Giáo án và PPT Ngữ văn 9 kết nối Bài 2: Thực hành tiếng Việt (2)

TIẾT    : THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: BIỆN PHÁP TU TỪ ĐIỆP THANH VÀ BIỆN PHÁP TU TỪ ĐIỆP VẦN

A. KHỞI ĐỘNG

GV hướng dẫn HS chia lớp thành 4 đội, tham gia trò chơi Nhịp cầu thơ ca.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. Tìm hiểu tri thức Ngữ văn

1. Biện pháp tu từ điệp thanh

Nêu khái niệm và cách nhận biết biện pháp tu từ điệp thanh

Sản phẩm dự kiến:

- Khái niệm: Điệp thanh là biện pháp tu từ ngữ âm, tạo nên bằng cách lặp lại thanh điệu cùng loại (thanh bằng hoặc thanh trắc) để làm tăng tính nhạc, nâng cao hiệu quả diễn đạt.         

- Cách nhận biết: Điệp thanh có thể được tạo nên bằng cách sử dụng lặp lại một loạt âm tiết có cùng thanh điệu (thanh bằng hoặc thanh trắc). Điệp thanh cũng có thể được tạo nên bằng cách sử dụng lặp lại thanh điệu theo từng nhóm âm tiết.

2. Biện pháp tu từ điệp vần

Nêu khái niệm và cách nhận biết biện pháp tu từ điệp vần.

Sản phẩm dự kiến:

- Khái niệm: Điệp vần là biện pháp tu từ ngữ âm, sử dụng những âm tiết có vần giống nhau nhằm tạo ra sự trùng điệp về âm hưởng, tăng tính nhạc để biểu đạt cảm xúc của người viết (người nói), đồng thời gây ấn tượng thẩm mĩ cho người đọc (người nghe).

- Cách nhận biết: 

+ Điệp vần trong thơ có thể xuất hiện ở vị trí các âm tiết gieo vần: âm tiết cuối cùng của câu thơ (vần chân) hoặc âm tiết nằm ở khoảng giữa câu thơ (vần lưng).

+ Điệp vần còn có thể xuất hiện ở những vị trí âm tiết không đóng vai trò gieo vần, tạo ra sự trùng điệp về âm hưởng, tăng nhạc tính để chuyển tải cảm xúc cần biểu đạt trong thơ.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP 

Câu 1: Biện pháp tu từ điệp thanh có đặc điểm nào dưới đây?

A. Được tạo nên bằng cách sử dụng lặp lại một loại âm tiết có cùng thanh điệu (thanh bằng hoặc thanh trắc).

B. Được tạo nên bằng cách sử dụng lặp lại một loại âm tiết là thanh trắc.

C. Được tạo nên bằng cách sử dụng lặp lại một loại âm tiết là thanh bằng.

D. Được tạo nên bằng cách sử dụng lặp lại một loại âm tiết là thanh ngang.

Câu 2: Biện pháp tu từ điệp vần xuất hiện ở âm tiết cuối cùng của câu thơ gọi là gì?

A. Vần lưng.

B. Vần chân.

C. Vần cách.

D. Vần liền.

Câu 3: Biện pháp tu từ điệp vần có tác dụng gì?

A. Tạo tính liên kết và tính nhạc cho câu thơ.

B. Tạo chiều sâu tư tưởng cho bài thơ.

C. Giúp câu thơ trở nên đa nghĩa hơn.

D. Giúp người đọc hiểu được nội dung bài thơ.

Câu 4: Hương thời gian không nồng                  

           Hương thời gian thanh……

A. Thanh.

B. Khiết.

C. Mảnh.

D. Xanh.

Câu 5: Hai câu thơ dưới đây điệp vần gì?

Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi

Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi

A. Vần lưng.

B. Vần liền.

C. Vần lưng và vần chân.

D. Vần chân

Đáp án gợi ý:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG 

GV yêu cầu HS làm bài tập sau: Viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) nêu nhận xét của em về tính chất kì ảo của truyện “Dế chọi”.