Giáo án điện tử ngữ văn 10 cánh diều tiết: Văn bản - Cảm xúc mùa thu

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BUỔI HỌC NGÀY HÔM NAY

            KHỞI ĐỘNG

Em đã đọc hoặc đã biết gì về thơ thời Đường Trung Quốc?

Văn học thời Đường đã phát triển một thể thơ nổi tiếng nào mang tên thời đại này?

Trong đó có nhà thơ tiêu biểu nào?

Ở Việt Nam, thời trung đại có nhà thơ nổi tiếng nào đã sáng tác thơ Đường luật chữ Hán và thơ Nôm đường luật?

TIẾT…: VĂN BẢN.CẢM XÚC MÙA THU

                            _Đỗ Phủ_

NỘI DUNG BÀI HỌC

TÌM HIỂU CHUNG

TÌM HIỂU CHI TIẾT

TỔNG KẾT

TÌM HIỂU CHUNG

1. Thơ Đường luật

Thơ Đường luật là gì?

Thơ Đường luật có đặc điểm gì về hình ảnh trong thơ, nghệ thuật gieo vần, nghệ thuật đối?

Thơ Đường luật là thể loại thơ phổ biến trong văn học các nước khu vực văn hoá Đông Á thời trung đại (bao gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Triều Tiên, Việt Nam).

2. Một số yếu tố Đường luật

• Hình ảnh:
• Thường có tính ước lệ, tượng trưng cao.
• Chứa đựng tâm sự, cảm xúc của tác giả về thiên nhiên, thời cuộc và con người.
• Gieo vần: Thường chỉ gieo một vần bằng ở:
• Cuối các câu 1, 2, 4 với thơ tứ tuyệt hay còn gọi là tuyệt cú.
• Cuối các câu 1, 2, 4, 6, 8 với thơ bát cú.
• Đối: nghệ thuật đối khá đa dạng.
• Trong bài thơ bát cú, đối thường ở hai câu thực và hai câu luận. Các chữ đối nhau phải cùng từ loại (cùng danh từ, động từ,...).
• Có khi đối giữa hai vế trong một câu: phổ biến là đối về từ, ngữ, các vế của câu trên với câu dưới.
• Đối ý có hai dạng: đối tương đồng và đối tương phản.

HOẠT ĐỘNG NHÓM

• Nhóm 1: Trình bày những hiểu biết của em về tiểu sử nhà thơ Đỗ Phủ?
• Nhóm 2: Giới thiệu về hoàn cảnh ra đời bài thơ?

3. Tác giả, tác phẩm
4. Tác giả

• Đỗ Phủ (712 – 770), tự Tử Mỹ, hiệu Thiếu Lăng, Đỗ Lăng dã khách hay Đỗ Lăng bố y.
• Là nhà thơ nổi tiếng thời kì nhà Đường. Cùng với Lý Bạch, ông được coi là một trong hai nhà thơ vĩ đại nhất của lịch sử văn học Trung Quốc.
• Ông có tài năng tuyệt vời và đức độ cao thượng, từng được các nhà phê bình Trung Quốc gọi là Thi Sử và Thi Thánh.

1. Tác giả

• Nổi tiếng nhất ở cận thể thi – một kiểu thơ có nhiều ràng buộc về hình thức và số lượng từ trong câu.
• Khoảng 2/3 trong 1.500 tác phẩm hiện còn của ông ở thể này → Nhà thơ tiêu biểu cho loại thơ cận thể.
• Thành công trong cách dùng phép đối song song để thêm nội dung biểu đạt thay vì sử dụng một quy định kỹ thuật thông thường.

1. Tác phẩm

• Hoàn cảnh sáng tác: Viết năm 766, khi nhà thơ đang ở Quỳ Châu.
• Thuộc chùm Thu hứnggồm 8 bài thơ, trong đó Cảm xúc mùa thu là bài thơ thứ nhất.

2. Đọc văn bản

Thể thơ: thất ngôn bát cú Đường luật (chữ Hán)

Đề tài: viết về thiên nhiên và tình cảm với quê hương (thơ vịnh cảnh).

Bố cục: 2 phần

Phần 1 (4 câu đầu): Cảnh mùa thu

Phần 2 (4 câu còn lại): Tình thu

TÌM HIỂU CHI TIẾT

Trả lời câu hỏi

• Em hãy trình bày cách hiểu về các cụm từ: ngọc lộ, phong thụ lâm, Vu sơn Vu giáp, khí tiêu sâm.
• Em cảm nhận gì về cảnh thu trong hai câu đề và hai câu thực của bài thơ? Cảnh sắc đó khác gì so với những bài thơ thu em đã biết?
• Theo em, để có thể miêu tả cảnh sắc đó, nhà thơ đã quan sát từ vị trí nào?