Giáo án điện tử ngữ văn 10 cánh diều tiết: Văn bản. Thần trụ trời

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC MỚI

             KHỞI ĐỘNG

Dựa vào tiết học hôm trước, hãy cho biết thần thoại là gì? Các đặc điểm của truyện thần thoại.

TIẾT…: VĂN BẢN. THẦN TRỤ TRỜI

– Thần thoại Việt Nam –

NỘI DUNG BÀI HỌC

TÌM HIỂU CHUNG

ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN

TỔNG KẾT

1. TÌM HIỂU CHUNG
2. Thần thoại Việt Nam

• Thần thoại là truyện kể dân gian ra đời sớm nhất của các dân tộc.
• Thần trụ trời là truyện thần thoại tiêu biểu của dân tộc Việt nói riêng, các dân tộc Việt Nam nói chung.
• Qua câu chuyện này, người xưa muốn giải thích nguồn gốc các hiện tượng tự nhiên như trời, đất, sông, núi…
• Đồng thời thể hiện ước mơ chinh phục tự nhiên.

2. Bố cục

             2 phần

Phần 1 (Từ đầu đến “chân trời”): Giải thích nguồn gốc của trời và đất

Phần 2 (Còn lại): Giải thích sự hình thành các dạng địa hình trên trái đất

1. ĐỌC – HIỂU VĂN BẢN
2. Nguồn gốc trời và đất

Đọc văn bản và trả lời câu hỏi:

• Bối cảnh vũ trụ khi vị thần xuất hiện.
• Thần được miêu tả hình dáng thế nào? Thần làm những công việc gì?
• Phần đầu văn bản có những chi tiết hoang đường, kì ảo nào?

Bối cảnh: Trời đất là một đám hỗn độn tối tăm và lạnh lẽo.

Ngoại hình vị thần: thân thể to lớn, một bước chân từ đỉnh núi này sang đỉnh núi kia.

Hành động: đầu đội trời lên, tay đảo đất đá, đắp thành cái cột vừa to vừa cao để trống trời…

Kết quả: Trời đất phân làm hai, đất phẳng như cái mâm vuông, trời ở trên như cái bát úp, ranh giới giữa trời và đất gọi là chân trời.

Thần trụ trời có sức vóc mạnh mẽ, kì lạ mà những người bình thường không thực hiện được.

Các chi tiết miêu tả hành động của thần thể hiện sự tưởng tượng phong phú của nhân dân, nhằm giải thích sự hình thành trời và đất trong vũ trụ.

2. Sự hình thành mọi nơi trên trái đất

• Trời đất thay đổi như thế nào sau khi có cột chống trời?
• Em có nhận xét gì về cách kết thúc truyện?
• Sau khi có cột chống trời:
• Trời đất phân đôi.
• Đất phẳng như cái mâm vuông, trời trùm lên như cái bát úp.
• Chỗ trời đất giáp nhau gọi là chân trời.
• Truyện thần thoại Thần trụ trời được kết thúc bằng một bài vè, liệt kê tên của các vị thần như: thần Đếm cát, thần Tát bể (biển), thần Kể sao, thần Đào sông, thần Trồng cây, thần Xây rú (núi), thần trụ trời.
• Nhận xét

Đây là cách kết thúc truyện độc đáo. Ở những câu vè phía trên, tác giả dân gian liệt kê tên các vị thần có công tiếp tục công việc đang còn dang dở và chốt lại bằng câu “Ông Trụ trời” như muốn khẳng định, tôn trọng, khắc ghi công lao của Ra-ma buộc tội trong việc tạo ra trời đất.

1. TỔNG KẾT

Nội dung

Truyện Thần trụ trời thuộc nhóm thần thoại về nguồn gốc vũ trụ và các hiện tượng tự nhiên. Cụ thể ở đây, câu chuyện đã cho người đọc thấy được quá trình tạo ra trời, đất, thế gian của Ra-ma buộc tội và các vị thần khác.

Nghệ thuật

• Lời kể hấp dẫn.
• Sử dụng các chi tiết hoang đường, kì ảo tạo nên sức hấp dẫn cho câu chuyện.