Giáo án điện tử ngữ văn 10 cánh diều tiết: Văn bản 1 - Kiêu binh nổi loạn

Form tóm tắt môn NGỮ VĂN 10 CÁNH DIỀU – BÀI 6

Bài 6. TIỂU THUYẾT VÀ TRUYỆN NGẮN

TIẾT…: VĂN BẢN 1. NHỮNG CÁNH BUỒM

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI TIẾT HỌC MÔN NGỮ VĂN 10

KHỞI ĐỘNG

CH: Quan sát tranh và dự đoán Đây là ai?

Đây là một danh y có tác phẩm kí sự nổi tiếng việt về thời kì nào? Hãy cho biết tên tác giả và tác phẩm ông đã viết.

Đáp án: Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác với tác phẩm Thượng kinh kí sự, viết về thời kì vua Lê – chúa Trịnh.

TIẾT…: VĂN BẢN 1. KIÊU BINH NỔI LOẠN

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. TÌM HIỂU CHUNG

Câu hỏi: Thảo luận nhóm, chia lớp thành 4 nhóm

Nhóm 1, 3: so sánh đặc điểm của Tiểu thuyết và truyện ngắn.

Nhóm 2, 4:

• Điểm nhìn nghệ thuật là gì?
• So sánh đặc điểm, ưu nhược điểm của người kể chuyện hạn tri và toàn tri

+ Nhóm 3: Trình bày tìm hiểu về nhóm tác giả Ngô gia văn phái.

+ Nhóm 4: Tìm hiểu về tác phẩm Hoàng Lê nhất thống chí và đoạn trích Kiêu binh nổi loạn.

Trả lời:

1. Thể loại tiểu thuyết và truyện ngắn

2. Điểm nhìn nghệ thuật, người kể chuyện, hạn tri, người kể chuyện toàn tri
   - Điểm nhìn nghệ thuật là thuật ngữ dùng để chỉ vị trí quan sát của người kể chuyện trong tương quan với nhân vật, sự việc được trần thuật.

3. Tác giả

- Ngô gia văn phái là một nhóm tác giả Việt Nam gồm 20 tác giả thuộc 9 thế hệ trên dưới 200 năm, từ đầu thế kỷ thứ 17 đến đầu thế kỷ thứ 20.

- Quê quán: Họ thuộc dòng họ Ngô Thì ở làng Tả Thanh Oai, huyện Thanh Oai, trấn Sơn Nam (nay thuộc huyện Thanh Trì, Hà Nội).

- Phong cách nghệ thuật:

+ Thiết tha, trong trẻo nhưng sâu lắng

+ Pha chút hài hước dí dỏm.

- Tác phẩm chính: Hoàng Lê nhất thống chí là tác phẩm tiêu biểu nhất, Đại Nam Quốc túy, Hoàng Việt hưng long chí, …

4. Tác phẩm

* Tác phẩm:

- Hoàng Lê nhất thống chí là tác phẩm viết bằng chữ Hán theo hình thức tiểu thuyết chương hồi.

- Nội dung chính:

+ Phản ánh thời kì lịch sử khoảng 30 năm, từ khi Trịnh Sâm lên ngôi chúa (1768) đến lúc Nguyễn Ánh lên ngôi vua (1802).

+ Tái hiện bức tranh xã hội trong thời kì khủng hoảng triền miên, dẫn đến sự sụp đổ của các tập đoàn phong kiến Lê - Trịnh.

+ Khí thế quật khởi, tinh thần quyết liệt chống thù trong giặc ngoài của phong trào khởi nghĩa Tây Sơn do Nguyễn Huệ đứng đầu.

* Đoạn trích:

- Thuộc Hồi thứ hai của tác phẩm, kể chuyện kiêu binh nổi loạn, giết Quận Huy Hoàng Đình Báo, phế Trịnh Cán, lập Trịnh Tông lên ngôi chúa.

5. Đọc văn bản

CH: Hãy tóm tắt những sự kiện chính và các tuyến nhân vật tiêu biểu trong đoạn trích Kiêu binh nổi loạn.

TL:

- Những sự kiện chính:

+ Trịnh Tông cùng đám đầu bếp, gia thần khích động binh lính nổi loạn.

+ Kiêu binh tụ họp, bàn bạc, hưởng ứng, bầu Bằng Vũ làm chủ mưu, cùng nhau uống máu ăn thề.

+ Quận Huy biết tai họa sắp xảy ra nhưng không phòng bị; kiêu binh xông vào nội phủ, Quận Huy liều chết chống lại, bị giết.

+ Kiêu binh phò Trịnh Tông lên ngôi chúa; kiêu binh đốt phá dinh thự của Quận Huy, thừa thế hoành hành trả thù riêng, gây náo động cả kinh thành.

-  Mâu thuẫn:

+ Đây là cuộc tranh giành quyền lực giữa hai phe: phe Trịnh Tông - kiêu binh với phe Trịnh Cán - Quận Huy Hoàng Đình Bảo.

+ Trịnh Tông muốn đoạt ngôi chúa từ Trịnh Cán. Quận Huy nhận uỷ thác của Trịnh Sâm, làm phụ chính cho Trịnh Cán.

+ Kiêu binh khi được Trịnh Tông kích động đã nổi loạn giết Quận Huy, phế chúa nhỏ Trịnh Cán, phò Trịnh Tông lên ngôi chúa.

CH: Xác định nội dung, thể loại, bố cục, người kể chuyện trong văn bản.

- Thể loại: tiểu thuyết chương hồi.

- Người kể chuyện: người kể chuyện ngôi thứ ba.

- Bố cục: 4 phần

+ Phần 1: Cuộc trò chuyện giữ Thế tử Trịnh Tông với hạ nhân và quan thần. + Phần 2: Kế sách của Vũ Bằng được mọi người đồng tình, ủng hộ.

+  Phần 3: Tình thế bất lực, thảm hại, bi đát và cái chết của Quận Huy.

+ Phần 4: Sự thắng thế của thế tử Tông.

1. TÌM HIỂU CHI TIẾT
2. Hành động của đám kiêu binh

* Cuộc trò chuyện giữa thế tử Trịnh Tôn