Giáo án điện tử chuyên đề Tin học ứng dụng 12 chân trời Bài 3.4: Độ tập trung và phân tán của dữ liệu

CHÀO MỪNG

CÁC EM ĐẾN BUỔI HỌC NÀY!

KHỞI ĐỘNG

Quan sát Bảng 1, em có nhận xét gì về điểm của ba môn Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ?

Bảng 1.

Danh sách

HS lớp 12

Điểm Toán, Ngữ văn và Ngoại ngữ đều có sự chênh lệch điểm số giữa các học sinh.

BÀI 3.4:

ĐỘ TẬP TRUNG

VÀ PHÂN TÁN

CỦA DỮ LIỆU

NỘI DUNG BÀI HỌC

Xác định độ tập trung của dữ liệu

Xác định độ phân tán của dữ liệu

1

2

XÁC ĐỊNH ĐỘ TẬP TRUNG CỦA DỮ LIỆU

1

1. Xác định độ tập trung của dữ liệu

Nghiên cứu thông tin trong SCĐ và trả lời câu hỏi: Em hãy cho biết cú pháp và cách khai báo tham số cho hàm xác định độ tập trung trong Excel?

a) Trung bình cộng (Mean)

Tỉ số giữa tổng các số trong mẫu dữ liệu và số các phần tử có trong mẫu dữ liệu đó, được dùng làm đại diện cho các số liệu của mẫu, là một số đo xu thế trung tâm của mẫu đó.

Chức năng: Hàm trả về trung bình cộng của các đối số.

Cú pháp: =AVERAGE(number1, [number2],…)

• number1: Tham chiếu ô tính, tên vùng hoặc phạm vi thứ nhất chứa số (Đối số bắt buộc).
• [number2]: Tham chiếu ô tính, tên vùng hoặc phạm vi thứ hai chứa số (Đối số tùy chọn).

b) Trung vị (Median)

Giá trị nằm giữa của dãy số liệu được sắp xếp.

Chức năng: Hàm trả về số trung vị của các đối số.

Cú pháp: =MEDIAN(number1, [number2],…)

• number1: Tham chiếu ô tính, tên vùng hoặc phạm vi thứ nhất chứa số (Đối số bắt buộc).
• [number2]: Tham chiếu ô tính, tên vùng hoặc phạm vi thứ hai chứa số (Đối số tùy chọn).

c) Mốt (Mode)

Giá trị có tần số lớn nhất của một tập hợp dữ liệu.

Chức năng: Hàm trả về giá trị có số lần xuất hiện nhiều nhất của tập hợp dữ liệu.

Cú pháp: =MODE(number1, [number2],…)

• number1: Tham chiếu ô tính, tên vùng hoặc phạm vi thứ nhất chứa số (Đối số bắt buộc).
• [number2]: Tham chiếu ô tính, tên vùng hoặc phạm vi thứ hai chứa số (Đối số tùy chọn).

d) Tứ phân vị (Quartile)

Đại lượng mô tả sự phân bố và sự phân tán của tập dữ liệu.

Chức năng: Hàm trả về tứ phân vị của tập hợp dữ liệu.

Cú pháp: =QUARTILE(array, quart)

• array: Mảng hoặc phạm vi chứa số.
• quart: Giá trị cần trả về:

• 0: Giá trị tối thiểu.

• 1: Tứ phân vị thứ nhất (phân vị thứ 25).

• 2: Tứ phân vị thứ hai (phân vị thứ 50).

• 3: Tứ phân vị thứ ba (phân vị thứ 75).

• 4: Giá trị tối đa.

HOẠT ĐỘNG LÀM (SGK TR.82)

1. Hàm nào dùng để tính giá trị trung bình cộng của các số trong mẫu số liệu?

2. Hàm nào dùng để trả về giá trị có tần số lớn nhất trong một bảng tần số?

Hàm AVERAGE.

Hàm MODE.

GHI NHỚ

Sử dụng các hàm tính trung bình cộng, trung vị, tứ phân vị, mốt để tính các đặc trưng về độ tập trung của dữ liệu, giúp phân tích, đánh giá và hiểu được các đặc tính của dữ liệu để đưa ra quyết định và dự đoán.

XÁC ĐỊNH ĐỘ PHÂN TÁN CỦA DỮ LIỆU

2

2. Xác định độ phân tán của dữ liệu

Nêu các đặc trưng đo độ phân tán.

b

a

c

d

Khoảng biến thiên

Phương sai

Hệ số biến thiên (CV)

Độ lệch chuẩn

2. Xác định độ phân tán của dữ liệu

Nghiên cứu thông tin trong SCĐ và trả lời câu hỏi: Chỉ ra cú pháp và cách khai báo các tham số cho các hàm đo độ phân tán trong Excel.

a) Khoảng biến thiên

Hiệu số giữa giá trị lớn nhất và giá trị nhỏ nhất của một mẫu số liệu; đặc trưng cho độ phân tán của toàn bộ mẫu số liệu.

Chức năng: Hàm MAX trả về giá trị lớn nhất; hàm MIN → giá trị nhỏ nhất.

Cú pháp: =MAX(number1, [number2],…); =MIN(number1, [number2],…)

• number1: Tham chiếu ô tính, tên vùng hoặc phạm vi thứ nhất chứa số (Đối số bắt buộc).
• [number2]: Tham chiếu ô tính, tên vùng hoặc phạm vi thứ hai chứa số (Đối số tùy chọn).

b) Phương sai

TBC của các bình phương độ lệch từ mỗi giá trị của mẫu số liệu đến số TB; dùng để đo mức độ phân tán của các số liệu trong mẫu quanh số TB.

Chức năng: Hàm tính phương sai dựa trên toàn bộ tập hợp (bỏ qua các giá trị logic và văn bản).

Cú pháp: =VAR.P(number1, [number2],…)

• number1: Tham chiếu ô tính, tên vùng hoặc phạm vi thứ nhất chứa số (Đối số bắt buộc).
• [number2]: Tham chiếu ô tính, tên vùng hoặc phạm vi thứ hai chứa số (Đối số tùy chọn).

c) Độ lệch chuẩn

Chỉ số đo lường mức độ phân tán của 1 tập hợp các giá trị so với giá trị TB.

Chức năng: Hàm tính độ lệch chuẩn dựa trên toàn bộ tập hợp (bỏ qua các giá trị logic và văn bản).

Cú pháp: =STDEV.P(number1, [number2],…)

• number1: Tham chiếu ô tính, tên vùng hoặc phạm vi thứ nhất chứa số (Đối số bắt buộc).
• [number2]: Tham chiếu ô tính, tên vùng hoặc phạm vi thứ hai chứa số (Đối số tùy chọn).

d) Hệ số biến thiên (CV)

Một thước đo thống kê độ phân tán của các dữ liệu trong một chuỗi dữ liệu so với giá trị trung bình.

Để tính hệ số biến thiên trong bảng tính, ta sử dụng các hàm STDEV.P và AVERAGE.

HOẠT ĐỘNG LÀM (SGK TR.83)

1. Các hàm nào dùng để tính phương sai và độ lệch chuẩn?

2. Để tính hệ số biến thiên em sử dụng kết hợp các hàm nào?

Các hàm VAR.P, STDEV.P.

Kết hợp các hàm STDEV.P và AVERAGE.

GHI NHỚ

Sử dụng các hàm tính khoảng biến thiên, phương sai, độ lệch chuẩn và hệ số biến thiên để tính các đặc trưng về độ phân tán của dữ liệu giúp em phân tích, đánh giá và hiểu được sự biến động của dữ liệu để đưa ra quyết định và dự đoán.

LUYỆN TẬP

Câu 1. Giá trị tối thiểu mà hàm QUARTILE trả về là

A. 1.

C. 3.

B. 0.

D. 4.

B. 0.

Câu 2. Xác định độ phân tán của dữ liệu giúp em

A. xác định loại dữ liệu định lượng và khoảng biến thiên của chúng.

B. xác định các dữ liệu hệ thống được cung cấp.

C. phân tích, đánh giá, hiểu được sự biến động của dữ liệu để đưa ra các quyết định và dự đoán.

D. dự đoán cơ sở để xác định độ tập trung của dữ liệu.

Câu 3. Đâu KHÔNG phải đặc trưng xác định

độ tập trung của dữ liệu?

A. Phương sai.

C. Mốt.

B. Trung bình cộng.

D. Trung vị.

A. Phương sai.

Câu 4. Hàm VAR.P được sử dụng để

A. tính phương sai của

dãy số.

C. xác định hệ số biến thiên.

B. tính giá trị độ lệch chuẩn của dãy số.

D. xác định khoảng biến thiên.

A. tính phương sai của

dãy số.

Câu 5. Cho dãy số sau: 1, 2, 3, 2, 4, 1, 1, 5, 6, 1.

Xác định mốt của dãy số.

A. 2.

C. 1.

B. 5.

D. 6.

C. 1.

LUYỆN TẬP (SGK TR.83)

Chọn đáp án đúng cho các câu hỏi dưới đây.

1. Hàm nào là hàm trả về số đứng giữa một bộ dữ liệu số?

A. AVERAGE. B. MEDIAN. C. QUARTILE. D. MODE.

2. Hàm nào là hàm trả về tứ phân vị của tập dữ liệu?

A. AVERAGE. B. MEDIAN. C. QUARTILE. D. MODE.

3. Hàm nào là hàm trả về giá trị có tần số lớn nhất của một bảng tần số?

A. AVERAGE. B. MEDIAN. C. QUARTILE. D. MODE.

THỰC HÀNH

Nhiệm vụ 1. Tính các đặc trưng về độ tập trung của dữ liệu

Yêu cầu: Sử dụng dữ liệu Bảng 1, tính các đặc trưng về độ tập trung của dữ liệu điểm môn Toán, môn Ngữ văn và môn Ngoại ngữ. Từ kết quả thu được, em có nhận xét gì về phân bố điểm của ba môn học này?

Nhiệm vụ 2. Tính các đặc trưng về độ phân tán của dữ liệu

bởi khoảng biến thiên và phương sai

Yêu cầu: Sử dụng dữ liệu ở Bảng 1, học sinh học môn nào đồng đều hơn giữa môn Ngữ văn và môn Ngoại ngữ?

Nhiệm vụ 3. Tính các đặc trưng về độ phân tán của dữ liệu

bởi độ lệch chuẩn và hệ số biến thiên

Yêu cầu: Sử dụng dữ liệu ở Bảng 1, em có nhận xét gì về mức độ đồng đều của điểm Ngữ văn và điểm Ngoại ngữ?

HƯỚNG DẪN:

Nhiệm vụ 1

Bước 1: Nhập công thức tính (Hình 1) và gõ phím Enter.

Hình 1. Nhập công thức tính cho môn Toán

HƯỚNG DẪN:

--------------- Còn tiếp ---------------