Giáo án điện tử ngữ văn 10 cánh diều tiết: Viết bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BUỔI HỌC NGÀY HÔM NAY

KHỞI ĐỘNG

Trước một vấn đề xã hội, khi em muốn bày tỏ quan điểm, suy nghĩ của mình, em sẽ trình bày bài văn như thế nào?

TIẾT…: VIẾT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ XÃ HỘI

NỘI DUNG BÀI HỌC

Yêu cầu đối với bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội

Phân tích bài tham khảo

Thực hành viết bài

1. Yêu cầu đối với bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội

• Dựa vào nội dung Định hướng (SGK tr.33) và trả lời câu hỏi:

Vấn đề xã hội là những vấn đề như thế nào?

Người viết có thể thể hiện quan điểm như thế nào trong bài viết?

Khái niệm: Nghị luận về một vấn đề xã hội có thể bàn luận về một tư tưởng, đạo lí,... nhưng cũng có thể phát biểu, trao đổi về một hiện tượng có thực trong đời sống (con người, sự việc,...) hoặc một vấn đề xã hội đặt ra trong tác phẩm vãn học.

• Vấn đề xã hội đưa ra bàn luận có thể là hiện tượng tích cực, hiện tượng tiêu cực hoặc cả hai.
• Người viết cần thể hiện được quan điểm của mình.
• Phân tích, biểu dương cái tốt, cái đẹp và lên án, phê phán cái sai, vạch trần cái xấu, cái ác,...
• Nêu lên hướng khắc phục, giúp người đọc hiểu và làm theo cái đúng, có nhận thức và hành động tích cực,...

2. Phân tích bài tham khảo

Vấn đề bàn luận: Đổ lỗi cho người khác.

• Đoạn trích nêu lên hiện tượng gì của đời sống?
• Nhận biết luận điểm và cách triển khai luận điểm.
• Nhận biết các thao tác giải thích, phân tích, chứng minh, bác bỏ… trong bài văn.
• Quan điểm và thái độ của người viết về vấn đề nêu lên là gì?

Lưu ý khi viết bài văn nghị luận về một vấn đề xã hội:

• Tìm hiểu đề: đọc kĩ đề bài, xác định yêu cầu của đề bài, xác định các thao tác lập luận, xác định phạm vi dẫn chứng của bài viết.
• Xem lại các tác phẩm đã học liên quan đến vấn đề xã hội đặt ra của đề bài;...
• Xác định các luận điểm, luận cứ trong bài viết, lựa chọn các dẫn chứng tiêu biểu.
• Triển khai bài viết đảm bảo sáng rõ ý kiến và hệ thống luận điểm, cấu trúc chặt chẽ.
• Sử dụng các bằng chứng thuyết phục - chính xác, tin cậy, thích hợp, đầy đủ.
• Liên hệ, mở rộng, so sánh với thực tiễn đời sống và suy nghĩ của bản thân.

3. Thực hành viết bài

Chọn một trong hai đề văn sau để thực hành kĩ năng viết:

Đề 1: Suy nghĩ về những tấm gương vượt lên số phận của chính mình.

Đề 2: Từ các đoạn trích được học "Hê-ra-clét đi tìm táo vàng" và "Chiến thắng Mtao Mxây", viết bài văn nghị luận bàn về sức mạnh ý chí của con người trong cuộc sống.

• Lập dàn ý
• Mở bài

Dẫn dắt và giới thiệu vấn đề cần bàn luận: Vẻ đẹp của những con người vượt lên số phận của chính mình.

• Thân bài
• Giới thiệu khái quát một số tấm gương vượt lên số phận tiêu biểu.
• Giải thích thế nào là vượt lên số phận và khái niệm ý chí, nghị lực.
• Lí giải vì sao ý chí, nghị lực có thể trở thành sức mạnh giúp con người vượt qua những khó khăn, thử thách tưởng như không thể vượt qua.
• Chứng minh: Nêu và phân tích các ví dụ trong cuộc sống và trong văn học về những con người vượt lên số phận, chiến thắng nhờ ý chí, nghị lực mạnh mẽ ở nhiều lĩnh vực của cuộc sống xưa và nay.
• Bình luận.
• Liên hệ và nêu phương hướng rèn luyện bản thân.
• Kết bài

Khẳng định và đánh giá khái quát vấn đề đã bàn luận.