Giáo án và PPT Sinh học 11 kết nối Bài 14: Khái quát về cảm ứng ở sinh vật

BÀI 14. KHÁI QUÁT VỀ CẢM ỨNG Ở SINH VẬT

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Trời nóng, chó thè lưỡi

Nếu sinh vật không phản ứng kịp thời đối với kích thích đến từ môi trường thì sẽ dẫn đến hậu quả như thế nào?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu về khái niệm và vai trò của cảm ứng

HS thảo luận trả lời câu hỏi hộp Dừng lại và suy ngẫm mục I trang 89, từ đó rút ra vai trò chung của cảm ứng.

Sản phẩm dự kiến:

Đáp án câu hỏi Dừng lại và suy ngẫm SGK trang 89

VD: Ngọn cây mọc hướng về nguồn sáng giúp cây nhận đủ ánh sáng, đảm bảo cho quá trình quang hợp. Tay rụt nhanh lại khi lỡ chạm vào bàn là nóng còn giúp tay tránh bị tổn thương do nhiệt độ cao 

Kết luận: Cảm ứng là sự tiếp nhận và phản ứng của sinh vật đối với những thay đổi của môi trường, đảm bảo cho sinh vật thích ứng với môi trường sống.

Hoạt động 2. Cơ chế cảm ứng ở sinh vật

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Cơ chế cảm ứng ở thực vật giống với động vật như thế nào?

Sản phẩm dự kiến:

Đáp án CH Dừng lại và suy ngẫm SGK trang 89

Cơ chế cảm ứng ở thực vật giống ở động vật, bắt đầu thu nhận kích thích, dẫn truyền thông tin kích thích về bộ phận xử lý thông tin, từ đây thông tin đến bộ phận gây ra đáp ứng.

Kết luận

Ở thực vật, bộ phận tiếp nhận thu nhận kích thích. Thông tin kích thích được truyền qua tế bào chất đến bộ phận xử lí thông tin. Bộ phận này xử lý thông tin và đưa ra đáp ứng.

- Cảm ứng ở động vật có hệ thần kinh dựa trên phân xạ, trong đó thụ thể cảm giác tiếp nhận kích thích từ môi trường và tạo ra xung thần kinh truyền về thần kinh trung ương, từ đây xung thần kinh đi đến cơ quan đáp ứng tạo ra đáp ứng phù hợp.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Đặc điểm của cảm ứng ở động vật là

A. diễn ra với tốc độ nhanh và đa dạng.

B. diễn ra với tốc độ chậm và đa dạng.

C. diễn ra chậm, khó nhận thấy.

D. diễn ra chậm, dễ nhận thấy.

Câu 2: Cảm ứng là

A. sự phản ứng của sinh vật đối với những thay đổi của môi trường trong cơ thể.

B. sự tiếp nhận của sinh vật đối với những thay đổi của môi trường, đảm bảo cho sinh vật thích ứng với môi trường sống.

C. sự tiếp nhận và phản ứng của sinh vật đối với những thay đổi của môi trường, đảm bảo cho sinh vật thích ứng với môi trường sống.

D. sự lan truyền xung thần kinh theo một chiều nhất định, đảm bảo cho sinh vật thích ứng với môi trường sống.

Câu 3: Ở người, khi ánh sáng mạnh chiếu vào mắt thì đồng tử co lại nhằm

A. giúp mắt nhìn thấy ánh sáng nhiều hơn.

B. giúp mắt mở to hơn.

C. tránh cho mắt nhắm lại do ánh sáng mạnh.

D. tránh cho mắt bị tổn thương.

Câu 4: Khi bị gai đâm, thụ thể đau ở tay chuyển thông tin đau về bộ phận

A. tiếp nhận thông tin, thông tin từ đây truyền đến cơ xương, cơ xương co làm tay rụt lại.

B. xử lí thông tin, thông tin từ đây truyền đến cơ xương, cơ xương co làm tay rụt lại.

C. đáp ứng thông tin, thông tin từ đây truyền đến cơ xương, cơ xương co làm tay rụt lại.

D. tiếp nhận và đáp ứng, thông tin từ đây truyền đến cơ xương, cơ xương co làm tay rụt lại.

Câu 5: Các tác nhân của môi trường tác động tới cơ thể sinh vật được gọi là

A. các kích thích.

B. các nhận biết.

C. các đáp ứng.

D. các cảm ứng.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Làm thế nào các sinh vật sử dụng cảm ứng của mình để phát hiện và tránh các tác nhân độc hại trong môi trường sống của chúng? (ví dụ như phát hiện các chất độc trong không khí hoặc nước)

Câu 2: Bằng cách nào các loài thực vật có thể sử dụng cơ chế cảm ứng để phản ứng với sự thay đổi của môi trường và nâng cao khả năng chống chịu của chúng?