Giáo án điện tử Hoá học 11 kết nối Bài 17: Arene (hydrocarbon thơm)

NHIỆT LIỆT CHÀO ĐÓN

CẢ LỚP ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI!

KHỞI ĐỘNG

Arene hay hydrocarbon thơm có nguồn nguyên liệu đầu vào để tổng hợp nhiều hóa chất quan trọng, được thương mại hóa rộng rãi như các polyester, polyamide, nhựa, chất tẩy rửa, dược phẩm, thuốc bảo vệ thực vật (thuốc trừ sâu, diệt cỏ), thuốc nổ,...

Vậy làm thế nào có thể lựa chọn và sử dụng các sản phẩm được sản xuất từ arene và dẫn xuất của nó an toàn, thân thiện với môi trường?

BÀI 17: ARENE

(HYDROCARBON THƠM)

NỘI DUNG BÀI HỌC

Khái niệm và danh pháp

Đặc điểm cấu tạo của benzen

Tính chất vật lí và trạng thái tự nhiên

Tính chất hóa học

Ứng dụng

Điều chế

KHÁI NIỆM VÀ DANH PHÁP

1. Khái niệm

Nghiên cứu thông tin trong SGK và điền vào chỗ ....

• Arene hay còn gọi là hydrocacbon thơm là những hydrocacbon trong phân tử có chứa....................................................................
• Benzene có công thức...................là hydrocacbon thơm đơn giản và điển hình nhất.
• Benzene và các đồng đẳng của nó hợp thành dãy đồng đẳng của benzene có công thức chung là .....................................................

Giới thiệu

Cách lập công thức chung của arene

Dựa vào định nghĩa dãy đồng đẳng, gọi công thức chung dãy đồng đẳng của arene là C₆H₆[CH₂]_k hay C_6+kH_6+2k

Đặt 6 + k = n thì 6 + 2k = 2(6 + k) - 6 = 2n - 6

 Công thức chung của arene là C_nH_2n-6 (n ≥ 6).

2. Công thức cấu tạo và danh pháp

Một số arene, gốc aryl thường gặp có CTCT và tên gọi như sau:

Danh pháp

• Vòng benzen có 1 nhóm thế:
• Vòng benzen có 2 hay nhiều nhóm thế:

Nếu vòng benzen có 2 nhóm ankyl ở vị trí:

• 1, 2: gọi là vị trí ortho – kí hiệu (o -).
• 1, 3: gọi là meta – kí hiệu (m -).
• 1, 4: gọi là para – kí hiệu (p -).

Ví dụ:

Lưu ý: Cách đánh số các nguyên tử C trong vòng benzene sao cho tổng chỉ số trong tên gọi là nhỏ nhất.

Viết công thức cấu tạo và gọi tên các chất có công thức phân tử C₆H₆, C₇H₈, C₈H₁₀, C₈H₈

ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO CỦA BENZENE

Benzene có công thức phân tử C₆H₆

• 6 nguyên tử carbon nằm ở sáu đỉnh của một hình lục giác đều, toàn bộ phân tử nằm trên một mặt phẳng, các góc liên kết đều bằng 120^o.
• Độ dài liên kết carbon-carbon đều bằng 139 pm.

Benzene thường được biểu diễn bởi các kiểu công thức dưới đây:

Nhận xét đặc điểm cấu tạo phân tử benzene và cho biết có điểm gì khác so với các hydrocarbon đã học.

• Các hydrocarbon đã học có cấu tạo mạch hở.
• Benzene có cấu tạo mạch vòng, phân tử có 3 liên kết đôi xen kẽ 3 liên kết đơn.

TÍNH CHẤT VẬT LÍ VÀ TRẠNG THÁI TỰ NHIÊN

Thảo luận nhóm

Hãy so sánh nhiệt độ sôi của benzene, toluene, o-xylene (Bảng 17.1) và giải thích.

GHI NHỚ

Tính chất vật lí

Ở điều kiện thường, trừ naphthalene ở thể rắn, có màu trắng, các arene còn lại đều là chất lỏng không màu, có mùi đặc trưng.

Hầu như không tan trong nước nhưng tan nhiều trong dung môi hữu cơ.