Giáo án và PPT Ngữ văn 12 kết nối bài 3: Nhìn về vốn văn hoá dân tộc (Trích – Trần Đình Hượu)

TIẾT   : VĂN BẢN NHÌN VỀ VỐN VĂN HÓA DÂN TỘC

A. KHỞI ĐỘNG

- GV đưa cho HS câu hỏi để nghiên cứu trả lời.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. Tìm hiểu chung

1. Tác giả

GV yêu cầu HS tìm hiểu và trình bày thông tin tác giả?

Sản phẩm dự kiến:

- Tên: Trần Đình Hượu

- Năm sinh: 1926 - 1995)

- Quê: Nghệ An. 

- Ông là chuyên gia nghiên cứu tư tưởng phương Đông, văn hóa, văn học Việt Nam, thời trung đại và giai đoạn giao thời.

…

2. Văn bản Nhìn về vốn văn hóa dân tộc

Xác định vấn đề nghị luận của văn bản được nêu?

Sản phẩm dự kiến:

- Vấn đề nghị luận đã được nêu khai quát ở câu đầu “chúng tôi xin đưa ra một số nhận xét về bài ba mặt của vốn văn hóa dân tộc”. Nội dung này hoàn toàn thống nhất với nhan đề của đoạn trích. Nhìn về ở dây là tìm hiểu, khám phá. Kết quả của việc tìm hiểu khám phá là những nhận xét được rút ra.

II. Khám phá văn bản

1. Xác định cấu trúc nghị luận của văn bản 

Xác định các luận điểm của văn bản?

Sản phẩm dự kiến:

- Chúng ta không có nền văn hóa đồ sọ, có những cống hiến lớn lao cho nhân loại, hay có những đặc sắc nổi bật.

- Người Việt Nam coi trọng cuộc sống hiện thế.

- Người Việt Nam ưa những gì vừa phải, chừng mực, không thích cái hoành tráng, cầu kì.

- Tinh thần chung của nền văn hóa Việt Nam là thiết thực, linh hoạt, dung hòa.

- Văn hóa Việt Nam là sự dung hợp giữa cái vốn có, cái riêng và tiếp thu cái bên ngoài.

III. Phân tích nghệ thuật lập luận

1. Cách nêu vấn đề nghị luận

Nhận xét về cách nêu vấn đề nghị luận?

Sản phẩm dự kiến:

Tác giả sử dụng lập luận chặt chẽ, logic để tăng tính thuyết phục cho bài viết. Lập luận của tác giả đi từ khái niệm đến thực trạng, từ thực trạng đến giải pháp.

IV. Sự kết hợp các thao tác nghị luận trong văn bản

Nhận xét về sự kết hợp các thao tác nghị luận trong văn bản?

Sản phẩm dự kiến:

Kết hợp nhuần nhuyễn linh hoạt và hài hòa các thao tác nghị luận.

V. Mục đích thái độ của người viết

Khi nghiên cứu về văn hóa Việt Nam, tác giả đã bộc lộ thái độ gì? Bạn suy nghĩ như thế nào về thái độ nghiên cứu đó?

Sản phẩm dự kiến:

- Thái độ khi nghiên cứu về văn hóa Việt Nam:

+ Thái độ nghiên cứu nghiêm túc từ vốn hiểu biết sâu sắc về văn hóa dân tộc, đã làm rõ những mặt tích cực và tiêu cực của nền văn hóa.

+ Thái độ khách quan nhìn về vấn đề theo nhiều chiều hướng, nhiều mặt khác nhau, giúp vấn đề được nhìn nhận đầy đủ và toàn diện nhất.

=> Thể hiện rõ đặc điểm của nền văn hóa dân tộc, thúc đẩy chúng ta phát huy những điểm mạnh vốn có và khắc phục những hạn chế để hội nhập với thế giới trong thời đại ngày nay.

VI. Tổng kết

Nhận xét những đặc sắc về nghệ thuật và nội dung của văn bản Nhìn về vốn văn hóa dân tộc?

Sản phẩm dự kiến:

- Nội dung: Những mặt tích cực và hạn chế của nền văn hóa dân tộc. Đồng thời cũng là việc chúng ta nên tích cực đẩy mạnh những ưu điểm và khắc phục hạn chế trong thời đại ngày nay.

- Nghệ thuật: 

+ Bố cục bài nghị luận chặt chẽ.

+ Lập luận, dẫn chứng sắc bén có chiều sâu.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Đoạn trích Nhìn về vốn văn hóa dân tộc trích từ phần mấy của tiểu luận?

1. Phần I
2. Phần II
3. Phần III
4. Phần IV

Câu 2: Xác định vấn đề nghị luận của văn bản Nhìn về vốn văn hóa dân tộc?

1. Vấn đề văn học Việt Nam thời điểm giao thời.
2. Vấn đề văn hóa của dân tộc.
3. Vấn đề văn học Việt Nam giai đoạn hiện đại.
4. Vấn đề văn học Việt Nam dưới cái góc nhìn văn hóa

Câu 3: Theo tác giả thì trong lịch sử dân tộc ngành văn hóa nào trở thành đài danh dự, thu hút, quy tụ cả nền văn hóa?

1. Văn chương
2. Âm nhạc
3. Triết học
4. Không có một ngành nào

Câu 4: Theo tác giả thì người Việt Nam quan niệm thế nào về vấn đề của cải vật chất?

1. Của cải vật chất luôn là ưu tiên số 1 của đời sống con người. Vì không có tiền sẽ không thể làm gì được.
2. Của cái vẫn chất chỉ là thứ yếu cốt lõi là giá trị tinh thần.
3. Của cái vẫn được quan niệm là của chung giàu sang chỉ là tạm thời, tham lam giành giật cho nhiều cũng không giữ mãi mà hưởng được.
4. Của cải không phải tất cả nhưng nếu không có của cải thì chẳng thể làm được gì.

Câu 5: Tại sao trong tâm trí nhân dân chỉ có Thần và Bụt mà không có Tiên?

1. Vì họ không biết đến Tiên.
2. Vì trong văn hóa tín ngưỡng của người Việt không có thần Tiên.
3. Vì Thần uy linh bảo quốc hộ dân và Bụt hay cứu người còn Tiên nhiều phép lạ ngao du ngoài thế giới xa lạ.
4. Vì Tiên thì không có thật

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: B

Câu 2: B

Câu 3: A

Câu 4: C

Câu 5: C

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

- GV hướng dẫn HS làm bài tập vận dụng.