Giáo án điện tử Hoá học 11 kết nối Bài 1: Khái niệm về cân bằng hoá học

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI!

KHỞI ĐỘNG

Phản ứng hóa học là quá trình biến đổi các chất đầu thành sản phẩm.

Tuy nhiên, có nhiều phản ứng, các chất sản phẩm sinh ra lại có thể phản ứng với nhau tạo thành chất đầu.

Đối với những phản ứng thế này, làm thế nào để thu được nhiều sản phẩm hơn và làm tăng hiệu suất phản ứng ?

CHƯƠNG 1. CÂN BẰNG HÓA HỌC

BÀI 1: KHÁI NIỆM VỀ CÂN BẰNG HÓA HỌC

NỘI DUNG BÀI HỌC

Phản ứng một chiều và phản ứng thuận nghịch

Cân bằng hóa học

Các yếu tố ảnh hưởng đến sự chuyển dịch cân bằng hóa học

1. PHẢN ỨNG MỘT CHIỀU VÀ PHẢN ỨNG THUẬN NGHỊCH
2. Phản ứng một chiều

Hình ảnh phản ứng đốt cháy khí methane hoặc đốt cháy than.

CH₄ + 2O₂  CO₂ + 2H₂O (1)

Đặc điểm của phản ứng (1):

Các chất sản phẩm không phản ứng được với nhau để tạo thành các chất đầu.

Phản ứng một chiều

Ghi nhớ

Phản ứng một chiều là phản ứng chỉ xảy ra một chiều từ chất phản ứng tạo thành chất sản phẩm.

Các chất sản phẩm không phản ứng lại được với nhau tạo thành chất đầu.

PTHH của phản ứng một chiều được biểu diễn bằng mũi tên chỉ chiều phản ứng ⟶

Ví dụ : NaOH + HCl  NaCl + H₂O

Vậy có phản ứng nào mà các chất sản phẩm lại phản ứng được với nhau để tạo thành chất đầu không?

2. Phản ứng thuận nghịch

Xét 2 thí nghiệm cùng thực hiện ở 445^oC, trong bình kín dung tích 10 lít.

Thí nghiệm 1

Thí nghiệm 2

Hoạt động mục I.2 SGK trang 6 – 7:

2. a) Viết phương trình hóa học của các phản ứng xảy ra trong thí nghiệm 1 và thí nghiệm 2.
3. b) Trong cả hai thí nghiệm trên, dù thời gian phản ứng kéo dài bao lâu thì các chất đầu đều còn lại sau phản ứng. Giải thích.

Trả lời

1. a) PTHH:

• Thí nghiệm 1: H₂(g) + I₂(g)  2HI(g)
• Thí nghiệm 2: 2HI(g) H₂(g) + I₂(g)

b)

• Ở thí nghiệm 1: khí H₂ tác dụng với I₂ tạo thành HI, đồng thời lại xảy ra phản ứng HI phân hủy tạo thành I₂ và H₂ nên dù thời gian phản ứng kéo dài bao lâu thì sau phản ứng các chất đầu H₂, I₂ vẫn còn.
• Ở thí nghiệm 2 : khí HI phân hủy tạo thành H₂ và I₂, đồng thời lại xảy ra phản ứng khi H₂ và I₂ tạo thành HI nên dù thời gian phản ứng kéo dài bao lâu thì sau phản ứng chất đầu HI vẫn còn.

KẾT LUẬN

• Phản ứng thuận nghịch là phản ứng xảy ra theo hai chiều ngược nhau trong cùng điều kiện.
• PTHH của phản ứng hai chiều được biểu diễn bằng hai nửa mũi tên ngược chiều nhau . Chiều từ trái sang phải là chiều phản ứng thuận, chiều từ phải sang trái là chiều phản ứng nghịch.

Ví dụ: 3O₂  2O₃

Trả lời CH1, CH2 mục I.2 SGK trang 7 - 8:

1. Quá trình hình thành hang động, thạch nhũ là một ví dụ điển hình về phản ứng thuận nghịch trong tự nhiên.

Nước có chứa CO₂ chảy qua đá vôi, bào mòn đá tạo thành Ca(HCO₃)₂ (phản ứng thuận) góp phần hình thành các hang động. Hợp chất Ca(HCO₃)₂ trong nước lại bị phân hủy tạo ra CO₂ và CaCO₃ (phản ứng nghịch), hình thành các thạch nhũ, măng đá, cột đá.

Viết phương trình hóa học của các phản ứng xảy ra trong hai quá trình trên.

CaCO₃(s) + H₂O(l) + CO₂(aq)  Ca(HCO₃)₂(aq)

Hình ảnh một số thạch nhũ, hang động

2. Phản ứng xảy ra khi cho khí Cl₂ tác dụng với nước là một phản ứng thuận nghịch. Viết phương trình hóa học của phản ứng, xác định phản ứng thuận, phản ứng nghịch.

• PTHH của phản ứng: Cl₂ + H₂O HCl + HClO
• Phản ứng thuận: Cl₂ + H₂O HCl + HClO
• Phản ứng nghịch: HCl + HClO Cl₂ + H₂O

Sfs

TỔNG KẾT

CÂN BẰNG HÓA HỌC