Bài tập file word Sinh học 11 kết nối tri thức Chương 3: Sinh trưởng và phát triển ở sinh vật (P1)

ÔN TẬP CHƯƠNG 3: SINH TRƯỞNG VÀ PHÁT TRIỂN Ở SINH VẬT

 (PHẦN 1 - 20 CÂU)

Câu 1: Sinh trưởng là gì? Phát triển là gì? Vòng đời của sinh vật là gì? Tuổi thọ của sinh vật là gì? Các yếu tố nào ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của thực vật?

Trả lời:

- Sinh trưởng ở sinh vật là quá trình tăng kích thước và khối lượng của cơ thể sinh vật.

- Phát triển là toàn bộ những biến đổi diễn ra trong chu kỳ sống của cá thể, bao gồm sự biến đổi về số lượng tế bào, cấu trúc, hình thái và trạng thái sinh lí.

- Vòng đời của sinh vật là khoảng thời gian tính từ lúc sinh ra, lớn lên, phát triển thành cơ thể trưởng thành, sinh sản tạo ra cá thể mới, già đi rồi chết của sinh vật.

- Tuổi thọ của sinh vật là thời gian sống của sinh vật.

- Một số yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển ở thực vật là: Nước, ánh sáng, nhiệt độ, chất dinh dưỡng, các hormone khi bị kích thích,….

Câu 2: Hormone ở thực vật là gì? Trình bày về các loại hormone ở thực vật?

Trả lời:

- Hormone ở thực vật là các chất hữu cơ có hoạt tính sinh học cao, được tổng hợp với lượng nhỏ các cơ quan, bộ phận nhất định trong cây, tham gia điều tiết các hoạt động sống ở thực vật.

- Các loại hormone ở thực vật:

+  + Auxin: Auxin thúc đẩy sự kéo dài và phân chia tế bào, giúp cây tăng trưởng và phát triển. Nó cũng giúp thực vật tìm kiếm ánh sáng để có thể phát triển hướng đúng.

+ Gibberellin: Gibberellin giúp kích thích sự phát triển của thân cây, củng cố cấu trúc của cây và giúp cây phát triển nhanh hơn.

+ Cytokinin: Nó giúp tăng tốc độ phân chia tế bào và sự phát triển của cây, đồng thời đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì trạng thái trẻ của cây.

+ Ethylene: Ethylene được sản xuất bởi thực vật trong điều kiện stress và giúp đẩy nhanh quá trình trưởng thành và chín của quả. Ethylene cũng giúp quản lý quá trình rụng lá và rụng hoa.

+ Abscisic acid (ABA): ABA giúp điều chỉnh quá trình chuyển động của cây, đặc biệt là trong điều kiện khô hạn. Nó làm chậm sự tăng trưởng của cây để tiết kiệm nước và giúp thực vật chịu đựng được những điều kiện khắc nghiệt hơn.

Câu 3: Trình bày quá trình phát triển qua biến thái hoàn toàn? Cho ví dụ

Trả lời:

Biến thái hoàn toàn gồm hai giai đoạn: Giai đoạn phôi và Giai đoạn hậu phôi.

- Giai đoạn phôi: Diễn ra trong trứng đã thụ tinh hình thành hợp tử, phân chia nhiều lần hình thành phôi. Phôi phân hóa và tạo thành các cơ quan của ấu trùng. Ấu trùng chui ra từ trứng.

- Giai đoạn hậu phôi:

+ Ấu trùng có đặc điểm hình thái, cấu tạo và sinh lí rất khác với con trưởng thành. Ấu trùng trải qua nhiều lần lột xác và biến thành nhộng.

+ Nhộng là giai đoạn tu chỉnh lại toàn bộ cơ thể để biến ấu trùng thành con trưởng thành. Vì vậy, con trưởng thành chui ra từ kén nhộng có hình dạng và cấu tạo khác hẳn với ấu trùng.

 Ví dụ: Phát triển qua biến thái không hoàn toàn có ở một số loài côn trùng như châu chấu, cào cào, gián,...

Câu 4: Trình bày quá trình phát triển ở thực vật có hoa?

Trả lời:

- Sinh trưởng ban đầu (Giai đoạn hạt – Giai đoạn non trẻ): Khi hạt giống được nảy mầm, nó sẽ phát triển thành một cây non, có thân cây, lá và rễ. Trong giai đoạn này, cây sẽ tiếp nhận năng lượng từ ánh sáng mặt trời và chuyển hóa nó thành chất hữu cơ thông qua quá trình quang hợp.

- Phát triển cây trưởng thành (Giai đoạn trưởng thành): Khi cây trưởng thành, nó sẽ tiếp tục phát triển thêm các cơ quan mới như hoa, quả và hạt. Các hoa được hình thành trên đầu của cây và chứa phần sinh dục của nó.

- Thụ phấn (Giai đoạn sinh sản): Phấn hoa sẽ được chuyển từ phần đực của hoa sang phần cái của hoa để giao phối. Sau khi thụ phấn xảy ra, quả bắt đầu phát triển từ hoa. Quả có thể là loại quả thịt hoặc loại quả khô, tùy thuộc vào loài cây.

- Rụng lá và lá khô (Giai đoạn già): Trong mùa thu, cây sẽ rụng đi các lá cũ và bắt đầu đưa ra lá mới để tiếp tục quá trình quang hợp. Những lá cũ rụng sẽ trở thành phân bón tự nhiên để hỗ trợ sự phát triển của cây.

- Chu kỳ nghỉ đông: Trong mùa đông, nhiệt độ giảm và ánh sáng mặt trời giảm sút, do đó cây sẽ giảm sự hoạt động và chuẩn bị cho một chu kỳ mới của sinh trưởng và phát triển khi mùa xuân đến.

Câu 5: Tại sao cùng là thực vật nhưng có cây sống được lâu và có cây chỉ sống được ngắn?

Trả lời:

Các cây khác nhau sẽ có những yếu tố khác nhau ảnh hưởng đến tuổi thọ của chúng. Dưới đây là một số yếu tố có thể giải thích tại sao có những cây sống được lâu và có những cây chỉ sống được ngắn:

- Yếu tố di truyền: Các loài cây khác nhau có sự khác biệt trong di truyền của chúng, và điều này ảnh hưởng đến cách chúng phát triển và chống lại các bệnh tật, sâu bệnh và các yếu tố khác ảnh hưởng đến sức khỏe của cây.

- Điều kiện sống: Các yếu tố môi trường như độ ẩm, nhiệt độ, ánh sáng và chất dinh dưỡng đều ảnh hưởng đến sức khỏe và tuổi thọ của cây.

- Tác động từ môi trường: Một số loài cây có khả năng chống lại tác động từ môi trường như gió mạnh, bão, sạt lở đất, thậm chí là các trận động đất.

- Kiểu sinh trưởng: Một số loài cây có tốc độ sinh trưởng nhanh hơn so với các loài khác.

- Chế độ chăm sóc: Các cây được chăm sóc tốt hơn, bảo vệ chống lại sâu bệnh, bảo vệ khỏi tác động của môi trường có thể sống lâu hơn so với các cây khác không được chăm sóc tốt.

Câu 6: Phân tích sự khác nhau của sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp?

Trả lời:

- Sinh trưởng sơ cấp: Quá trình này xảy ra nhanh chóng trong giai đoạn đầu của sự sống của cây.

- Sinh trưởng thứ cấp: Quá trình này xảy ra trong suốt cuộc đời của cây và diễn ra chậm hơn so với sinh trưởng sơ cấp.

- Đặc điểm khác nhau: Sinh trưởng sơ cấp và sinh trưởng thứ cấp khác nhau về mục đích, quy mô, tốc độ và cơ chế điều khiển.

+ Sinh trưởng sơ cấp tập trung vào việc tạo ra cơ bản cho cây phát triển.

+ Sinh trưởng thứ cấp tập trung vào việc duy trì và phát triển các cơ quan sinh sản của cây.

+ Sinh trưởng sơ cấp diễn ra nhanh hơn và được điều khiển chủ yếu bởi các chất điều hòa sinh trưởng.

+ Sinh trưởng thứ cấp diễn ra chậm hơn và phụ thuộc vào nhiều yếu tố bên ngoài như ánh sáng, nước và dinh dưỡng.

Câu 7: Tại sao các loài vật như sâu bướm, châu chấu, cào cào,… có sức phá hoại cây cối, mùa màng rất lớn?

Trả lời:

Sâu bướm, châu chấu, cào cào gây thiệt hại nghiêm trọng cho nông nghiệp bởi vì chúng tiêu thụ một lượng lớn lá cây. Đặc biệt, khi còn ở giai đoạn trứng và ấu trùng, chúng cần nhiều dinh dưỡng để phát triển, nhưng thiếu enzyme tiêu hóa chất cellulose. Vì vậy, chúng tiêu thụ nhiều lá cây để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng. Việc phá hoại này khiến cho cây trở nên yếu và không đủ năng lượng để sinh trưởng, phát triển, sản xuất trái hoặc hoa.

Câu 8: Trình bày những yếu tố ảnh hưởng đến tuổi thọ của con người?

Trả lời:

- Yếu tố bên trong: là yếu tố di truyền có tác động nhất định đến tuổi thọ. Nếu bố mẹ sống lâu, con cũng có khả năng sống lâu.

- Yếu tố bên ngoài gồm:

+ Chế độ ăn uống: Chế độ ăn uống lành mạnh, khoa học, đủ chất, đủ lượng, ăn nhiều trái cây, rau củ, các loại hạt,... giúp cơ thể khỏe mạnh, giảm mắc bệnh, làm tăng tuổi thọ.

+ Tập luyện thể dục, thể thao thường xuyên làm cơ thể linh hoạt, dẻo dai, các hệ cơ quan khỏe mạnh. Ít vận động khiến cơ thể trì trệ, dễ mắc bệnh.

+ Lối sống lành mạnh, thái độ sống tích cực, lạc quan, không nghiện rượu, bia, thuốc lá, ma tuý,... giúp tăng cường sức khoẻ và tuổi thọ.

+ Môi trường sống không bị ô nhiễm bởi khói độc, bụi, nước thải công nghiệp, bụi phóng xạ, thuốc trừ sâu,... giúp cơ thể khỏe mạnh, sống lâu.

Câu 9: Làm thế nào dinh dưỡng ảnh hưởng đến chiều cao của trẻ em?

Trả lời:

Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong quá trình phát triển chiều cao của trẻ em. Việc cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng, đặc biệt là protein, canxi và vitamin D, giúp tăng cường sự phát triển của xương và cơ thể, làm tăng chiều cao của trẻ.

Câu 10: Muốn tiêu diệt muỗi thì nên tiêu diệt ở giai đoạn nào là hiệu quả nhất? Vì sao?

Trả lời:

- Loài muỗi sinh trưởng với 4 giai đoạn chính: Muỗi trưởng thành  đẻ trứng  loăng quăng, bọ gậy  cung quăng hay nhộng  muỗi con.

- Nên tiêu diệt muỗi ở giai đoạn hình thành loăng quăng, bọ gậy hoặc giai đoạn muỗi trưởng thành vì ở 2 giai đoạn này có thể phát hiện được chúng dễ dàng, khu vực ẩn núp ổn định, thời gian tồn tại lâu.

Câu 11: Làm thế nào để xác định thời điểm thu hoạch hoa quả đúng lúc?

Trả lời:

Thời điểm thu hoạch hoa quả đúng lúc phụ thuộc vào loại cây trồng và các chỉ số như màu sắc, kích thước, độ chín và độ mềm của quả. Thông thường, việc xác định thời điểm thu hoạch đúng lúc được thực hiện bằng cách quan sát quả, kiểm tra chất lượng, độ chín và độ mềm, và thử nghiệm trên một số quả để đảm bảo chúng đạt độ chín và chất lượng mong muốn.

Câu 12: Theo kinh nghiệm từ thời xưa, khi nuôi lợn ỉ, nên xuất chuồng lúc chúng đạt khối lượng 50 – 60 kg là vì sao?

Trả lời:

Nên xuất chuồng khi chúng được 50 – 60 kg vì giai đoạn sau lợn sẽ sinh trưởng chậm hơn, khối lượng lợn sẽ không tăng mạnh như trước vậy nên nếu nuôi để thịt thì xuất chuồng vào giai đoạn này là hợp lý.

Câu 13: Tại sao khi để các loại quả xanh gần các loại quả chín thì quả xanh sẽ chín nhanh hơn?

Trả lời:

Khi để các loại quả xanh gần các loại quả chín, quả chín sẽ tiết ra một loại khí gọi là ethylene. Ethylene là một loại hormone sinh học tự nhiên được sản xuất bởi các loại quả khi chúng chín. Khí ethylene này sẽ lan tỏa trong không khí và ảnh hưởng đến các quả xanh gần đó, làm cho quá trình chín của chúng diễn ra nhanh hơn.

Câu 14: Trình bày mối liên quan giữa sinh trưởng và phát triển ở thực vật

Trả lời:

- Sinh trưởng và phát triển là hai quá trình liên quan với nhau, là hệ quả song song của quá trình trao đổi chất. Sự biến đổi về số lượng ở rễ, thân, lá dẫn đến sự thay đổi về chất lượng ở hoa, quả và hạt.

- Hai quá trình này gọi là pha sinh trưởng phát triển sinh dưỡng và pha sinh trưởng phát triển sinh sản (đánh dấu sự ra hoa).

- Một cơ quan hay bộ phận của cây có thể sinh trưởng nhanh nhưng phát triển chậm hay ngược lại, có thể cả hai quá trình đều nhanh hay đều chậm.

Câu 15: Làm thế nào các tế bào trong cơ thể động vật liên kết và tương tác với nhau để tạo ra một cấu trúc phức tạp như một cơ bắp hoặc một cơ quan như não?

Trả lời:

Các tế bào trong cơ thể động vật có khả năng phát triển và chuyển đổi để tạo ra các cấu trúc phức tạp, nhờ sự tương tác giữa các phân tử protein và sự tương tác giữa các tế bào thông qua các tín hiệu hóa học và điện sinh học.

Câu 16: Tại sao một số cây trồng có thể sinh trưởng và phát triển tốt ở môi trường có nhiều độc tố và chất ô nhiễm, trong khi các loài cây khác lại không thể? Cho ví dụ để chứng minh?

Trả lời:

Một số loài cây trồng có khả năng chịu đựng và phát triển tốt ở môi trường có nhiều độc tố và chất ô nhiễm do chúng có khả năng chuyển hóa và loại bỏ các chất độc hại này. Điều này có thể liên quan đến việc sản xuất enzym đặc biệt trong cây trồng, cho phép chúng chuyển hóa các chất độc hại thành dạng không độc hại.

Ví dụ:

Cây dại Bắc Mỹ được biết đến là loài cây khá chịu đựng và phát triển tốt ở môi trường có nhiều độc tố và chất ô nhiễm, chẳng hạn như ở các bãi đổ rác hoặc các vùng đất ô nhiễm. Cây dại Bắc Mỹ có khả năng chịu đựng độc tố được nâng cao thông qua khả năng tăng cường quá trình chuyển hóa và loại bỏ các hợp chất độc hại trong cây.

Câu 17: Tại sao sự phân hóa tế bào lại quan trọng đối với quá trình sinh trưởng và phát triển của một sinh vật?

Trả lời:

- Sự phân hóa tế bào là quá trình tạo ra các tế bào khác nhau trong cơ thể của một sinh vật, có vai trò quan trọng trong việc phát triển các cơ quan và chức năng cơ thể. Khi một tế bào phân hóa, nó trở thành một tế bào mới với chức năng khác nhau. Ví dụ: tế bào da, tế bào xương, tế bào thần kinh, và nhiều loại tế bào khác.

- Sự phân hóa tế bào là một yếu tố cơ bản trong việc xác định tính chất và chức năng của các cơ quan và chức năng cơ thể.

Câu 18: Làm thế nào các tế bào và mô của cây trồng tương tác với nhau để điều chỉnh quá trình sinh trưởng và phát triển của cây?

Trả lời:

Các tế bào và mô của cây trồng có thể tương tác với nhau thông qua các tín hiệu hóa học như hormone và chất truyền thông khác, để điều chỉnh quá trình sinh trưởng và phát triển của cây. Ví dụ, tế bào ở đầu rễ có thể sản xuất auxin để kích thích sự phát triển của rễ, trong khi các mô của cây trồng khác có thể sản xuất cytokinin để kích thích sự phát triển của thân cây và lá.

Câu 19: Tại sao thiếu iot trong thức ăn và thức uống, động vật non và trẻ em chậm hoặc ngừng lớn, chịu lạnh kém, não ít nếp nhăn, trí tuệ thấp?

Trả lời:

Iot là một trong hai thành phần cấu tạo nên tiroxin. Thiếu iot dẫn tới thiếu tiroxin. Thiếu tiroxin dẫn đến làm giảm quá trình chuyển hóa và giảm sinh nhiệt ở tế bào nên động vật và người chịu lạnh kém. Thiếu tiroxin còn làm giảm quá trình phân chia và lớn lên của tế bào, hậu quả là trẻ em và động vật non chậm hoặc ngừng lớn, não ít nếp nhăn, trí tuệ thấp.

Câu 20: Thông tin thu thập được cho thấy rằng thời gian trung bình để một con bọ cánh cứng hoàn thành biến thái hoàn toàn là khoảng 1 năm và một con bọ cánh cứng có thể trải qua khoảng 5 biến thái hoàn toàn trong cuộc đời của nó. Chu kỳ sống của loài bọ cánh cứng là bao nhiêu năm?

Trả lời:

Chu kỳ sống = Thời gian trung bình để hoàn thành biến thái hoàn toàn × Số lượng biến thái hoàn toàn là: 1 năm × 5 = 5 năm

Do đó, chu kỳ sống trung bình của một con bọ cánh cứng là khoảng 5 năm từ khi nó nở trứng đến khi trở thành một con bọ cánh cứng trưởng thành.