Nội dung chính Ngữ văn 9 cánh diều Bài 3: Khám phá kì quan thế giới: thác I-goa-du (Theo Đỗ Doãn Hoàng)

BÀI 3.2. KHÁM PHÁ KÌ QUAN THẾ GIỚI: THÁC I-GOA-DU

I. TÌM HIỂU CHUNG VỀ VĂN BẢN

1. Đọc

- Cách đọc: HS có thể áp dụng những kĩ năng đọc sau:

+ Đọc quét: đọc kĩ một vài chỗ trong một đoạn/ phần VB để tìm lại những cụm từ, thông tin quan trọng.

+ Đọc lướt: đọc nhanh qua một số đoạn/ trang để nắm bắt thông tin chính của VB.

- Câu hỏi trong thẻ chỉ dẫn:

II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN

1. Đặc điểm hình thức của văn bản Khám phá kì quan thế giới: thác I-goa-du

a. Bố cục

- Sơ đồ tư duy đính kèm phía dưới.

- Nội dung văn bản: Văn bản cung cấp cho người đọc những thông tin về thác nước I-goa-du – một kì quan thiên nhiên của thế giới. Người viết dẫn dắt vấn đề bằng cách giới thiệu chung về thác nước, triển khai từng đặc điểm của thác: miêu tả cảnh đẹp của thác nước nước khi đi bộ, đi trên không và đặc biệt là việc đi thuyển qua các ngọn thác cao để vào trung tâm thác nước kì vĩ, nguy hiểm như lao thăng vào “họng quỷ”.

b. Mục đích của văn bản

- Mục đích: giúp cho người đọc có những những thông tin cơ bản về thác I-goa-du và các trải nghiệm cảm giác mạnh khi khám phá nơi đây

- Người đọc đã triển khai nội dung từ khái quát đến cụ thể: đưa ra thông tin về địa điểm, vẻ đẹp ấn tượng, các hình thức du lịch và giới thiệu rất cụ thể về huyệt địa “Họng quỷ”.

2. Đặc điểm và giá trị của thác I-goa-du

a. Đặc điểm

- Vị trí địa lí: nằm ở vùng biên giới giữa hai quốc gia Nam Mỹ là Bra-zin và Ác-hen-ti-na.

- Nguyên nhân hình thành: sự đứt gãy kì vĩ của hiện tượng núi lửa phun trào từ thượng cổ, mảng kiến tạo lục địa được nâng cao rồi sụt với tốc độ lớn.

- Số lượng thác: khoảng 275 đến 300 ngọn thác (tùy vào từng mùa nước), dài từ 64 đến 85 mét.

- Lưu lượng: lưu lượng dòng chảy trung bình hằng năm lớn nhất thế giới, lượng nước từ đỉnh thác ụp xuống lãnh thổ biên thùy hai quốc gia lên tới 450 000 mét khối.

- Vẻ đẹp: từ năm 1541, tức là hơn 400 năm qua, người Bồ Đào Nha chính thức biết đến và ca tụng sự vĩ đại mang tính kỉ lục thế giới; từ năm 1876, tác giả An-đrơ Rê-bu-ca mô tả thác “đẹp tuyệt vời”, là “kì quan được tạo ra bởi Đức Chúa Trời”.

b. Giá trị

- Cảnh quan, sinh học:

+ Là nơi có nhiều khu rừng quần tụ muông thú ở quanh thác phía Bra-xin.

+ Nhiều loài chim to lớn bay rợp trời, cầy hương, kì đà, nhiều loài hoang dã, quý hiếm nhởn nhơ chơi.

+ Nhiều khu bảo tồn xanh um, hệ sinh thái rừng nhiệt đới Bra-xin.

- Thủy điện: 

+ Hồ thủy điện I-tai-pu – nơi nhiều thập niên từng là hồ thủy điện lớn nhất thế giới trướ khi đập Tam Điệp của Trung Quốc ra đời.

+ “Họng quỷ” với lưu lượng nước lớn nhất thế giới.

- Du lịch:

+ Nhiều nhánh I-goa-du tổ chức “thủy, lục, không quân” phục vụ du khách.

+ Trải nghiệm khám phá “Họng quỷ”.

c. Nghệ thuật miêu tả

- Nghệ thuật miêu tả của tác giả: sử dụng các từ ngữ tạo hình, giọng văn lúc nhẹ nhàng, lúc hồi hộp gay cấn, ngữ điệu tự do; sử dụng nhiều thủ pháp nghệ thuật như so sánh, liên tưởng, liệt kê…

- Các câu văn:

+ Tất cả nín thở, lên gồng, vài trăm ngọn thác thi nhau gào thét. Toàn thân lạnh buốt, ướt như chuột lột. Biển nước cuồn cuộn, rót thẳng vào cơ thể bạn.

+ Tiếng nước gào thét ào ào như có muôn vàn con quỷ gào thét.

3. Mối quan hệ giữa phương tiện ngôn ngữ và phương tiện phi ngôn ngữ trong văn bản.

- Hình 1 giúp người đọc hình dung bao quát về sự hùng vĩ, tráng lệ của thác I-goa-du (minh họa trực quan cho nội dung thông tin “…với khoảng 275 đến 300 ngọn thác (tùy vào ừng mùa nước) trắng nhức mắt, dài từ 64 đến 85 mét, thả mơ màng và bạo liệt như những mái tóc trắng buông tỏa từ đỉnh trời”).

- Hình 2 giúp người đọc hình dung về sự bí hiểm, hoang sơ, kì vĩ của “Họng quỷ” thu hút rất động du khách tới tham quan, khám phá (minh họa cho nội dung “Cái cổ họng khổng lồ và vô cùng gợi cảm, gợi hình này là điểm đến không thể thiếu của tất cả du khách tới I-goa-du”).

=> Mối quan hệ giữa phương tiện ngôn ngữ và phương tiện phi ngôn ngữ trong VB: hình ảnh minh hoạ trực quan cho thông tin được trình bày bằng ngôn ngữ, thông tin được trình bày bằng ngôn ngữ có tác dụng thuyết minh, giải thích rõ hơn các yếu tố của hình ảnh.

4. Tổng kết

a. Nội dung

Văn bản Khám phá kì quan thế giới: thác I-goa-du đã cung cấp thông tin cho người đọc về đặc điểm, giá trị và chuyến tham quan, khám phá vẻ đẹp kì vĩ ở “Họng quỷ” của thác I-goa-du. Từ đó, chúng ta thêm yêu và trân trọng vẻ đẹp kì vĩ, tuyệt diệu mà thiên nhiên đã ban tặng cho con người. 

b. Nghệ thuật

- Trình bày rõ ràng, sử dụng các đề mục.

- Sử dụng yếu tố miêu tả hợp lý, giúp bài viết trở nên hấp dẫn, lôi cuốn.

- Sử dụng nhiều hình ảnh minh họa trực quan, sinh động.

- Vận dụng từ ngữ chuyên ngành đa dạng, hợp lý, giúp cũng cấp nhiều kiến thức bổ ích, lí thú.