Giáo án và PPT Ngữ văn 7 cánh diều Bài 4: Thiên nhiên và con người trong truyện “Đất rừng phương Nam” (Bùi Hồng)

VĂN BẢN 1: THIÊN NHIÊN VÀ CON NGƯỜI 

TRONG TRUYỆN “ĐẤT RỪNG PHƯƠNG NAM”

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Đọc phần “ Kiến thức Ngữ văn” SGK. Hãy chia sẻ những hiểu biết về đặc điểm của nghị luận văn học? Giá trị nhận thức của nghị luận văn học?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. TÌM HIỂU CHUNG

Hoạt động 1: Tìm hiểu chung tác giả, tác phẩm

(1) HS làm việc dự án cho phiếu số 1

(1)Nêu hiểu biết của em về tác giả?

(2) Gọi HS đọc đoạn 1 và nêu cách đọc văn bản nghị luận

(3) Văn bản viết theo thể loại gì? PTBĐ của văn bản?

(4) Trình bày bố cục của văn bản?

Sản phẩm dự kiến:

1. Tác giả: Nhà văn: Bùi Hồng ( 1931- 2012) quê ở Hà Tĩnh

2. Tác phẩm:

- Cách đọc: đọc chậm rãi, rõ ràng , chú ý nhấn giọng ở những câu văn nêu dẫn chứng “ ba ba to bằng cái nia....khiêng nổi” Đọc với giọng tha thiết với những dẫn chứng được trích từ tác phẩm “ Đất rừng phương Nam”

- Thể loại: Nghị luận văn học

- phương thức biểu đạt: Nghị luận

- Bố cục: 3 phần

Phần 1: từ đầu...trẻ em giới thiệu những nét đặc sắc của tác phẩm “ Đất rừng phương Nam”

Phần 2: tiếp ...vô tận  nghệ thuật miêu tả cảnh trong Đất rừng phương Nam

Phần 3: còn lại  nghệ thuật miêu tả con người trong Đất rừng phương Nam

Hoạt động 2: Tìm hiểu văn bản

GV chia nhóm cặp đôi

-Văn bản viết về vấn đề gì? Vấn đề đó nằm ở phần nào của văn bản? ( nằm ở nhan đề văn bản)

-Nhan đề đã thể hiện vấn đề đó như thế nào? ( thể hiện khái quát vấn đề nghị luận)

-Mục đích của văn bản là gì?

Sản phẩm dự kiến:

Vấn đề nghị luận trong văn bản: 

a. Vấn đề chính: Đặc sắc về nội dung và hình thức nghệ thuật của tác phẩm Đất rừng phương Nam.

b. Mục đích của văn bản: Cho người đọc thấy được vẻ đẹp của khung cảnh và nghệ thuật miêu tả con người trong tác phẩm. Từ đó, người đọc có được những hiểu biết về con người, thiên nhiên Nam Bộ, khơi gợi sự yêu thích đối với nơi này.

c. Phương pháp: để thuyết phục người đọc, người viết đưa ra lí lẽ và bằng chứng để làm sáng tỏ cho ý kiến.

GV chốt lại bằng sơ đồ tư duy

Hoạt động 3: Đặc điểm khái quát của Đất rừng phương Nam

GV nêu câu hỏi:

-Tìm hệ thống ý kiến, lí lẽ và bằng chứng trong từng đoạn

-Em có nhận xét gì về cách lập luận của tác giả?

Sản phẩm dự kiến:

* Ý kiến 1: Đặc điểm khái quát của Đất rừng phương Nam

- Nhân vật: thuộc nhiều tầng lớp, nhiều ngành nghề.

- Kết cấu chương hồi kiểu truyền thống: không gian, thời gian rạch ròi, nhân vật thiện ác, trắng đen tách bạch và bộc lộ qua hành động, hình dáng, ngôn ngữ.

=> Tác giả cho người đọc cái nhìn bao quát về những đặc sắc của tác phẩm.

* Ý kiến 2: Đặc sắc về nghệ thuật miêu tả thiên nhiên trong tác phẩm Đất rừng phương Nam.

=> Những bằng chứng cụ thể, giàu hình ảnh, sinh động, làm sáng tỏ lí lẽ, đem đến ngạc nhiên cho người đọc. 

à Tác giả đưa ra những nhận định đúng đắn, giúp người đọc hiểu hơn về vẻ đẹp của Đất rừng phương Nam. Để làm sáng tỏ lí lẽ của mình, tác giả nêu rõ những dẫn chứng được trích từ trong tiểu thuyết của Đoàn Giỏi. Chắc hẳn phải rất yêu thích, hiểu rõ về tác phẩm, Bùi Hồng mới có thể đưa ra những nhận định xác đáng và dẫn chứng rõ ràng, thuyết phục như vậy.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1. Theo em mục đích chính của người viết đoạn trích trên là gì”?

A. Ca ngợi Võ Tòng

B. Ca ngợi vẻ đẹp của thiên nhiên vùng đất phương Nam

C. Nêu lên cách xây dựng nhân vật của tác giả Đoàn Giỏi

D. Chỉ ra cái hay của tác phẩm “ Đất rừng phương Nam”

Câu 2. Vì sao văn bản “Thiên nhiên và con người trong truyện "Đất rừng phương Nam" là văn bản nghị luận?

A. Vì văn bản tập trung miêu tả vùng đất phương Nam

B. Vì tác giả kể về cái hay cái đẹp của văn bản “ Người đàn ông cô độc giữa rừng”

C. Vì tác giả giúp người đọc hiểu người đàn ông cô độc là ai

D. Vì tác giả phân tích cái hay về nghệ thuật và nội dung của tác phẩm “ Đất rừng phương Nam”

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: D

Câu 2: D

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu hỏi: Viết một đoạn văn bày tỏ quan điểm của em khi có ý kiến cho rằng “ Tác giả Bùi Hồng đã phân tích cái hay của tác phẩm Đất rừng phương Nam bằng cách đưa ra được các bằng chứng rất thuyết phục. Em có đồng ý với ý kiến đó không?