Giáo án điện tử chuyên đề Lịch sử 12 chân trời CĐ 1 Phần 3: Một số tôn giáo ở Việt Nam (4)

CHÀO MỪNG CÁC EM

ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI!

CHUYÊN ĐỀ 1. LỊCH SỬ TÍN NGƯỠNG VÀ TÔN GIÁO Ở VIỆT NAM

NỘI DUNG BÀI HỌC

I

Khái lược về tín ngưỡng và tôn giáo

II

Một số tín ngưỡng ở Việt Nam

III

Một số tôn giáo ở Việt Nam

IV

Lắng nghe lịch sử

III.

MỘT SỐ TÔN GIÁO Ở VIỆT NAM

❊

Việt Nam là quốc gia đa tôn giáo.

Các tôn giáo cùng tồn tại và bình đẳng với nhau

Gồm:

• Tôn giáo du nhập từ bên ngoài.
• Tôn giáo bản địa.

01

Tìm hiểu về Nho giáo.

02

Tìm hiểu về Phật giáo.

03

Tìm hiểu về Cơ đốc giáo.

04

Tìm hiểu về Đạo giáo.

05

Tìm hiểu về một số tôn giáo khác.

Nhóm

4. Đạo giáo

Hình 1.14. Tượng đồng Huyền Thiên Trấn Vũ

(đền Quán Thánh, Hà Nội)

4. Đạo giáo

Chia lớp thành 5 nhóm và thực hiện nhiệm vụ:

Khai thác Hình 1.14, thông tin mục 3d SGK tr.16, 17 và trả lời câu hỏi: Trình bày biểu hiện của Đạo giáo trong đời sống văn hóa, xã hội.

Nhóm 4:

a. Nguồn gốc của Đạo giáo:

• Nguồn gốc: Trung Quốc.
• Cơ sở lí luận: dựa trên triết lí âm dương của văn hóa nông nghiệp.

Đạo Giáo Tam Thánh

Lão Tử cưỡi trâu rời Trung Hoa

Biểu tượng âm dương nói lên bản chất và mối quan hệ giữa âm và dương.

b. Đạo giáo ở Việt Nam:

• Thời gian du nhập: rất sớm, đầu Công nguyên.
• Hòa quyện với tín ngưỡng dân gian theo khuynh hướng Đạo giáo thần tiên.

Tượng đá An Kỳ Sinh - đạo sĩ tu luyện Đạo Tiên trên đỉnh non thiêng Yên Tử.

Quá trình phát triển

Bắc thuộc

Mượn Đạo giáo như “vũ khí” chống âm mưu đồng hoá của phong kiến phương Bắc.

Đinh, Tiền Lê, Lý, Trần

Trọng dụng các đạo sĩ trong vai trò cố vấn cho triều đình.

Lê trung hưng

Hoà nhập vào tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ, Tứ phủ.

Ngày nay

Không còn tổn tại mà lẫn vào tín ngưỡng dân gian.

c. Ảnh hưởng của Đạo giáo ở Việt Nam:

• Biểu hiện: thuật phong thủy, các phương pháp dưỡng sinh, tu tiên,…
• Có các đạo quán: Thăng Long tứ quán, Đế Thích quán, Chân Thánh quán,…

Pho tượng thánh Trấn Vũ đền Quán Thánh được đúc năm 1677

Trấn Vũ quán xưa

Thăng Long tứ quán

Trấn Vũ quán nay

Huyền Thiên quán xưa

Thăng Long tứ quán

Huyền Thiên quán nay

Đông Thiên quán xưa

Thăng Long tứ quán

Đông Thiên quán nay

Đế Thích quán xưa

Thăng Long tứ quán

Đế Thích quán nay

Chùa Mui (Hà Nội) – từng là đạo quán lớn với tên chữ là “Hưng Thánh quán”

Đền Ngọc Sơn (Hà Nội) - nơi thờ thần Văn Xương Đế Quân trong Tam Sinh Tam Thế, một vị thần được dân gian lẫn Đạo giáo tôn sùng là thần chủ quản công danh phúc lộc cho sĩ nhân.

• “Đạo” là khái niệm chỉ cái tự nhiên, có sẵn một cách tự nhiên.
• “Đạo sinh nhất, nhất sinh nhị, nhị sinh tam, tam sinh vạn vật”.
• “Đức” là biểu hiện cụ thể của “Đạo” trong từng sự vật.
• Lão Tử cho rằng khi theo “Đạo”, dục vọng mỗi ngày mỗi giảm, giảm rồi lại giảm nữa, cho đến “vô vi”.

Tư liệu 9:

• Đạo giáo từng ảnh hưởng đến cả tầng lớp nho sĩ với tâm thái ưa thích đời sống thanh nhàn, tự tại.
• Khi người trí thức chán nản với thời cuộc, gặp chuyện bất bình chốn quan trường thì thường lui về ẩn dật, sống vui thú điền viên như: Chu Văn An, Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm, Nguyễn Khuyến,...

Mở rộng:

Nhàn: Triết lý sống thanh cao của

bậc đại sĩ Nguyễn Bỉnh Khiêm

Một mai, một cuốc, một cần câu

Thơ thẩn dầu ai vui thú nào

Ta dại, ta tìm nơi vắng vẻ

Người khôn, người đến chốn lao xao

Thu ăn măng trúc, đông ăn giá

Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao

Rượu, đến gốc cây, ta sẽ uống

Nhìn xem phú quý, tựa chiêm bao

Mở rộng: Quá trình du nhập và phát triển của Đạo giáo

Đầu CN – TK X

TK X –TK XV

TK XV – TK XVIII

TK XIX – TK XX

--------------- Còn tiếp ---------------