Câu hỏi tự luận Ngữ văn 12 chân trời Bài 3: Viết bài văn nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm truyện/ kí hoặc kịch

BÀI 3: SÔNG NÚI LINH THIÊNG

VIẾT: VIẾT BÀI NGHỊ LUẬN SO SÁNH, ĐÁNH GIÁ HAI TÁC PHẨM TRUYỆN/KÍ HOẶC KỊCH

(13 câu)

1. NHẬN BIẾT (4 câu)

Câu 1: Tác phẩm kí là gì? Nêu các thể loại chính của tác phẩm kí?

Trả lời:

Tác phẩm kí là một thể loại văn học mà tác giả sử dụng hình thức viết để ghi lại những trải nghiệm, cảm xúc, suy nghĩ và quan sát của mình về cuộc sống, con người, xã hội hoặc thiên nhiên. Tác phẩm kí thường mang tính chất tự sự, kết hợp giữa yếu tố thực tế và nghệ thuật.

Câu 2: Kiểu bài viết bài văn nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm truyện/kí hoặc kịch là gì?

Trả lời:

Bài văn nghị luận so sánh đánh giá hai tác phẩm thơ là kiểu bài nghị luận văn học dùng lí lẽ và bằng chứng để làm sang tỏ những điểm tương đồng/khác biệt về đặc điểm/giá trị nội dung và nghệ thuật của hai tác phẩm truyện/kí hoặc kịch đó.

Câu 3: Yêu cầu đối với kiểu bài nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm truyện/kí hoặc kịch như thế nào?

Trả lời:

Câu 4: Bố cục bài nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm truyện/kí hoặc kịch ra sao?

Trả lời:

2. THÔNG HIỂU (4 câu)

Câu 1: Nêu một số tiêu chí để so sánh, đánh giá hai tác phẩm.

Trả lời:

+ thể loại

+ đề tài

+ sử dụng ngôn từ

….

Câu 2: Làm thế nào để xác định tiêu chí so sánh hợp lý khi viết bài nghị luận so sánh hai tác phẩm văn học?

Trả lời:

Khi viết bài nghị luận so sánh hai tác phẩm văn học, việc xác định tiêu chí so sánh là rất quan trọng để làm nổi bật những điểm giống và khác nhau giữa chúng. Các tiêu chí phổ biến bao gồm:

Chủ đề: So sánh các chủ đề mà tác phẩm đề cập đến. Liệu các tác phẩm có cùng một chủ đề không, hay mỗi tác phẩm khai thác một khía cạnh khác nhau của cuộc sống?

Nhân vật: Nhân vật trong các tác phẩm có đặc điểm gì giống và khác nhau? Chúng phản ánh những vấn đề xã hội hay nhân sinh như thế nào?

Kết cấu: Cách thức tổ chức câu chuyện, trình tự các sự kiện trong tác phẩm như thế nào? Có sự tương đồng hoặc khác biệt rõ rệt trong cách cấu trúc nội dung không?

Phong cách nghệ thuật: Phong cách viết, ngôn ngữ sử dụng và các biện pháp nghệ thuật (như biểu tượng, phép ẩn dụ, điển tích) có gì đặc sắc và có sự tương đồng hay khác biệt giữa hai tác phẩm?

Thông điệp và giá trị tư tưởng: Những thông điệp mà tác phẩm muốn gửi gắm là gì? Các tác phẩm phản ánh những vấn đề gì về xã hội, con người và đời sống?

Câu 3: Làm thế nào để đưa ra những đánh giá khách quan khi so sánh hai tác phẩm văn học?

Trả lời:

Câu 4: Sự khác biệt giữa việc so sánh tác phẩm văn học và phân tích sâu một tác phẩm là gì?

Trả lời:

3. VẬN DỤNG (3 câu)

Câu 1: Tóm tắt quy trình viết bài văn nghị luận so sánh, đánh giá hai tác phẩm truyện/kí hoặc kịch?

Trả lời:

Bước 1:  Chuẩn bị viết

Bước 2: Tìm ý và lập dàn ý

Bước 3: Viết bài

Bước 4: Xem lại và chỉnh sửa.

Câu 2: Viết dàn ý chung cho bài văn so sánh hai tác phẩm kí?

Trả lời:

Câu 3: Viết mở bài cho bài văn so sánh hai tác phẩm kí mà em biết?

Trả lời:

4. VẬN DỤNG CAO (2 câu)

Câu 1: Viết dàn ý cho bài văn so sánh hai tác phẩm kí/truyện mà em yêu thích?

Trả lời:

Dàn ý bài nghị luận so sánh "Người lái đò sông Đà" và "Chữ người tử tù" của Nguyễn Tuân

I. Mở bài

Giới thiệu chung về Nguyễn Tuân, nhà văn nổi tiếng với phong cách viết độc đáo, tài hoa.

Hai tác phẩm "Người lái đò sông Đà" và "Chữ người tử tù" thể hiện sự khác biệt rõ rệt trong việc khắc họa nhân vật nhưng đều thể hiện tài năng nghệ thuật và nhân cách cao đẹp.

Đặt vấn đề so sánh: Nhân vật "Người lái đò sông Đà" và "Huấn Cao" trong "Chữ người tử tù" có điểm tương đồng về tài năng và phẩm chất, nhưng cũng có những nét khác biệt về bối cảnh và cách tiếp cận.

II. Thân bài

1. Tương đồng giữa nhân vật "Người lái đò sông Đà" và "Huấn Cao"

- Về tài hoa, tài năng nghệ thuật:

Cả hai nhân vật đều là những con người tài hoa, có những kỹ năng đặc biệt trong nghề nghiệp của mình.

Người lái đò có tài chèo lái, vượt qua các thử thách khắc nghiệt của sông Đà, tựa như một nghệ sĩ với tay lái "ra hoa".

Huấn Cao là một người viết chữ đẹp, được tôn vinh với tài năng chữ nghĩa, như là một bậc thầy trong nghệ thuật thư pháp.

- Về phẩm chất nhân cách:

Cả hai đều có khí phách mạnh mẽ, dũng cảm và kiên định.

Người lái đò thể hiện sự can đảm và trí tuệ trong việc vượt qua thử thách, như một chiến sĩ trên chiến trường.

Huấn Cao không sợ chết, ông giữ vững phẩm hạnh và khí phách, không bao giờ chịu khuất phục trước sự đe dọa hay uy quyền.

- Về tình yêu thiên nhiên và cuộc sống:

Người lái đò yêu quý và tôn trọng vẻ đẹp của thiên nhiên, sông Đà như một phần không thể thiếu trong cuộc sống của ông.

Huấn Cao cũng có một cái nhìn sâu sắc về cái đẹp trong nghệ thuật và cuộc sống, trong đó việc cho chữ trở thành một biểu hiện của cái đẹp tâm hồn.

2. Khác biệt giữa nhân vật "Người lái đò sông Đà" và "Huấn Cao"

- Về bối cảnh và hoàn cảnh sống:

"Người lái đò sông Đà" sống trong thời kỳ đất nước đang xây dựng lại sau chiến tranh, là một hình mẫu của người lao động mới, kiên cường trong công cuộc xây dựng.

"Huấn Cao" sống trong thời kỳ phong kiến, là một nhân vật tiêu biểu cho những giá trị cổ điển của xã hội phong kiến, phản ánh sự bất khuất trước ách áp bức của thực dân, phong kiến.

- Về thái độ đối với xã hội và cuộc sống:

Người lái đò sông Đà là một con người của công cuộc xây dựng, mang trong mình sự lạc quan, tích cực. Ông gắn bó mật thiết với thiên nhiên, với cuộc sống nơi miền Tây Bắc hùng vĩ.

Huấn Cao là một con người phản kháng, đối đầu với sự áp bức của xã hội đương thời. Ông không hòa nhập vào xã hội, mà kiên quyết giữ vững phẩm giá và tài năng của mình.

- Về cách thể hiện tài năng:

Tài năng của người lái đò được thể hiện qua sự khéo léo trong công việc chèo đò, chiến đấu với sông nước, không có sự phô trương mà được thể hiện qua những hành động mạnh mẽ, chính xác, điệu nghệ.

Huấn Cao thể hiện tài năng qua việc cho chữ, một hành động thiêng liêng, đẹp đẽ và cực kỳ uyên bác, trong không gian chật hẹp, tăm tối của nhà tù.

3. Nhân vật trong các tác phẩm của Nguyễn Tuân:

- Nhân vật trong "Người lái đò sông Đà":

Là hình mẫu người lao động mới, gắn bó với thiên nhiên và đất nước, thể hiện sự kiên cường, thông minh và nghệ sĩ trong công việc.

Khắc họa hình ảnh người lao động Tây Bắc đầy gian khổ nhưng vẫn giữ được vẻ đẹp của người anh hùng trong lao động.

- Nhân vật trong "Chữ người tử tù":

Là nhân vật tiêu biểu cho khí phách bất khuất và phẩm giá cao đẹp, với cái đẹp của nghệ thuật được thể hiện trong bối cảnh bi kịch của cuộc sống.

Huấn Cao là biểu tượng cho cái đẹp vượt lên trên mọi nghịch cảnh, sự hy sinh vì cái đẹp và giữ gìn nhân cách trong một hoàn cảnh tuyệt vọng.

III. Kết bài

Tóm tắt những điểm tương đồng và khác biệt giữa "Người lái đò sông Đà" và "Huấn Cao".

Khẳng định rằng cả hai nhân vật đều thể hiện phẩm chất cao đẹp của con người Việt Nam, dù trong bối cảnh khác nhau nhưng đều tôn vinh cái đẹp, tài năng và nhân cách.

Nguyễn Tuân qua cả hai nhân vật này đã khắc họa thành công những con người có phẩm hạnh, tài năng vượt trội, với những đặc điểm riêng biệt nhưng vẫn chung một nét đẹp lý tưởng.

--------------------------------------

--------------------- Còn tiếp ----------------------