Giáo án và PPT Ngữ văn 7 cánh diều Bài 3: Thực hành tiếng Việt

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

     - GV nêu câu hỏi với HS: Giáo viên đố vui: Một ông sư đi với ba ông sư. Hỏi tất cả có mấy ông sư? 

Từ “ba” ở đây có ý nghĩa gì?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. TÌM HIỂU CHUNG

Hoạt động 1: Tìm hiểu về phó từ, số từ

- GV yêu cầu HS đọc lại kiến thức phần Tri thức Ngữ văn và thảo luận theo cặp đôi, trả lời các câu hỏi sau:

+ Số từ là gì? Số từ dùng trong những trường hợp nào? Lấy ví dụ cho các trường hợp.

+ Phó từ là gì? Tác dụng của phó từ.

Sản phẩm dự kiến:

1. Số từ

- Số từ là những từ chỉ số lượng hoặc thứ tự của sự vật. 

- Tác dụng:

+ Biểu thị số lượng sự vật, số từ đứng trước danh từ.

+ Biểu thị thứ tự, số từ đứng sau danh từ.

2. Phó từ

- Phó từ là những từ chuyên đi kèm danh từ, động từ, tính từ hoặc đại từ và bổ sung ý nghĩa về:

•        Số ít hoặc số nhiều: mỗi, các, những…

•        Thời gian: đang, đã…

•        Mức độ: rất, hơi, lắm…

•        Sự tiếp diễn: vẫn, cứ…

•        Sự diễn ra đồng thời, tương tự: đều, cũng…

•        Sự phủ định: không, chẳng

•        Tính thường xuyên, liên tục hay gián đoạn, bất ngờ: thường, luôn, bỗng…

•        Sự hoàn thành, kết quả: xong, rồi…

•        Sự lặp lại

Hoạt động 2: Hoạt động luyện tập

- GV yêu cầu HS đọc yêu cầu bài tập và làm việc theo cặp: Tìm phó từ trong các câu sau. Cho biết chúng đi kèm từ loại nào và bổ sung ý nghĩa gì cho từ trung tâm.

Sản phẩm dự kiến:

a. Con vật khủng khiếp quá! (Véc-nơ)

=> Phó từ đi kèm tính từ "khủng khiếp", bổ sung ý nghĩa về mức độ cho tính từ trung tâm, cho thấy con quái vật rất to.

b. Đúng là tàu đang đỗ ở chỗ nước trong... (Véc-nơ)

=> Phó từ đi kèm động từ "đỗ", bổ sung ý nghĩa về thời gian cho động từ trung tâm, cho thấy hành động đang diễn ra.

c. Vòi và đuôi bạch tuộc có khả năng mọc lại. (Véc-nơ)

=> Phó từ đi kèm danh từ "khả năng", bổ sung ý nghĩa khẳng định cho danh từ trung tâm.

d. ... Anh đừng để tâm đến những chuyện hôm nay. (Brét-bơ-ry)

=> Phó từ đi kèm động từ "để tâm", bổ sung ý nghĩa chỉ mệnh lệnh cho động từ trung tâm, yêu cầu chủ thể không thực hiện hành động.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1. Ví dụ nào sau đây là phó từ?

A. Ba

B. Đang

C. Năm

D. Một

Câu 2. Ví dụ nào sau đây là số từ?

A. Rất

B. Đã

C. Hai

D. Chưa

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: B

Câu 2: C

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu hỏi: Viết một đoạn văn (khoảng 5-7 dòng) nêu cảm nghĩ của em sau khi học văn bản Bạch tuộc (Véc-nơ), trong đó có sử dụng phó từ và số từ. Xác định nghĩa mà phó từ, số từ bổ sung cho danh từ trung tâm trong đoạn văn đó.