ) – tai biến (lưu lạc) – đoàn tụ (đoàn viên), hoặc mô hình nhân – quả (ở hiền gặp lành, ở ác gặp dữ…

Câu 7: (SGK, tr.150)

Thanh Hải

Thơ

Bài thơ là tiếng lòng tha thiết yêu mến và gắn bó với đất nước, với cuộc đời, thể hiện ước nguyện chân thành của nhà thơ được cống hiến cho đất nước, góp một “mùa xuân nho nhỏ” của mình vào mùa xuân lớn của đất nước, của dân tộc.

Bài thơ theo thể năm tiếng, có nhạc điệu trong sáng, tha thiết, gần gũi với dân ca, nhiều hình ảnh đẹp, giản dị, gợi cảm với những phép so sánh và ẩn dụ sáng tạo.

Vũ Dương Quỹ

VB nghị luận

Bài viết không chỉ chứng minh được tính đa nghĩa của bài thơ Bánh trôi nước, rằng hình tượng chiếc bánh trôi và quá trình làm bánh chính là biểu tượng ẩn dụ cho cuộc đời, số phận người phụ nữ thời phong kiến mà còn giúp bạn đọc thấy được bút pháp miêu tả tài tình của nữ sĩ Hồ Xuân Hương.

• Luận điểm: rõ ràng, luận chứng minh bạch, giàu sức thuyết phục.
• Cách nêu dẫn chứng: đa dạng, lời văn giản dị, giàu hình ảnh và cảm xúc.

Ngô Nam

VB thông tin

Văn bản đã cung cấp những thông tin về lịch sử hình thành cũng như những nét độc đáo trong kiến trúc của công trình biểu tượng cho Thành phố Hồ Chí Minh. Qua đó, người đọc hiểu được lí do Cột cờ Thủ Ngữ được xem là di tích cổ bên sông Sài Gòn và những giá trị văn hóa lịch sử mà công trình này mang lại cho Thành phố.

- Trình bày rõ ràng, sử dụng các đề mục.

- Sử dụng yếu tố miêu tả hợp lý, giúp bài viết trở nên hấp dẫn, lôi cuốn.

Ngô Nam

VB thông tin

Văn bản đã cung cấp những thông tin về lịch sử hình thành cũng như những nét độc đáo trong kiến trúc của công trình biểu tượng cho Thành phố Hồ Chí Minh. Qua đó, người đọc hiểu được lí do Cột cờ Thủ Ngữ được xem là di tích cổ bên sông Sài Gòn và những giá trị văn hóa lịch sử mà công trình này mang lại cho Thành phố.

- Sử dụng nhiều hình ảnh minh họa trực quan, sinh động.

- Vận dụng từ ngữ chuyên ngành đa dạng, hợp lý, giúp cung cấp nhiều kiến thức bổ ích, lí thú.

Bồ Tùng Linh

Truyện truyền kì

• Phê phán nền chính trị tàn bạo, suy thoái.
• Phê phán chế độ khoa cử, hủ lậu.
• Cốt truyện tuyến tính.
• Truyện có kết cấu hết sức chặt chẽ. Chặt chẽ mà vẫn có những biến hoá khôn lường, hợp lí và logic chứ không đơn điệu, cứng nhắc.

Bồ Tùng Linh

Truyện truyền kì

• Phê phán nền chính trị tàn bạo, suy thoái.
• Phê phán chế độ khoa cử, hủ lậu.
• Nghệ thuật xây dựng nhân vật tài tình, nhân vật được xây dựng qua lời nói và hành động.
• Sử dụng yếu tố kỳ ảo đan xen với yếu tố thực làm nổi bật giá trị tố cáo của tác phẩm

Khuyết danh

Truyệnthơ Nôm

Văn bản kể về việc Thạch Sanh bị Lý Thông lừa giam vào ngục. Dù chàng đã biết Lý Thông hại mình nhưng với bản tính nhân từ, Sanh không oán thán, phàn nàn Chàng buồn nên mang đàn ra gảy nhưng tiếng đàn thần đã nói hộ những oan tình của Thạch Sanh.

Khuyết danh

Truyệnthơ Nôm

Khi nghe tiếng đàn, công chúa vui mừng. Nàng nói được như lúc xưa và giãi bày mọi sự cho vua cha. Nhà vua đã truyền gọi Thạch Sanh ngay.

 Thông điệp: Hãy tin vào lẽ phải, kẻ gian dối bất nhân, bất nghĩa sẽ bị vạch mặt; người ngay thẳng, thật thà, quên mình làm việc nghĩa sẽ được báo đáp.

- Truyện sử dụng nhiều chi tiết tưởng tượng thần kì độc đáo và giàu ý nghĩa.

- Thể thơ lục bát, ngôn ngữ giản dị mà giàu sức gợi

Câu 8: (SGK, tr.150)

Văn bản nghị luận

Nắm được luận đề

Nắm được hệ thống luận điểm, luận cứ và luận chứng.

Bố cục: chặt chẽ, mạch lạc, kết nối theo trình tự logic, không thể tách rời hay đảo ngược vị trí

Lí lẽ: đi kèm bằng chứng nên có sức thuyết phục cao, không thể bác bỏ

Quan điểm, thái độ của người viết.

Văn bản thông tin

Hiểu rõ mục đích của văn bản

Xác định được cấu trúc của văn bản.

Hiểu được từ ngữ, cách triển khai phù hợp

Hiểu được ý nghĩa văn bản muốn truyền tải.

Xác định yếu tố phi ngôn ngữ và tác dụng của chúng.

2. Ôn tập kiến thức tiếng Việt.

Yêu cầu:

Hoàn thành những câu hỏi 1, 2, 3 (SGK tr.151-152). trong phần tiếng Việt.

HOẠT ĐỘNG NHÓM ĐÔI

Câu 1: (SGK, tr.151)

• Biện pháp tu từ chơi chữ:

Biện pháp tu từ chơi chữ, điệp thanh, điệp vần.

• Biện pháp tu từ điệp thanh/ điệp vần:

Biện pháp tu từ chơi chữ, điệp thanh, điệp vần.

“Từ hơn nửa thế kỉ trước đây, Nguyễn Tuân đã sớm cảm thấy cái sức truyền cảm tuy kín đáo nhưng khó cưỡng lại ấy trong văn chương của Thạch Lam khi viết một câu văn đúng và đẹp lạ lùng: “Đọc “Hai đứa trẻ”, thấy bận bịu vô hạn về một tấm lòng quê hương êm mát và sâu kín.” (Nguyễn Tuân, “Thạch Lam”, trích lại trong “Thạch Lam, văn và đời”).”

---------------------------------------

----------------------Còn tiếp---------------------