Câu hỏi tự luận lịch sử 6 chân trời sáng tạo Bài 17: Đấu tranh bảo tồn và phát triển văn hóa dân tộc thời kì Bắc thuộc

CHƯƠNG 5: VIỆT NAM TỪ KHOẢNG THẾ KỈ VII TCN

ĐẾN ĐẦU THẾ KỈ X

BÀI 18: ĐẤU TRANH BẢO TỒN VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN TỘC THỜI BẮC THUỘC

I. NHẬN BIẾT

Câu 1: Em hãy nêu biểu hiện của đấu tranh bảo tồn văn hóa dân tộc?

Trả lời:

Biểu hiện của đấu tranh bảo tồn văn hóa dân tộc:

- Tiếp tục đấu tranh để gìn giữ những yếu tố văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc như tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, thờ các anh hùng dân tộc, tục ăn trầu cau...

- Tiếp thu và cải tiến những yếu tố tích cực của văn hóa Trung Hoa và “Việt hóa” nó để phù hợp với cuộc sống của riêng mình.

- Đặc biệt, trước âm mưu đồng hóa dân tộc Việt Nam của phong kiến phương Bắc, nhân dân ta đã biết “Việt hóa” để bảo tồn nền văn hóa dân tộc.

Câu 2: Dân tộc ta đã làm gì để phát triển văn hóa dưới thời Bắc thuộc?

Trả lời:

Dân tộc ta để phát triển văn hóa dưới thời Bắc thuộc:

- Người Việt vừa chủ động bảo tồn văn hóa dân tộc, vừa tiếp thu có chọn lọc và sáng tạo những giá trị văn hóa bên ngoài để phát triển văn hóa dân tộc.

- Phật giáo, Đạo giáo vào nước ta hòa quyện cùng tín ngưỡng dân gian.

- Người Việt chủ động tiếp thu chữ Hán nhưng vẫn sử dụng tiếng Việt, dùng âm Việt để đọc chữ Hán, tạo cơ sở hình thành vốn từ Hán - Việt ngày càng phong phú và đặc sắc.

- Người Việt đã tiếp thu một số kĩ thuật tiến bộ của Trung Quốc như làm giấy, dệt lụa, kĩ thuật phân bón trong trồng trọt,... Một số sản phẩm thủ công thời kì này thể hiện khá rõ dấu ấn của sự giao lưu với văn hóa Trung Quốc.

II. THÔNG HIỂU

Câu 1: Em hãy nêu những việc làm chứng tỏ nhân dân ta vẫn giữ được nếp sống của mình?

Trả lời:

Những việc làm chứng tỏ nhân dân ta vẫn giữ được nếp sống của mình:

- Vẫn sử dụng tiếng nói của tổ tiên mình.

- Vẫn sinh hoạt theo nếp sống riêng với những phong tục cổ truyền như: nhuộm răng, ăn trầu, xăm mình, làm bánh chưng, bánh giầy...

- Học chữ Hán nhưng vận dụng theo cách đọc riêng của mình.

Câu 2: Vì sao nói người Việt vẫn giữ được phong tục, tập quán và tiếng nói của tổ tiên dưới thời Bắc thuộc?

Trả lời:

- Trường học được mở chỉ có tầng lớp trên mới có tiền cho con em mình đi học, còn đại đa số nông dân lao động nghèo khổ, không có điều kiện, do vậy họ vẫn giữ được phong tục, tập quán, tiếng nói của tổ tiên.

- Phong tục, tập quán và tiếng nói của tổ tiên đã được hình thành và xác định vững chắc từ lâu đời, nó trở thành đặc trưng riêng của người Việt, bản sắc dân tộc Việt và có sức sống bất diệt.

Câu 3: Trải qua hơn một nghìn năm Bắc thuộc nền văn hóa của dân tộc ta không bị thay đổi về bản chất?

Trả lời:

- Trải qua hơn một nghìn năm Bắc thuộc, nền văn hoá Việt có những thay đổi, ngoài nhưng không bị thay đổi bản chất bên trong.

- Việc người Việt vẫn nói tiếng Việt, vẫn truyền dạy cho con cháu đời sau. Duy trì những tín ngưỡng truyền thống của riêng mình như: tục thờ cúng tổ tiên, thờ các vị thần tự nhiên,...

- Bên cạnh đó, những phong tục tập quán như búi tóc, xăm mình, nhuộm răng đen, ăn trầu, làm bánh chưng, bánh giầy,... vẫn được lưu truyền từ đời này sang đời khác.

- Điều đó cho thấy sức sống mãnh liệt, bền vững của văn hoá dân tộc.

Câu 4: Những phong tục tập quán nào của người Việt được bảo tồn suốt thời Bắc thuộc và vẫn có mặt trong đời sống văn hóa hằng ngày của chúng ta ngày nay?

Trả lời:

Những phong tục tập quán nào của người Việt được bảo tồn suốt thời Bắc thuộc và vẫn có mặt trong đời sống văn hóa hằng ngày của chúng ta ngày nay:

+ Thờ cúng tổ tiên, thờ cúng anh hùng dân tộc

+ Tổ chức mở hội hằng năm

+ Tục ăn trầu và sử dụng trầu cau trong các dịp lễ, tết, ngày trọng đại (hiếu, hỉ…)

+ Chôn người chết trong quan tài...

+ Tục làm bánh chưng, bánh giày trong các dịp lễ tết.

Câu 5: Những yếu tố văn hóa nước ngoài được người Việt tiếp thu có chọn lọc?

Trả lời:

- Những yếu tố văn hóa nước ngoài được người Việt tiếp thu có chọn lọc:

+ Phật giáo.

+ Nghệ thuật tạo hình của Trung Quốc như đúc đồng, chạm khắc, làm gốm…

III. VẬN DỤNG

Câu 1: Theo em, tiếng nói có vai trò như thế nào trong việc giữ gìn và sự phát triển bản sắc văn hóa dân tộc?

Trả lời:

Giữ được tiếng nói – hồn cốt của một dân tộc là một trong những nguyên nhân quan trọng khiến Việt Nam là trường hợp hiếm hoi trong lịch sử thế giới dù mất nước từ rất sớm và kéo dài hơn 10 thế kỉ nhưng chúng ta vẫn giành lại được độc lập.

Câu 2: Những biểu hiện nào cho thấy chính sách đồng hóa của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với nước ta đã thất bại?

Trả lời:

Biểu hiện cho chính sách đồng hóa của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với nước ta là thất bại:

- Người Việt vẫn nghe-nói, truyền lại cho con cháu tiếng mẹ đẻ

- Những tín ngưỡng truyền thống như thờ cúng tổ tiên, thờ các vị thần tự nhiên,.... tiếp tục được duy trì.

- Bảo tồn phong tục tập quán Việt như tục nhuộm răng, ăn trầu, búi tóc, xăm mình, làm bánh trưng, bánh giày,...

IV. VẬN DỤNG CAO

Câu 1: Theo em, tại sao khoảng thời gian từ năm 179 TCN đến năm 938 được gọi là thời kì Bắc thuộc?

Trả lời:

- Thời kì nước ta bị các triều đại phong kiến phương Bắc đô hộ hơn 1000 năm (từ năm 179 TCN đến 938).

- Các triều đại phong kiến phương Bắc thay nhau thống trị nước ta.

- Thời kì này, nhân dân ta bị áp bức, bóc lột nặng nề với các loại sưu thuế.