Giáo án điện tử Hoá học 11 kết nối Bài 24: Carboxylic acid

THÂN MẾN CHÀO CÁC EM HỌC SINH ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI

KHỞI ĐỘNG

“Vị chua của giấm và các loại quả như khế, chanh, táo, me,.... đều được tạo bởi carboxylic acid. Vậy carboxylic acid chứa nhóm chức nào và có các tính chất đặc trưng gì?”

BÀI 24.

 CARBOXYLIC ACID

NỘI DUNG BÀI HỌC

Khái niệm, danh pháp

Đặc điểm cấu tạo

Tính chất vật lí

Tính chất hóa học

Điều chế

Ứng dụng

01

KHÁI NIỆM, DANH PHÁP

1. Khái niệm

• Carboxylic acid là các hợp chất hữu cơ trong phân tử có nhóm –COOH liên kết với nguyên tử C (trong gốc HC hoặc –COOH) hoặc nguyên tử H.
• Công thức chung của carboxylic acid no, đơn chức, mạch hở: C_nH_2n+1COOH (n≥0) hoặc C_mH_2mO₂ (m≥1)

Acid đơn chức: R – COOH (R là gốc HC hoặc H).

2. Danh pháp
3. Tên thay thế

Tên HC (bỏ e ở cuối) + oic acid

1. Tên thông thường

Xuất phát từ nguồn gốc tìm ra chúng trong tự nhiên.

1. Viết các công thức cấu tạo và gọi tên theo danh pháp thay thế của các acid có công thức C4H9COOH.
2. Viết công thức cấu tạo của các carboxylic acid có tên gọi dưới đây:
3. a) pentanoic acid;
4. b) but-3-enoic acid;
5. c) 2-methylbutanoic acid;
6. d) 2,2-dimethylpropanoic acid.

Trả lời câu 1

CH₃-CH₂-CH₂-CH₂-COOH:              pentanoic acid

CH₃-CH(COOH)-CH₂-CH₃: 2-methylbutanoic acid

CH₃-CH(CH₃)-CH₂-COOH: 3-methylbutanoic acid

CH₃C(CH₃)₂COOH            : 2,2-dimethylpropanoic acid

Trả lời câu 2

1. a) CH₃CH₂CH₂CH₂COOH
2. b) CH₂=CHCH₂COOH
3. c) CH₃CH₂CH(CH₃)COOH
4. d) (CH₃)₃CCOOH

02

ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO

Nhiều carboxylic acid tồn tại trong tự nhiên. Hãy nhận xét đặc điểm chung về cấu tạo của các carboxylic acid dưới đây:

• Nhóm carboxyl gồm có nhóm hydroxy (– O – H) liên kết với nhóm carbonyl (C=O).
• Nhóm C=O là nhóm hút e nên liên kết O – H trong carboxylic acid phân cực hơn so với alcohol và phenol.
• Nhóm -COOH có thể phân li ra H⁺ nên tính chất hoá học đặc trưng của carboxylic acid là tính acid.

03

TÍNH CHẤT VẬT LÍ

Tại sao trong các hợp chất hữu cơ có phân tử khối xấp xỉ nhau dưới đây, carboxylic acid có nhiệt độ sôi cao nhất?

Phân tử carboxylic acid chứa nhóm carboxyl phân cực. Các phân tử carboxylic acid liên kết hydrogen với nhau tạo thành dạng dimer hoặc dạng liên phân tử.

Do vậy, carboxylic acid có nhiệt độ sôi cao hơn so với hydrocarbon, alcohol, hợp chất carbonyl có phân tử khối tương đương.

KẾT LUẬN

• Trạng thái: là chất lỏng hoặc rắn ở điều kiện thường
• Nhiệt độ sôi của các acid tăng theo chiều tăng của phân tử khối và cao hơn nhiệt độ sôi của các alcohol, aldehyde, ketone có cùng số nguyên tử C vì có liên kết hydrogen giữa 2 phân tử hoặc nhiều phân tử.
• Tính tan: Độ tan của các acid giảm dần theo chiều tăng của phân tử khối. Trong đó carboxylic acid đầu dãy như formic acid, acetic acid,...tan vô hạn trong nước.