BÀI 8: NHÀ VĂN VÀ TRANG VIẾT

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: THÀNH PHẦN BIỆT LẬP

(20 CÂU)

A. TRẮC NGHIỆM

I. NHẬN BIẾT (10 CÂU)

Câu 1: Thành phần biệt lập của câu là gì?

1. Là bộ phận đứng trước chủ ngữ, nêu sự việc được nói tới trong câu.
2. Là bộ phận không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa sự việc của câu.
3. Là bộ phận tách khỏi chủ ngữ và vị ngữ, chỉ thời gian, địa điểm,… của sự việc được nói tới trong câu.
4. Là bộ phận đứng trước các thành phần chính của câu, bổ sung ý nghĩa về mục đích, nguyên nhân,… của sự việc được nói đến trong câu.

Câu 2: Thành phần cảm thán được sử dụng để làm gì?

1. Thể hiện thái độ, cách đánh giá, của người nói (người viết) đối với sự việc được nói tới trong câu.
2. Bộc lộ suy nghĩ bên trong nội tâm của người nói, người viết.
3. Bổ sung ý nghĩa cho nội dung sự việc được nói đến trong câu.
4. Bộc lộ trực tiếp tình cảm, cảm xúc của người nói, người viết.

Câu 3: Mục đích sử dụng của thành phần tình thái là gì?

1. Thể hiện thái độ, cách đánh giá, của người nói (người viết) đối với sự việc được nói tới trong câu.
2. Bộc lộ suy nghĩ bên trong nội tâm của người nói, người viết.
3. Bổ sung ý nghĩa cho nội dung sự việc được nói đến trong câu.
4. Bộc lộ trực tiếp tình cảm, cảm xúc của người nói, người viết.

Câu 4: Từ chả nhẽ trong đoạn sau là thành phần biệt lập gì?

          Ông lão bỗng ngừng lại, ngờ ngợ như lời mình không được đúng lắm. Chả nhẽ cái bọn ở làng lại đốn đến thế được.

(Làng, Kim Lân)

1. Thành phần cảm thán.
2. Thành phần tình thái.
3. Thành phần trạng ngữ.
4. Thành phần gọi – đáp.

Câu 5: Câu nào sau đây không chứa thành phần biệt lập?

1. Có lẽ văn nghệ rất kị “trí thức hóa” nữa. (Nguyễn Đình Thi).
2. Ôi những cánh đồng quê chảy máu. (Nguyễn Đình Thi).
3. Những ngọn điện trên quảng trường lung linh như những ngôi sao trong truyện cổ tích nói về những xứ sở thần tiên. (Lê Minh Khuê).
4. Ô hay! Buồn vương cây ngô đồng. (Bích Khuê).

Câu 6: Từ có lẽ trong câu sau là thành phần biệt lập nào?

          Trong những hành trang ấy có lẽ sự chuẩn bị của bản thân con người là quan trọng nhất?

1. Thành phần bổ ngữ.
2. Thành phần trạng ngữ.
3. Thành phần cảm thán.
4. Thành phần tình thái.

Câu 7: Trong các từ dưới đây, từ nào thể hiện mức độ tin cậy cao nhất?

1. Chắc hẳn.
2. Chắc chắn.
3. Chắc là.
4. Có vẻ như.

Câu 8: Các câu sau có sử dụng thành phần biệt lập nào?

- Nhưng còn cái này nữa mà ông sợ, có lẽ còn ghê rợn hơn cả những tiếng kia nhiều.

(Làng, Kim Lân)

- Trong giờ phút cuối cùng, không còn đủ sức trăng trối lại điều gì, hình như chỉ có tình cha con là không thể chết được, anh đưa tay vào túi, móc cây lược, đưa cho tôi và nhìn tôi một hồi lâu.

(Chiếc lược ngà, Nguyễn Quang Sáng)

1. Thành phần tình thái.
2. Thành phần cảm thán.
3. Thành phần khởi ngữ.
4. Thành phần trạng ngữ.

Câu 9: Trong đoạn sau, đâu là thành phần biệt lập?

          Tim tôi đập không rõ. Dường như, vật duy nhất vẫn bình tĩnh, phớt lờ mọi biến động chung là chiếc kim đồng hồ.

(Những ngôi sao xa xôi, Lê Minh Khuê)

1. Dường như.
2. Không rõ.
3. Vẫn.
4. Duy nhất.

Câu 10: Chỉ ra thành phần tình thái trong đoạn văn dưới đây.

          Anh quay lại nhìn con vừa khẽ lắc đầu vừa cười. Có lẽ vì khổ tâm đến nỗi không khóc được, nên anh phải cười vậy thôi.

(Chiếc lược ngà, Nguyễn Quang Sáng)

1. Khẽ.
2. Đến nỗi.
3. Có lẽ.
4. Vậy thôi.

II. THÔNG HIỂU (05 CÂU)

Câu 1: Các thành phần cảm thán trong đoạn thơ sau có ý nghĩa gì?

Ôi đâu phải qua đêm dài lạnh cóng

Mặt trời lên là hết bóng mù sương!

Ôi đâu phải qua đoạn đường lửa bỏng

Cuộc đời ta bỗng chốc hóa thiên đường.

(Mùa thu tới - Tố Hữu)

1. Niềm vui của nhà thơ trong quá trình xây dựng đất nước.
2. Sự ngỡ ngàng khi nhận thức được việc xây dựng đất nước là một sự nghiệp gian nan.
3. Sự ngạc nhiên trước sự đổi thay của đất nước.
4. Khích lệ mọi người ra sức dựng xây đất nước.

Câu 2: Thành phần tình thái trong đoạn thơ sau có tác dụng gì?

Bỗng nhận ra hương ổi

Phả vào trong gió se

Sương chùng chình qua ngõ

Hình như thu đã về.

(Sang thu - Hữu Thỉnh)

1. Tình yêu của tác giả đối với mùa thu.
2. Thể hiện mối quan hệ của tác giả với thiên nhiên.
3. Thể hiện niềm vui sướng của tác giả khi nhận ra mùa thu đã về.
4. Thể hiện cảm giác mơ hồ của tác giả khi thiên nhiên chuyển mình.

Câu 3: Thành phần cảm thán trong câu thơ sau biểu thị cảm xúc gì?

Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu?

(Nhớ rừng, Thế Lữ)

1. Sự nuối tiếc, tuyệt vọng bởi hiện tại bị cầm tù.
2. Sự đau đớn, lời than thở bởi hiện tại khắc nghiệt.
3. Sự ngạc nhiên bởi hiện tại quá khác so với quá khứ.
4. Sự đau buồn, thất vọng, bất lực khi nhớ về quá khứ vàng son.

Câu 4: Xác định thành phần biệt lập trong câu sau và nêu tác dụng của nó.

          Vì họa sĩ đã bắt gặp một điều thật ra ông vẫn ao ước được biết, ôi, một nét thôi đủ khẳng định một tâm hồn, khơi gợi một ý sáng tác, một nét mới đủ là giá trị một chuyến đi dài.

1. Thành phần cảm thán “ôi”, bộc lộ cảm xúc thất vọng, buồn chán khi mãi không tìm được cảm hứng cho tác phẩm nghệ thuật của mình sau chuyến đi này.
2. Thành phần tình thái “ôi”, bộc lộ cảm xúc thất vọng, buồn chán khi mãi không tìm được cảm hứng cho tác phẩm nghệ thuật của mình sau chuyến đi này.
3. Thành phần cảm thán “ôi”, bộc lộ cảm xúc ngạc nhiên, vui sướng khi tìm được cảm hứng cho tác phẩm nghệ thuật của mình sau chuyến đi này.
4. Thành phần tình thái “ôi”, bộc lộ cảm xúc ngạc nhiên, vui sướng khi tìm được cảm hứng cho tác phẩm nghệ thuật của mình sau chuyến đi này.

Câu 5: Xác định thành phần biệt lập trong đoạn sau và cho biết nó là loại thành phần biệt lập nào.

          Chao ôi, có thể là tất cả những cái đó. Những cái đó ở thiệt xa… Rồi bỗng chốc, sau một cơn mưa đá, chúng xoáy mạnh như sóng trong tâm trí tôi.

(Những ngôi sao xa xôi, Lê Minh Khuê)

1. Thành phần tình thái “chao ôi”, thành phần cảm thán “có thể”.
2. Thành phần cảm thán “chao ôi”, thành phần tình thái “có thể”.
3. Thành phần tình thái “chao ôi”, thành phần cảm thán “bỗng chốc”.
4. Thành phần cảm thán “chao ôi”, thành phần tình thái “bỗng chốc”.

III. VẬN DỤNG (03 CÂU)

Câu 1: Xác định loại thành phần biệt lập và tác dụng của nó trong câu sau.

          Thật đấy, chuyến này không được Độc lập thì chết cả đi chứ sống làm gì cho nó nhục.

1. Thành phần tình thái “thật đấy” dùng để xác nhận, khẳng định điều được nói đến trong câu.
2. Thành phần cảm thán “thật đấy” dùng để bộc lộ sự kiên quyết về sự việc được nói đến trong câu.
3. Thành phần tình thái “chứ” dùng để xác nhận, khẳng định điều được nói đến trong câu.
4. Thành phần cảm thán “chứ” dùng để bộc lộ sự kiên quyết về sự việc được nói đến trong câu.

Câu 2: Câu sau sử dụng thành phần biệt lập nào và tác dụng của nó là gì?

Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam

Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng.

(Viếng lăng Bác, Viễn Phương)

1. Câu thơ không sử dụng thành phần biệt lập nào.
2. Thành phần tình thái “đứng thẳng hàng” khẳng định dáng vẻ hiên ngang, cứng cỏi, kiên cường của hàng tre giống như con người Việt Nam.
3. Thành phần tình thái “ôi” bộc lộ niềm xúc động, tự hào trước hình ảnh hàng tre đứng quanh lăng Bác.
4. Thành phần cảm thán “ôi” bộc lộ niềm xúc động, tự hào trước hình ảnh hàng tre đứng quanh lăng Bác.

Câu 3: Thành phần tình thái trong câu sau có thể được thay thế bằng từ nào mà không làm thay đổi ý nghĩa của câu?

          Có lẽ vì khổ tâm đến nỗi không khóc được, nên anh phải cười vậy thôi.

1. Chắc chắn.
2. Dường như.
3. Chắc hẳn.
4. Không thể thay thế bằng từ khác.

IV. VẬN DỤNG CAO (02 CÂU)

Câu 1: Điểm giống nhau giữa thành phần biệt lập tình thái và thành phần biệt lập cảm thán là gì?

1. Không tham gia vào việc diễn đạt nghĩa của câu.
2. Không tham gia vào cấu trúc ngữ pháp của câu.
3. Đều tham gia vào việc diễn đạt nghĩa của câu.
4. A, B đều đúng.

Câu 2: Dòng nào sau đây là thứ tự sắp xếp chính xác biểu thị mức độ tin cậy tăng dần?

1. Dường như, chắc là, có lẽ, hình như, chắc chắn.
2. Chắc là, có lẽ, dường như, hình như, chắc chắn.
3. Dường như, hình như, có lẽ, chắc là, chắc chắn.
4. Chắc là, chắc chắn, hình như, có lẽ, dường như.