Giáo án điện tử ngữ văn 10 cánh diều tiết: Văn bản 2 - Người ở bến sông châu

TIẾT…: VĂN BẢN 2. NGƯỜI Ở BẾN SÔNG CHÂU

CHÀO MỪNG THẦY CÔ VÀ CÁC EM ĐẾN VỚI TIẾT HỌC NGỮ VĂN 10

KHỞI ĐỘNG

Câu  hỏi: Hãy lắng nghe video về nữ thương binh sau chiến tranh  và nêu suy nghĩ của em: Bản lĩnh và lòng nhân hậu của người phụ nữ ấy là bình thường hay đáng khâm phục? Vì sao?

https://www.youtube.com/watch?v=vJUQmK0PJzo

TIẾT…: VĂN BẢN 2. NGƯỜI Ở BẾN SÔNG CHÂU

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. TÌM HIỂU CHUNG
2. Thể loại truyện ngắn

Câu hỏi: Truyện ngắn là gì? Truyện ngắn có những đặc điểm nào?

Trả lời:

- Là tác phẩm tự sự cỡ nhỏ, nội dung cô đọng, chi tiết có sức ám ảnh, ý tưởng sâu sắc thể hiện qua tình huống bất ngờ.

- Một số đặc điểm truyện ngắn:
+ Khắc họa một hiện tượng trong đời sống.

+ Thường diễn ra trong không gian, thời gian hạn chế.

+ Ít nhân vật, không có kết cấu nhiều tầng, tuyến.

2. Tác giả, tác phẩm

CH: Dựa vào phần tìm hiểu ở nhà, hãy giới thiệu về tác giả, tác phẩm.

Đáp án:

1. Tác giả:

-  Tên tác giả: Sương Nguyệt Minh, tên khai sinh là Nguyễn Ngọc Sơn

- Năm sinh: năm 1958.

 - Quê quán: Ninh Bình

- Phong cách nghệ thuật: tinh tế, nhẹ nhàng, sâu lắng

“Nếu như có thể nếm được, thì các truyện ngắn của Sương Nguyệt Minh đều có vị ngọt và cay. Đó là vị ngọt của phong cảnh làng quê của trăng nước, tình người, vị cay xót của số phận con người” (Nguyễn Hữu Đại)

- Tác phẩm chính: Người về bến sông Châu, Nỗi đau dòng họ, Nơi hoang dã đồng vọng, Dị hương…

1. Tác phẩm

- Sáng tác vào tháng 6/1997 xuất bản tại NXB Phụ nữ, Hà Nội, 2016.

- Truyện ngắn đã được chuyển thể thành phim có tên “Người trở về”

3. Đọc văn bản

CH: Tóm tắt ngắn gọn truyện Người ở bến sông Châu

Đáp án:

Tác phẩm kể về nhân vật Mây. Trong chiến tranh chống Mỹ, cô Mây là nữ y tá dũng cảm. Hòa bình lập lại, cô trở về nhà thì thấy bản thân bị gọi là liệt sĩ, người yêu cũ tưởng cô đã hy sinh nên đi lấy vợ. Chịu đựng vết thương từ chiến trường, cô lại nhận thêm những thương tổn trong cuộc sống mới. Mây sống lặng lẽ trong nỗi cô đơn ở lều cỏ bên bến sông Châu, phụ giúp ông chèo đò, chở đám bạn của Mai đi học, nhận làm y tá ở trạm xá xã, nhận đỡ đẻ cho cô Thanh trong tình huống nguy kịch, cứu được cả hai mẹ con cô. Thím Ba chết vì vướng bom bị, dì Mây lại nhận nuôi bé Cún, dì gặp lại chú Quang- người thương binh dì cứu ở chiến trường. Kết thúc truyện là sự thay đổi trong tiếng ru của dì Mây.

CH: Xác định thể loại, bố cục của truyện.

- Thể loại: truyện ngắn

- Bố cục: 2 phần

+ Đoạn 1 (từ đầu … cuối con đường về bến): Dì Mây trở về làng, chú San đi lấy vợ.

+ Đoạn 2 (còn lại): Cuộc sống của dì Mây những ngày sau đó.

1. TÌM HIỂU CHI TIẾT
2. Sự kiện và cốt truyện

CH: Xác định sự kiện chính ở mỗi phần trong văn bản Người ở bến sông Châu.

Đáp án:

CH: Em có nhận xét gì về cốt truyện, tình huống truyện.

Đáp án:

- Văn bản thể hiện nét khác biệt, độc đáo: sự tham dự, chiến đấu và hi sinh của người phụ nữ trong và sau chiến tranh.

- Cách xây dựng cốt truyện:

+ Tình huống truyện đặc sắc: bộc lộ rõ hoàn cảnh trớ trêu của các nhân vật mà trung tâm là nhân vật dì Mây.

+ Từ tình huống trớ trêu, tác giả miêu tả thành công tâm trạng, hành động, lựa chọn, quyết định mà dì Mây đã thực hiện.

+ Các sự kiện được sắp xếp theo trật tự thời gian, có xen kẽ một vài đoạn hồi tưởng.

à Cốt truyện chặt chẽ, giàu kịch tính, các sự kiện chính được liên kết mạch lạc, dễ theo dõi.

2. Nhân vật trung tâm và mối quan hệ giữa các nhân vật

CH: Xác định các nhân vật trong truyện ngắn? Ai là nhân vật trung tâm? Hãy vẽ sơ đồ về mối quan hệ giữa nhân vật trung tâm này với các nhân vật khác trong truyện.

Đáp án:

- Nhân vật trung tâm là dì Mây vì:

+ Nhân vật xuất hiện từ đầu đến cuối truyện, thường xuyên có mặt ở hầu hết các sự kiện.

+ Qua nhân vật, tác giả tập trung bộc lộ rõ nét khác biệt, độc đáo của chiến tranh Việt Nam và chủ đề, tư tưởng của tác phẩm.

- Vẽ sơ đồ mối quan hệ: