Tự luận Lịch sử 12 cánh diều Bài 4: Sự ra đời và phát triển của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN)

CHƯƠNG 2: ASEAN – NHỮNG CHẶNG ĐƯỜNG LỊCH SỬ

BÀI 4: SỰ RA ĐỜI VÀ PHÁT TRIỂN  CỦA HIỆP HỘI CÁC QUỐC GIA ĐÔNG NAM Á(ASEAN)

(14 CÂU)

1. NHẬN BIẾT (2 CÂU)

Câu 1: Nêu quá trình hình thành tổ chức ASEAN.

Trả lời:

Quá trình hình thành tổ chức ASEAN:

- Bối cảnh: Sau khi giành được độc lập, các quốc gia Đông Nam từng bước xây dựng và phát triển kinh tế, đưa tới nhu cầu hợp tác khu vực. 

+ Xu thế khu vực hóa trên thế giới những năm 50, 60 của thế kỉ XX cổ vũ các nước Đông Nam Á tìm cách liên kết với nhau.

+ Nhiều nước Đông Nam Á muốn hạn chế ảnh hưởng của các cường quốc bên ngoài; thúc đẩy hợp tác và tương trợ lẫn nhau.

- Hành động: Từ những năm 60 của thế kỉ XX, một số tổ chức khu vực đã ra đời ở Đông Nam Á:

+ Năm 1961: Ma-lai-xi-a, Phi-lip-pin, Thái Lan thỏa thuận thành lập Hiệp hội Đông Nam Á (ASA).

+ Năm 1963: In-đô-nê-xi-a, Ma-lai-xi-a, Phi-lip-pin thỏa thuận thành lập tổ chức MAPHILINDO.

+ Năm 1966: Ngoại trưởng Thái Lan gửi ngoại trưởng các nước Ma-lai-xi-a, Phi-lip-pin, Xin-ga-po, In-đô-nê-xi-a dự thảo về việc thành lập Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á. 

+ Ngày 8/8/1967, Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) được thành lập tại Băng Cốc (Thái Lan), trên cơ sở Tuyên bố ASEAN giữa Ngoại trưởng năm nước: In-đô-nê-xi-a, Ma-lai-xi-a, Phi-lip-pin, Xin-ga-po, Thái Lan.

Câu 2: Nêu những nét chính về các giai đoạn phát triển của ASEAN từ năm 1967 đến nay.

Trả lời:

2. THÔNG HIỂU (2 CÂU)

Câu 1: Trình bày mục đích thành lập ASEAN. 

Trả lời:

- Tổ chức ASEAN ra đời hướng tới những mục đích chính sau:

+ Thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tiến bộ xã hội và phát triển văn hoá trong khu vực thông qua hợp tác, hướng tới một Đông Nam Á hoà bình và thịnh vượng.

+ Thúc đẩy hoả bình, ổn định khu vực thông qua tôn trọng công lí và nguyên tắc luật pháp trong quan hệ giữa các nước thành viên, tuân thủ Hiến chương Liên hợp quốc.

+ Thúc đẩy hợp tác, tích cực giúp đỡ lẫn nhau về kinh tế, xã hội, văn hoá, khoa học, kĩ thuật, hành chính.

Câu 2: Trình bày quá trình phát triển từ ASEAN 5 đến ASEAN 10.

Trả lời:

3. VẬN DỤNG (5 CÂU)

Câu 1: Sự kiện Việt Nam trở thành thành viên thứ bảy của ASEAN có ý nghĩa gì?

Trả lời:

Ý nghĩa của sự kiện Việt Nam trở thành thành viên thứ bảy của ASEAN:

- Là dấu mốc quan trọng trong sự phát triển của ASEAN.

- Đó không chỉ là sự tăng thêm số lượng các thành viên mà còn thúc đẩy nhanh quá trình thực hiện mục tiêu xây dựng ASEAN trở thành “ngôi nhà chung” của các quốc gia Đông Nam Á. 

Câu 2: Phân tích vai trò của ASEAN trong việc đảm bảo ổn định và hòa bình khu vực Đông Nam Á từ khi thành lập đến nay. Liên hệ với một sự kiện cụ thể mà ASEAN đã can thiệp để duy trì hòa bình.

Trả lời:

Câu 3: Em hãy cho biết ý nghĩa biểu trưng của lá cờ ASEAN.

Câu 4: ASEAN đã phát triển từ 5 quốc gia thành viên sáng lập lên 10 quốc gia hiện nay. Phân tích các thách thức và cơ hội mà quá trình mở rộng thành viên mang lại cho ASEAN. Liên hệ với một quốc gia thành viên mới gia nhập và vai trò của họ trong ASEAN.

Trả lời:

Câu 5: Từ khi gia nhập ASEAN năm 1995, với tinh thần “chủ động, tích cực và có trách nhiệm”, Việt Nam đã có những đóng quan trọng gì cho sự phát triển của Hiệp hội? Những đóng góp đó có ý nghĩa gì?

Trả lời:

4. VẬN DỤNG CAO (5 CÂU)

Câu 1: Đánh giá tầm quan trọng của Hiến chương ASEAN (ra đời năm 2008) đối với sự phát triển và hoạt động của tổ chức này. Liên hệ với một trường hợp cụ thể mà Hiến chương đã phát huy vai trò quan trọng trong việc giải quyết vấn đề nội khối.

Trả lời:

- Hiến chương ASEAN ra đời vào năm 2008 là một cột mốc quan trọng trong quá trình phát triển của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Hiến chương này không chỉ chính thức hóa các nguyên tắc hoạt động mà còn thiết lập khuôn khổ pháp lý và thể chế để ASEAN hoạt động như một tổ chức liên chính phủ chặt chẽ hơn. Dưới đây là một số điểm nổi bật về tầm quan trọng của Hiến chương ASEAN đối với sự phát triển và hoạt động của tổ chức:

- Tầm quan trọng của Hiến chương ASEAN:

+ Tạo lập cơ sở pháp lý: Hiến chương cung cấp một cơ sở pháp lý rõ ràng và thống nhất cho các hoạt động của ASEAN. Trước đó, ASEAN hoạt động chủ yếu dựa trên các hiệp định không chính thức và các thỏa thuận giữa các nước thành viên. Với Hiến chương, ASEAN có một nền tảng pháp lý để bảo vệ các quyền lợi và nghĩa vụ của các thành viên.

+ Tăng cường tính ràng buộc: Hiến chương giúp tăng tính ràng buộc đối với các cam kết của các quốc gia thành viên, từ đó đảm bảo các hiệp định và nghị quyết được thực thi nghiêm túc và hiệu quả hơn.

+ Thiết lập các cơ chế ra quyết định: Hiến chương quy định rõ về cơ cấu tổ chức, các cơ chế ra quyết định và xử lý các vấn đề nội khối. Nó giúp ASEAN hoạt động một cách có hệ thống, linh hoạt và hiệu quả hơn.

+ Tăng cường vị thế quốc tế của ASEAN: Việc có một hiến chương chính thức giúp ASEAN nâng cao uy tín và vị thế trên trường quốc tế, đóng vai trò là một đối tác đối thoại đáng tin cậy và có khả năng giải quyết các vấn đề khu vực và quốc tế.

- Trường hợp cụ thể:

+ Một trường hợp cụ thể mà Hiến chương ASEAN đã phát huy vai trò quan trọng là trong vụ tranh chấp lãnh thổ tại Biển Đông giữa các quốc gia thành viên ASEAN và Trung Quốc. Trong bối cảnh này, Hiến chương đã giúp định hướng ASEAN theo con đường giải quyết hòa bình thông qua đối thoại, trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế, đặc biệt là Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS). Dù các thành viên có những quan điểm khác nhau, Hiến chương đóng vai trò như một khung pháp lý giúp duy trì sự đoàn kết trong khối, đồng thời đảm bảo rằng các cuộc thảo luận và nỗ lực hòa giải được tiến hành theo các nguyên tắc đã được nhất trí.

+ Ngoài ra, Hiến chương cũng hỗ trợ ASEAN trong việc duy trì vai trò trung gian hòa giải và thúc đẩy sáng kiến Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), cùng các cuộc đàm phán về Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC), cho thấy tính thiết yếu của Hiến chương trong việc bảo vệ lợi ích chung và duy trì ổn định trong khu vực.

---------------------------------------

----------------------Còn tiếp---------------------