Giáo án Công nghệ 9 Chế biến thực phẩm kết nối Bài 1: Thành phần dinh dưỡng trong thực phẩm

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành các nhóm, mỗi nhóm 3 - 6 HS.

- GV giới thiệu khái quát về protein.

- GV yêu cầu các cá nhân HS đọc nội dung mục I.1 và quan sát Hình 1.2, trả lời câu hỏi hộp chức năng Khám phá SGK 6: Tại sao trong khẩu phần ăn cần có sự kết hợp nhiều loại thực phẩm, kết hợp giữa thực phẩm có nguồn gốc động vật và thực vật?

- Từ câu trả lời của HS về các loại thực phẩm giàu protein và vai trò của protein đối với cơ thể người, GV yêu cầu các nhóm HS hoàn thành Phiếu học tập (Đính kèm dưới hoạt động).

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc nội dung mục I và quan sát Hình 1.2, thảo luận và trả lời câu hỏi Khám phá.

- Các nhóm HS báo cáo sản phẩm phiếu học tập.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS xung phong trả lời câu hỏi Khám phá: Cần kết hợp nhiều loại thực phẩm trong khẩu phần ăn, đặc biệt là đạm thực vật và đạm động vật. Vì không có loại thực phẩm nào có đầy đủ tất cả các nhóm chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, đồng thời khắc phục “yếu tố hạn chế" của protein có nguồn gốc thực vật.

- Các HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chốt kiến thức.

- GV chuyển sang hoạt động tiếp theo.

I. CÁC CHẤT SINH NĂNG LƯỢNG

1. Protein

- Protein hay còn gọi là chất đạm, là hợp chất hữu cơ có chứa nitrogen.

- Đơn vị cấu tạo: amino acid.

- Dựa vào nguồn gốc, protein được chia thành hai nhóm: protein có nguồn gốc động vật và protein có nguồn gốc thực vật.

(Phiếu học tập số 1 - Đính kèm dưới hoạt động)

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

PROTEIN - CHẤT DINH DƯỠNG KHÔNG THỂ THIẾU

Nhóm:.............................................

Nguồn gốc

Protein động vật

Protein thực vật

Loại thực phẩm cung cấp

Thịt, cá, trứng, sữa và các sản phẩm làm từ sữa,...

Các loại đậu, hạt, rau: đậu nành, đậu gà, đầu đỏ, óc chó, hạnh nhân, cải bó xôi,...

Vai trò đối với cơ thể người

- Tạo hình: xây dựng và tái tạo mô cơ thể.

- Tham gia vận chuyển chất dinh dưỡng.

- Điều hòa hoạt động của cơ thể: tham gia điều hòa chuyển hóa, cân bằng nội môi.

- Cung cấp năng lượng: giúp cơ thể sinh trưởng và phát triển, 1g protein cung cấp khoảng 4 Kcal năng lượng.

Nhu cầu của cơ thể

Tổng:

- Trẻ em: 1,5 - 2 g/kg cân nặng/ngày.

- Người lớn: 1,25 g/kg cân nặng/ngày.

50 - 70% tổng nhu cầu protein

30 - 50% tổng nhu cầu protein

Đặc điểm

Khá đầy đủ amino acid thiết yếu cho cơ thể người. Trong đó, protein từ trứng được gọi là “protein chuẩn”.

Thường thiếu hụt một hoặc một số amino acid thiết yếu.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV sử dụng câu hỏi 2 hộp chức năng Khám phá SGK tr.7 để dẫn dắt HS: Quan sát Hình 1.4 dưới đây, hãy nêu tên một số loại quả và hạt có thể dùng để sản xuất dầu ăn. Ở nhà em thường sử dụng loại dầu ăn nào?

- Trên cơ sở câu trả lời của HS, GV dẫn dắt HS tìm hiểu nội dung hoạt động này.

- GV sử dụng kĩ thuật khăn trải bàn, tổ chức cho các nhóm tiếp tục hoạt động.

- GV yêu cầu HS các nhóm đọc nội dung mục I.2, mỗi thành viên tìm hiểu và ghi chép về một nội dung:

+ Phân loại, liệt kê các thực phẩm cung cấp lipid.

+ Vai trò của lipid.

+ Nhu cầu lipid của cơ thể người.

- Sau đó, cả nhóm thảo luận, thống nhất nội dung và điền vào ô ý kiến chung của cả nhóm trên bảng nhóm.

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thực hiện nhiệm vụ theo yêu cầu của GV.

- GV quan sát quá trình làm việc của HS.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS xung phong trả lời câu hỏi Khám phá SGK tr.7: a - đậu nành; b - olive; c - hạt hướng dương; d - hạt lạc. HS khác nhận xét, bổ sung.

- Các nhóm trình bày kết quả thảo luận. HS nhóm khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét kết quả thảo luận của các nhóm; đánh giá thái độ làm việc của HS trong nhóm.

- GV cung cấp thêm một số thông tin để mở rộng kiến thức: Nếu chế độ ăn quá ít chất béo, ở mức độ < 15% năng lượng trong khẩu phần sẽ ảnh hưởng tới quá trình hấp thu vitamin A, D, E - những vitamin tan trong lipid có vai trò tăng cường miễn dịch cho cơ thể, giảm năng lượng cung cấp, giảm sản xuất các enzyme.

- GV chuẩn hóa kiến thức và yêu cầu HS ghi chép đầy đủ vào vở.

- GV lưu ý với HS cách phân loại chất béo ngoại trừ phân chia theo nguồn gốc, có thể phân loại chất béo dựa trên cấu tạo (chất béo bão hòa, chất béo không bão hòa),...

- GV chuyển sang hoạt động tiếp theo.

I. CÁC CHẤT SINH NĂNG LƯỢNG

2. Lipid

- Lipid hay còn gọi là chất béo, thường được cung cấp cho cơ thể qua 2 loại thực phẩm (phân loại theo nguồn gốc):

+ Chất béo có nguồn gốc động vật: cá hồi, cá trích, trứng, tôm, mỡ động vật,...

 + Chất béo có nguồn gốc thực vật: quả bơ, olive,...; hạt óc chó, hạnh nhân, chia,...; dầu dừa, dầu đậu nành,...

Hình 1.4. Một số loại dầu ăn từ thực vật

- Vai trò của lipid:

+ Cung cấp năng lượng cho cơ thể;

+ Tham gia tạo hình - cấu trúc tế bào;

+ Điều hòa hoạt động của cơ thể;

+ Chế biến thực phẩm, tạo cảm giác ngon miệng khi ăn;...

- Nhu cầu của cơ thể người:

+ Trẻ em: 20 – 30% tổng năng lượng cung cấp cho cơ thể mỗi ngày.

+ Người lớn: 18 – 25% tổng năng - lượng cung cấp cho cơ thể mỗi ngày.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành 5 nhóm.

- GV chia một phần bảng thành các phần nhỏ tương ứng với số nhóm, thực hiện nhanh trò chơi như sau:

Trò chơi thi kể tên

Số lượng: Mỗi nhóm cử 2 – 3 thành viên tham gia.

Luật chơi: Mỗi nhóm xếp thành một hàng dọc phía dưới bảng, ngay khi có tín hiệu bắt đầu, lần lượt từng thành viên mỗi nhóm viết tên một loại thực phẩm cung cấp carbohydrate. Sau khi viết, thành viên đó chuyển về cuối hàng của nhóm, thành viên tiếp theo lên. Lần lượt như vậy trong 3 phút.

- Giữ nguyên phần nội dung trả lời của trò chơi, GV yêu cầu từng nhóm HS đọc nội dung mục I.3, tìm hiểu về carbohydrate và trả lời các câu hỏi:

+ Có thể chia carbohydrate thành mấy nhóm? Hãy kể tên một số thực phẩm cung cấp carbohydrate thường gặp.

+ Carbohydrate có vai trò như thế nào đối với cơ thể người?

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thực hiện nhiệm vụ theo yêu cầu của GV. Thảo luận và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát quá trình làm việc của HS.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện HS trả lời câu hỏi.

- Các HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét câu trả lời của HS, thái độ làm việc của HS trong nhóm.

- GV chuẩn hóa kiến thức, sau đó cùng các nhóm kiểm tra câu trả lời trên bảng của trò chơi thi kể tên. Tính điểm giữa các nhóm.

I. CÁC CHẤT SINH NĂNG LƯỢNG

3. Carbohydrate

- Carbohydrate bao gồm 3 nhóm: tinh bột, đường, chất xơ.

- Một số loại thực phẩm cung cấp chính như sau: gạo, ngô, khoai, sắn, bánh mì, bí đỏ, chuối, cà rốt, nho, dưa hấu, củ cải đường,...

- Vai trò của carbohydrate:

+ Cung cấp năng lượng cho hoạt động sống của cơ thể;

+ Tham gia cấu tạo tế bào;

+ Điều hòa hoạt động và hỗ trợ tiêu hóa;...

- Nhu cầu với cơ thể người trưởng thành: 56 – 70% tổng nhu cầu năng lượng.