Giáo án và PPT Ngữ văn 12 kết nối bài 2: Tây Tiến (Quang Dũng)

TIẾT    : VĂN BẢN TÂY TIẾN

A. KHỞI ĐỘNG

- GV đặt câu hỏi cho HS để khơi gợi về chủ đề liên quan đến bài học.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. Tìm hiểu tác giả - tác phẩm.

1. Tác giả

Trình bày một số hiểu biết về tác giả Quang Dũng và bài thơ Tây Tiến?

Sản phẩm dự kiến:

- Bút danh là Quang Dũng tên thật là Bùi Đình Diệm.

- Năm sinh – năm mất: 1921 – 1988.

- Quê quán:  làng Phượng Trì, huyện Đan Phượng, tỉnh Hà Tây

…

 2. Tác phẩm

Nhan đề Tây Tiến gợi  nên suy nghĩ gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Bài thơ ban đầu có tên là Nhớ Tây Tiến, sau được đổi là Tây Tiến. Ông đã lượt bỏ chữ “Nhớ” khiến cho nhan đề thi phẩm trở nên cô đọng, tạo ra sự chắc khỏe, rắn rỏi đem đến cho ta hình dung về miền Tây Bắc rộng lớn, thăm thẳm, hùng vĩ.

- Tây Tiến có thể hiểu là tên của một binh đoàn, nơi Quang Dũng từng công tác, cũng có thể hiểu là tiến về phía Tây, hướng hành quân của binh đoàn Tây Tiến trong quá trình thực hiện nhiệm vụ bảo vệ biên giới

II. Đọc văn bản

1. Thể thơ và bố cục

Xác định thể thơ của bài Tây Tiến?

Sản phẩm dự kiến:

- Thể thơ: Thất ngôn.

2. Hình ảnh thiên nhiên hùng vĩ núi rừng Tây Tiến

Trình bày mạch cảm xúc của bài thơ Tây Tiến?

Sản phẩm dự kiến:

- Mở đầu mạch cảm xúc bài thơ là nỗi nhớ. Nỗi nhớ da diết về đồng đội, những năm tháng không thể nào quên của nhà thơ khiến chủ thể trữ tình phải thốt lên: 

Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi

Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi.

- Nỗi nhớ ở đây được Quang Dũng hình tượng hóa thành nỗi nhớ “chơi vơi” vừa gợi cảm lại chính là sự liền mạch cho những dòng thơ gợi tả thiên nhiên Tây Bắc tiếp theo. 

3. Hình tượng người lính Tây Tiến

Hình ảnh người lính Tây Tiến hiện lên như thế nào ở đoạn 2?

Sản phẩm dự kiến:

- Ở đoạn thứ 2 tình quân dân thắm đượm đã được Quang Dũng khắc họa vô cùng thành công. Bút pháp lãng mạn đẩy lùi khung cảnh hung hiểm, hoang vu và dữ dội của núi rừng Tây Bắc. 

=> Sự gắn bó keo sơn giữa dân và quân là sức mạnh giúp cuộc kháng chiến của dân tộc đi đến thắng lợi.

4. Tổ chức ngôn ngữ đặc biệt trong bài thơ Tây Tiến

Trình bày tổ chức ngôn ngữ đặc biệt trong bài thơ Tây Tiến?

Sản phẩm dự kiến:

- Sử dụng các từ chỉ địa danh một cách vô cùng hợp lí: Nỗi nhớ của Quang Dũng không dành riêng cho bất kì một địa danh cụ thể nào, cũng chẳng phải nỗi nhớ “vu vơ” ông điểm danh từng địa danh cụ thể, điều này kích thích trí tưởng tượng của người đọc, đưa người đọc đến với sự tò mò khó cưỡng của vùng núi hoang sơ bí hiểm. Ông không sử dụng từ chỉ địa danh một cách tùy hứng mà điều phối nó để tạo sự ám ảnh cho thơ.

…

5. Lời thề Tây Tiến

Tinh thần chung của một thời Tây Tiến được thể hiện như thế nào?

Sản phẩm dự kiến:

Tinh thần, lí tưởng của người lính: chiến đấu tự nguyện, quả cảm, xả thân vì lí tưởng độc lập, tự do. 

III. Tổng kết

Trình bày nội dung và nghệ thuật của tác phẩm Tây Tiến?

Sản phẩm dự kiến:

- Nội dung: Nỗi nhớ da diết của tác giả đối với Tây Tiến. Những chặng đường hành quân gian khổ, thiếu thốn, hi sinh mất mát mà chất chứa kỉ niệm đẹp, thú vị, ấm áp cùng những đồng đội Tây TIến anh hùng…

- Nghệ thuật: Biện pháp hiện thực kết hợp lãng mãn đậm chất bi tráng…

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Phong cách thơ Quang Dũng không có đặc điểm nào?

A. Vừa hồn nhiên vừa tinh tế.

B. Mang vẻ đẹp hào hoa, phóng khoáng.

C. Đậm chất lãng mạn.

D. Đậm chất hiện thực.

Câu 2: Cảm hứng chủ đạo của Tây Tiến là?

A. Cảm hứng lãng mạn tràn đầy lạc quan, tin tưởng.

B. Cảm hứng hiện thực về cuộc chiến đấu đầy gian khổ hi sinh.

C. Cảm hứng đối nghịch: tự hào và xót thương, nuối tiếc.

D. Cảm hứng lãng mạn và tinh thần bi tráng.

Câu 3: Lúc đầu tác giả đặt tên cho bài thơ là:

A. Tây Tiến.

B. Nhớ Tây Tiến.

C. Yêu Tây Tiến.

D. Tây Tiến ơi.

Câu 4: Quang Dũng đã dùng những thủ pháp nghệ thuật nào để khắc hoạ khung cảnh thiên nhiên Tây Bắc?

A. Từ láy giàu giá trị tạo hình, nghệ thuật nhân hoá, hình ảnh thơ mộng, gợi nhiều hơn tả.

B. Hình ảnh thơ, từ ngữ đẹp gợi cảm, gợi nhiều liên tưởng.

C. Sáng tạo những hình ảnh tân kì, táo bạo.

D. Xây dựng những hình ảnh ẩn dụ mang tính biểu tượng, giàu ý nghĩa.

Câu 5: Thiên nhiên Tây Bắc có vai trò gì trong bài thơ?

A.  Gợi ra nỗi nhớ và hình ảnh đoàn binh Tây Tiến.

B. Làm dịu đi những mệt nhọc, vất vả trên đường hành quân của những người lính Tây Tiến.

C. Là miền đất lạ, hấp dẫn những người lính trẻ và độc giả.

D. Là bức phông nền gợi ra những khó khăn mà người lính Tây Tiến phải trải qua.

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: D

Câu 2: D

Câu 3: B

Câu 4: B

Câu 5: B

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

- Ôn lại kiến thức đã học: Các nội dung liên quan đến văn bản Tây Tiến: hoàn cảnh sáng tác, tóm tắt tác phẩm, những chi tiết đặc sắc, nội dung, nghệ thuật).

- Hoàn chỉnh các bài tập phần Luyện tập, Vận dụng (nếu chưa xong).