Giáo án Âm nhạc 5 chân trời Chủ đề 7 Tiết 1: Khám phá Các làn điệu dân ca Việt Nam, Hát Trống cơm

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

NỘI DUNG : KHÁM PHÁ CHỦ ĐỀ

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế tích cực, hứng thú học tập cho HS và kết nối với hoạt động học mới. 

b. Cách tiến hành

- GV trình chiếu cho HS quan sát tranh chủ đề SGK tr.44

- GV tổ chức cho HS làm việc nhóm thảo luận:

+ Bức tranh nói về nội dung gì?

+ Hãy kể tên một bài hát Dân ca Quan họ Bắc Ninh hoặc làn điệu dân ca khác mà em biết. 

- GV mời 1 – 2 nhóm HS trình bày đọc bài ca dao theo mẫu tiết tấu. Các HS khác nhận xét, đánh giá. 

- GV nhận xét, đánh giá và đưa ra đáp án:

+ Bức tranh thể hiện ngày hội Lim của người dân vùng Kinh Bắc (Bắc Ninh). Những liền anh liền chị hát giao duyên trên thuyền. Người tham gia với các trang phục truyền thống áo tứ thân, vấn tóc, nón quai thao, khăn xếp, áo the. 

+ Một số bài hát Dân ca Quan họ Bắc Ninh: Còn duyên, Trăng sáng quê tôi, Trẩy hội miền quan họ, Trèo lên quán dốc...

+ Một số bài hát dân ca khác: Cò lả, Bèo dạt mây trôi, Lý cây bông, Lý đất giồng, Cây trúc xinh,...

- GV cho HS nghe một bài dân ca quan họ:

https://youtu.be/p27ZMt-jDVY 

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Chúng ta vừa tìm hiểu về tranh chủ đề. Sau đây chúng ta sẽ tìm hiểu thêm về bài ca về mùa xuân trong âm nhạc qua tiết Khám phá và Hát – Mùa xuân tình bạn nhé!

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nhận biết được làn điệu dân ca Việt Nam  

b. Cách thức thực hiện

- GV cho HS nghe một số làn điệu dân ca :

+ Làn điệu 1: https://youtu.be/jDxpDZPD1ok

+ Làn điệu 2: https://youtu.be/gyEeL6brocU

+ Làn điệu 3: https://youtu.be/XWcNsqERbSE

- GV tổ chức cho HS làm việc nhóm (6 HS):

+ Trong số các bài hát em vừa nghe đâu là làn điệu dân ca Việt Nam?

+ Nêu tên làn điệu dân ca đó. Nêu tên các ca khúc còn lại. 

+ Làn điệu dân xa đó thuộc vùng miền, dân tộc nào? 

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trình bày trước lớp. HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá, chốt đáp án:

+ Trong số các bài hát trên có bài hát thứ 1 là làn điệu dân ca Việt Nam. Làn điệu có tên là Trèo lên quán dốc.

+ Các bài hát còn lại lần lượt là các làn điệu dân ca Nga có tên là Kachiusa và làn điệu dân ca Hàn Quốc có tên A-ri-ang khúc hát quê hương. Hai ca khúc được phổ lời Việt. 

+ Làn điệu dân ca Trèo lên quán dốc là Dân ca Quan họ Bắc Ninh. Một vùng đất có tên gọi khác là Kinh Bắc nằm ở phía Bắc của Việt Nam. 

- GV đặt câu hỏi cho HS: 

+ Em có cảm nhận gì về giai điệu của dân ca Việt Nam với các bài dân ca của đất nước khác vừa được nghe? 

+ Em thích giai điệu của làn điệu dân ca đất nước nào? 

+ Em được nghe những làn điệu này ở đâu? 

- GV mời một số HS xung phong trả lời. HS khác lắng nghe, nhận xét. 

- GV nhận xét, đánh giá, chốt đáp án: 

+ Mỗi làn điệu dân ca của mỗi quốc gia đều mang nét đặc sắc, đặc trưng riêng trong văn hóa, đời sống của người dân mỗi nước. Làn điệu dân ca Việt Nam thường tha thiết, nhịp nhàng, sâu lắng, làn điệu dân ca Nga thường sôi nổi, vui tươi, làn điệu dân ca Hàn Quốc thường êm ái, chậm rãi. 

+ Làn điệu dân ca phổ biến ở mọi độ tuổi, có thể nghe thấy ở mọi nơi, đặc biệt là vào các dịp lễ hội, sự kiện quan trọng của đất nước...

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH

a. Mục tiêu: HS vận động cơ thể theo nhịp điệu dân ca. 

b. Cách thức thực hiện

- GV tổ chức cho HS làm việc nhóm (6 HS) nghe và sáng tạo động tác cơ thể theo nhịp điệu dân ca Trèo lên quán dốc. 

- GV hướng dẫn HS làm việc nhóm, sáng tạo động tác phù hợp với lời ca. 

- GV mời 2 – 3 nhóm HS trình bày trước lớp. Các HS khác quan sát, nhận xét, bổ sung ý kiến.

- GV nhận xét, đánh giá và ghi nhận sự sáng tạo của các nhóm. 

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

a. Mục tiêu: Qua hoạt động, HS kể tên được một số làn điệu dân ca ở các vùng miền khác của đất nước. 

b. Cách thức thực hiện

Nhiệm vụ 1: Kể thêm một số ca khúc dân ca ở các vùng miền đất nước

- GV chia HS thành các nhóm (4 HS) và thực hiện nhiệm vụ: 

+ Kể tên một số làn điệu dân ca ở các vùng miền khác nhau trên đất nước. 

+ Nêu đặc điểm trong làn điệu của dân ca các vùng miền khác nhau. 

- GV mời 1 số nhóm trình bày. HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá và ghi nhận đáp án hợp lí:

+ Dân ca Bắc Bộ: Cò lả, Bèo dạt mây trôi, Trống cơm, Lý cây đa, Đi cấy, Trên rừng ba sáu thứ chim...Các làn điệu thường có từ đệm như “rằng, thì, chứ...”.

+ Dân ca Trung Bộ: Lý thương nhau, Hò giã gạo, Hát ví, Dặm...Các làn điệu thường có từ “ ni, nớ, răng, rứa...”.

+ Dân ca Nam Bộ: Ru con, Lý đất giồng, Bắc Kim Thang, Lý cây bông, Lý dĩa bánh bò, Lý ngựa ô... Các làn điệu thường có từ đệm như “má (mẹ), bậu (em), đặng (được)...”

- GV cho HS lắng nghe làn điệu dân ca 

+ Dân ca Trung Bộ: Hò giã gạo

https://youtu.be/4k_Lqh-TVqc (0:00 - 1:45) 

+ Dân ca Nam Bộ: 

https://youtu.be/qs08zLZS-PI

Nhiệm vụ 2: Chơi trò chơi “Đố vui”.

- GV tổ chức cho HS chơi trò “Giải đố” theo nhóm 4-6 HS. 

- GV đọc từng câu hỏi và quy định thời gian trả lời. Sau khi GV ra hiệu kết thúc thời gian thảo luận các nhóm đưa ra đáp án. 

Câu 1: Ca khúc nào sau đây là dân ca quan họ? 

A. Trên rừng 36 thứ chim. 

B. Hò giã bạn. 

C. Lý thương nhau. 

D. Bắc Kim thang.  

Câu 2: Dân ca Nam Bộ có đặc điểm gì?

A. Êm ái, nhẹ nhàng. 

B. Có các từ “má, bậu, đặng...”. 

C. Có các từ  “chi, răng, rứa...”. 

D. Sôi nổi, vui tươi. . 

Câu 3: Đâu không phải một làn điệu dân ca Việt Nam? 

A. A-ri-ang khúc hát quê hương. 

B. Lý dĩa bánh bò.

C. Lý cây bông. 

D. Ru con. 

Câu 4: Đâu là làn điệu dân ca Nga? 

A. Đứng trên thảo nguyên nhìn về Kinh Bắc. 

B. Auld Lang Syne. 

C. Scarborough Fair.

D. Kachiusa.

Câu 5: Làn điệu dân ca sau đây có tên là gì? 

https://youtu.be/gUiNH2OjuEM (0:13 - 0:26) 

A. Lý cây bông. 

B. Trông trăng.

C. Đi cấy. 

D. Trống cơm. 

- GV đọc đáp án đúng sau khi HS đưa ra câu trả lời:

……………..

- HS quan sát.

- HS làm việc theo nhóm. 

- HS trình bày. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS xem video. 

- HS lắng nghe vào bài mới.

- HS lắng nghe. 

- HS lắng nghe GV hướng dẫn. 

- HS trình bày. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS trả lời câu hỏi của GV.

- HS trả lời. 

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS làm việc nhóm. 

- HS mô phỏng. 

- HS trình bày.

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS thực hiện. 

- HS trình bày. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS nghe làn điệu. 

- HS tham gia trò chơi. 

- HS lắng nghe, trả lời. 

- HS lắng nghe, tiếp thu.

…………….