Giáo án và PPT Ngữ văn 7 cánh diều Bài 6: Ếch ngồi đáy giếng

VĂN BẢN 1: ẾCH NGỒI ĐÁY GIẾNG

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV tổ chức cho HS trò chơi: Đuổi hình bắt chữ

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Đọc và tìm hiểu chung

NV1: Truyện ngụ ngôn

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời: Em hãy nêu những hiểu biết của em về thể loại truyện ngụ ngôn.

Sản phẩm dự kiến:

- Truyện kể bằng văn xuôi hoặc văn vần.

- Có ngụ ý.

- Mục đích: mượn chuyện loài vật để kín đáo nói chuyện con người → khuyên nhủ, răn dạy những bài học cho con người trong cuộc sống.

NV2: Tác phẩm

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

+ Nêu những sự kiện chính của truyện.

+ Nêu bố cục của văn bản? Có thể chia theo cách khác?

+ Xác định thể loại của truyện?

+ Truyện kể về nhân vật nào? Nó có tính cách thế nào?

+ Xác định ngôi kể và thứ tự kể của truyện?

Sản phẩm dự kiến:

- Đọc và tóm tắt

- Xác định bố cục văn bản:

- Bố cục văn bản:2 phần

+ Phần 1: Từ đầu ... chúa tể -> Cuộc sống của ếch khi ở trong giếng.

+ Phần 2: Còn lại -> Cuộc sống của ếch khi ra khỏi giếng

- Thể loại: truyện ngụ ngôn.

- Nhân vật chính: con ếch luôn kiêu ngạo, xem thường mọi vật và tự cho mình là một vị chúa tể.

- Ngôi kể thứ ba.

- Thứ tự: kể xuôi.

Hoạt động 2: Đọc hiểu văn bản

Nhiệm vụ 1: 

- GV chia lớp thành 4 nhóm, yêu cầu các nhóm tìm hiểu văn bản và trả lời:

- Nhóm 1, 2: Tìm hiểu khi ếch ở trong giếng

- Nhóm 3, 4: Tìm hiểu khi ếch ra ngoài giếng

Sản phẩm dự kiến:

a. Ếch ở trong giếng:

- Hoàn cảnh sống: xung quanh ếch chỉ có vài con cua, ốc, nhái ...

- Môi trường sống nhỏ bé, hạn hẹp.

- Hành động: Hàng ngày, ếch cất tiếng kêu ồm ộp làm vang động cả giếng khiến các con vật nhỏ bé hoảng sợ.

- Tính cách: Ếch cứ tưởng bầu trời chỉ bé bằng cái vung còn nó thì oai như một vị chúa tể.

=> Tầm nhìn, sự hiểu biết hạn chế và nông cạn.

=> Thái độ chủ quan, kiêu ngạo ...

b. Khi ra khỏi giếng

+ Môi trường sống thay đổi sau một trận mưa to: rộng lớn, nhiều thứ mới lạ.

+ Thái độ của ếch: nhâng nháo, không thèm để ý đến xung quanh, nghênh ngang đi lại khắp nơi và cất tiếng kêu Ồm ộp; bị một con trâu đi qua dẫm bẹp. Như vậy, vì chủ quan, kiêu ngạo nên ếch phải trả giá bằng cả tính mạng.

=> Bối cảnh câu chuyện đã giúp nhân vật bộc lộ tính cách kiêu ngạo, huênh hoang, xem thường mọi vật; có suy nghĩ thiển cận, cái nhìn phiến diện, không chịu mở mang hiểu biết của bản thân. Từ đó, làm nổi bật ý nghĩa của truyện nhằm phê phán những kẻ hiểu biết hạn hẹp mà lại tự cao tự đại, huênh hoang; đồng thời, khuyên nhủ mọi người phải nỗ lực mở rộng tầm hiểu biết của bản thân, không được chủ quan, kiêu ngạo.

………………………………………………….

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1. Mục đích chủ yếu của truyện ngụ ngôn là gì?

A. Kể chuyện

B. Thể hiện cảm xúc

C. Gửi gắm ý tưởng, bài học

D. Truyền đạt kinh nghiệm

Câu 2. Truyện ngụ ngôn thiên về chức năng nào?

A. Phản ánh cuộc sống

B. Giáo dục con người

C. Tố cáo xã hội

D. Cải tạo con người xã hội

Câu 3. Trong truyện Ếch ngồi đáy giếng, con ếch sống trong một cái giếng nhỏ, chung quanh nó toàn là những con vật yếu đuối, điều này làm ếch có suy nghĩ thế nào?

A. Ếch tưởng trong thế giới này chỉ có những con vật nhỏ hơn nó.

B. Ếch cho rằng cái giếng là nơi sâu nhất.

C. Ếch tưởng bầu trời nhỏ bé bằng cái vung và nó là một vị chúa tể.

D. Ếch nghĩ nó không có bà con, họ hàng.

Câu 4. Khi nước tràn vào giếng và đưa ếch ra ngoài, thái độ của ếch như thế nào khi nhìn thấy cảnh vật chung quanh?

A. Rất lo lắng và sợ sệt vì mọi thứ quá xa lạ.

B. Đắc ý vì cảnh vật mới không bằng nơi nó sinh sống bấy lâu.

C. Nghênh ngang đi lại khắp nơi, dương dương tự đắc vì nghĩ mình là chúa tể của muôn loài.

D. Cười nhạo báng tất cả mọi thứ ếch gặp trên đường.

Câu 5. Trong truyện, thực chất ếch là con vật như thế nào?

A. Có tầm hiểu biết sâu rộng và có vốn sống dồi dào.

B. Có vốn sống bình thường nhưng luôn biết học hỏi.

C. Có tầm hiểu biết sâu rộng nhưng không chịu học hỏi những con vật khác ở chung quanh.

D. Có hiểu biết nông cạn, hời hợt nhưng lại thích huênh hoang.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1. Thử nêu một số hiện tượng trong đời sống ứng với thành ngữ “ Ếch ngồi đáy giếng”?

Câu 2. Hãy tìm những câu tục ngữ, thành ngữ khuyên chúng ta không nên kiêu ngạo, chủ quan, phải luôn mở rộng tầm hiểu biết?