Câu hỏi tự luận Ngữ văn 9 cánh diều Bài 5: Câu đơn, câu ghép

BÀI 5: NGHỊ LUẬN XÃ HỘI

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: CÂU ĐƠN, CÂU GHÉP
(14 câu)

1. NHẬN BIẾT (4 câu)

Câu 1: Câu đơn là gì? Hãy cho ví dụ.

Trả lời:

Câu đơn là câu có cấu trúc đơn giản, chỉ chứa một chủ ngữ và một vị ngữ, diễn đạt một ý hoàn chỉnh. Câu đơn không có các mệnh đề phụ hay các liên từ nối.

Ví dụ:

"Tôi đi học."

"Cô ấy thích đọc sách."

Câu 2: Câu ghép là gì? Hãy cho ví dụ.

Trả lời:

Câu ghép là câu có cấu trúc phức tạp hơn, bao gồm hai hoặc nhiều mệnh đề độc lập, được nối với nhau bằng các liên từ (như "và," "nhưng," "hoặc"). Mỗi mệnh đề trong câu ghép có thể đứng độc lập như một câu đơn.

Ví dụ:

"Tôi đi học và bạn ấy ở nhà."

"Cô ấy thích đọc sách, nhưng tôi lại thích xem phim."

Câu 3: Nêu sự khác nhau giữa câu đơn và câu ghép?

Trả lời:

Câu 4: Tại sao cần phân biệt giữa câu đơn và câu ghép trong tiếng Việt?

Trả lời:

2. THÔNG HIỂU (5 câu)

Câu 1: Hãy phân tích cấu trúc của một câu đơn và một câu ghép?

Trả lời:

*Câu đơn:

Cấu trúc: Câu đơn thường có một chủ ngữ và một vị ngữ.

- Ví dụ: "Mẹ nấu cơm."

+ Phân tích:

+ Chủ ngữ: "Mẹ"

+ Vị ngữ: "nấu cơm"

=> Câu này diễn đạt một ý hoàn chỉnh mà không cần thêm thông tin nào khác.

* Câu ghép:

Cấu trúc: Câu ghép bao gồm hai hoặc nhiều mệnh đề độc lập, được nối với nhau bằng các liên từ.

- Ví dụ: "Mẹ nấu cơm và tôi dọn bàn."

- Phân tích:

+ Mệnh đề 1: "Mẹ nấu cơm" (Chủ ngữ: "Mẹ", Vị ngữ: "nấu cơm")

+ Mệnh đề 2: "Tôi dọn bàn" (Chủ ngữ: "Tôi", Vị ngữ: "dọn bàn")

+ Liên từ: "và"

Câu 2: Đưa ra ví dụ về câu ghép có sử dụng liên từ và giải thích vai trò của liên từ trong câu?

Trả lời:

Ví dụ: "Tôi thích đọc sách, nhưng bạn tôi lại thích xem phim."

Giải thích:

Liên từ: "nhưng"

Vai trò của liên từ: Liên từ "nhưng" dùng để nối hai mệnh đề độc lập, thể hiện sự tương phản giữa hai ý kiến. Câu này cho thấy sự khác biệt trong sở thích giữa người nói và bạn của họ.

Câu 3: Viết một đoạn văn ngắn sử dụng ít nhất ba câu đơn và hai câu ghép?

Trả lời:

Câu 4: Chuyển đổi một câu ghép thành câu đơn bằng cách bỏ bớt một phần không cần thiết?

Trả lời:

Câu 5: Liên từ là gì? Nêu vai trò của liên từ trong câu ghép.

Trả lời:

3. VẬN DỤNG (2 câu)

Câu 1: So sánh hiệu quả biểu đạt của câu đơn và câu ghép trong việc truyền tải thông tin?

Trả lời:

* Câu đơn: Câu đơn thường truyền tải một ý nghĩa rõ ràng và dễ hiểu. Nó thích hợp cho việc diễn đạt những thông tin đơn giản, cụ thể. Ví dụ: "Trời mưa." Câu này dễ dàng hiểu và không gây nhầm lẫn.

* Câu ghép: Câu ghép lại có khả năng truyền tải nhiều ý tưởng hơn trong cùng một câu. Nó cho phép người viết thể hiện mối quan hệ giữa các ý tưởng, như sự tương phản, bổ sung hay lựa chọn. Ví dụ: "Trời mưa, nhưng tôi vẫn đi ra ngoài." Câu này không chỉ thông báo về thời tiết mà còn thể hiện quyết định của người nói, tạo ra chiều sâu cho thông điệp.

=> Câu đơn thích hợp cho việc truyền tải thông tin đơn giản, trong khi câu ghép giúp làm phong phú thêm nội dung và thể hiện mối quan hệ giữa các ý tưởng.

Câu 2: Viết một bài văn ngắn (300 từ) sử dụng cả câu đơn và câu ghép, nêu rõ ý kiến cá nhân về một vấn đề xã hội?

Trả lời:

4. VẬN DỤNG CAO (2 câu)

Câu 1: Giải thích cách sử dụng câu ghép để tạo sự liên kết trong một bài viết?

Trả lời:

Câu ghép được sử dụng để tạo sự liên kết trong một bài viết thông qua việc nối các mệnh đề độc lập lại với nhau. Điều này giúp người viết thể hiện mối quan hệ giữa các ý tưởng, từ đó làm cho nội dung trở nên mạch lạc và dễ hiểu hơn.

Cách sử dụng:

+ Sử dụng liên từ: Các liên từ như "và," "nhưng," "hoặc," "vì vậy," "do đó" giúp kết nối các mệnh đề, tạo ra sự liên kết chặt chẽ. Ví dụ: "Tôi thích đọc sách, nhưng bạn tôi lại thích xem phim." Câu này không chỉ nêu rõ sở thích mà còn cho thấy sự khác biệt giữa hai người.

+ Thể hiện mối quan hệ: Câu ghép cho phép người viết thể hiện các mối quan hệ như nguyên nhân - kết quả, so sánh, tương phản. Ví dụ: "Trời mưa, nên tôi quyết định ở nhà." Câu này thể hiện rõ lý do cho hành động.

+ Tạo nhịp điệu và phong phú: Việc sử dụng câu ghép giúp bài viết trở nên sinh động hơn, tạo nhịp điệu và làm cho ý tưởng được truyền tải một cách tự nhiên hơn.

------------------------------

----------------- Còn tiếp ------------------