Giáo án Lịch sử và địa lí 5 Chân trời bài 21: Các châu lục và đại dương trên thế giới

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Thông qua Hoạt động, HS: 

- Nhận biết được các mục tiêu của bài học.

- Tạo hứng thú trong học tập. 

b. Cách tiến hành

- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm đôi và thực hiện yêu cầu: Quan sát ô chữ dưới đây, em hãy:

+ Sắp xếp các chữ cái để tạo thành từ có nghĩa.

+ Chia sẻ những hiểu biết của em về từ đó.

- GV mời 1 – 2 HS xung phong trả lời. Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá và giới thiệu cho HS.

+ Sắp xếp ô chữ: ẤN ĐỘ DƯƠNG.

+ Đầu thế kỉ XVI, vua Tây Ban Nha khuyến khích các nhà thám hiểm tìm đường sang phương Đông vì mục đích tìm kiếm gia vị và hương liệu. Năm 1519, nhận được sự tài trợ của hoàng gia Tây Ban Nha, Ph. Ma-gien-lăng (Ferdinand Magellan) cùng đoàn thuỷ thủ tìm đường đến quần đảo hương liệu Ma-lu-ku (Maluku, ngày nay thuộc In-đô-nê-xi-a). 5 đoàn thuyền của Ma-gien-lăng bắt đầu rời Tây Ban Nha, căng buồm tới Tây Phi và sau đó tới Bra-xin (Brazil). Hải đoàn của ông vượt qua đại dương về phía tây trong 99 ngày, đi đến một khu vực có vùng nước yên bình, vì vậy đại dương này được gọi là Thái Bình Dương. Con tàu cuối cùng của đoàn đi qua Ấn Độ Dương, dọc theo Mũi Hảo Vọng và cập bến cảng Xan-lu-ca (Sanlucar) của Tây Ban Nha vào năm 1522, trở thành con tàu đầu tiên đi vòng quanh thế giới.

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Các lục địa và đại dương giúp hình thành nên hệ sinh thái hoàn chỉnh của Trái Đất. Chúng ta sẽ tìm hiểu sâu hơn chủ đề này trong bài học ngày hôm nay - Bài 21: Các châu lục và đại dương trên thế giới. 

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu về vị trí địa lí của các châu lục  

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS kể tên và xác định vị trí các châu lục trên bản đồ. 

b. Cách tiến hành

- GV trình chiếu hình 1 trong SGK tr.84.

- GV tổ chức cho HS làm việc cá nhân, đọc thông tin SGK tr.83 và thực hiện nhiệm vụ:

+ Kể tên và xác định trên lược đồ vị trí các châu lục trên thế giới. 

+ Cho biết mỗi châu lục tiếp giáp với các đại dương và châu lục nào. 

- GV mời 2 – 3 HS lên trình bày trước lớp. HS khác lắng nghe, nhận xét, chốt đáp án: 

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận:

+ Thế giới có 6 châu lục: châu Á, châu Âu, châu Phi chủ yếu nằm ở bán cầu Bắc. Châu Mỹ nằm ở bán cầu Tây, châu Đại Dương nằm ở bán cầu Nam. Châu Nam Cực nằm ở khu vực Nam Cực.

- GV trình chiếu cho HS quan sát Bảng diện tích của các châu lục”:

- GV yêu cầu HS làm việc cá nhân: Quan sát bảng và so sánh diện tích các châu lục trên thế giới. 

- GV mời 2 – 4 HS lên trình bày trước lớp. HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: Các châu lục có diện tích khác biệt, từ lớn đến nhỏ lần lượt là: châu Á, châu Mỹ, châu Phi, châu Nam Cực, châu Âu, châu Đại Dương.

- GV trình chiếu cho HS quan sát video về các châu lục trên thế giới. 

https://youtu.be/tIDq-Zlp4Ow

 - GV trình chiếu cho HS bản đồ Châu Á:

- GV mở rộng kiến thức và yêu cầu HS trả lời câu hỏi: 

+ Châu Á gồm có bao nhiêu quốc gia?

+ Quốc gia nào có diện tích lớn nhất?

+ Châu Á được chia ra thành những khu vực nào?

+ Việt Nam nằm ở vị trí nào của Châu Á?

- GV mời đại diện 1 – 2 HS trả lời. Các HS khác nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận:

+ Châu Á gồm có 48 quốc gia. 

+ Nga là quốc gia có diện tích lớn nhất.

+ Châu Á được chia thành các khu vực: Đông Á, Đông Nam Á, Bắc Á, Nam Á, Tây Á, Trung Á. 

+ Việt Nam thuộc khu vực Đông Nam Á của Châu Á. 

- GV cho HS xem bản đồ vị trí địa lí của nước Nga:

- GV đặt câu hỏi cho HS:  Em có nhận xét gì về vị trí địa lí của nước Nga? 

- GV mời HS xung phong trả lời câu hỏi. HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

- GV nhận xét, đánh giá: 

+ Nga là nước có diện tích lớn nhất châu Á tuy nhiên một phần diện tích của nước này lại nằm ở châu Âu. 

+  Dãy Ural được coi là đường phân cách giữa lãnh thổ nước Nga một phần phía Đông thuộc châu Á, phần phía Tây thuộc Châu Âu. 

+ Do đó, Nga thường được coi là một quốc gia kép. 

Hoạt động 2: Tìm hiểu về đặc điểm tự nhiên các châu lục

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Xác định vị trí các dãy núi, cao nguyên, đồng bằng và một số sông lớn... ở  các châu lục. 

- Nêu đặc điểm địa hình, khí hậu, sông ngòi và thiên nhiên các châu lục. 

b. Cách tiến hành

- GV chia HS cả lớp thành 6 nhóm và giao nhiệm vụ cho từng nhóm: 

+ Nhóm 1: 

• Xác định vị trí các dãy núi, cao nguyên, đồng bằng và một số sông lớn ở châu Á.

•  Nêu đặc điểm địa hình, khí hậu, sông ngòi và thiên nhiên châu Á.

+ Nhóm 2: 

• Xác định vị trí các dãy núi và đồng bằng ở châu Âu.

• Nêu đặc điểm địa hình, khí hậu, sông ngòi và thiên nhiên châu Âu.

+ Nhóm 3: 

• Xác định vị trí các bồn địa, cao nguyên, hoang mạc và sông lớn ở châu Phi.

• Nêu đặc điểm địa hình, khí hậu, sông ngòi và thiên nhiên châu Phi.

+ Nhóm 4: 

• Xác định vị trí các dãy núi, cao nguyên, đồng bằng, sông lớn ở châu Mỹ.

• Trình bày đặc điểm địa hình, khí hậu, sông ngòi và thiên nhiên châu Mỹ.

+ Nhóm 5:

• Xác định vị trí các hoang mạc, đồng bằng, sông lớn ở châu Đại Dương. 

• Nêu đặc điểm địa hình, khí hậu, sông ngòi và thiên nhiên của châu Đại Dương.

+ Nhóm 6: 

• Nêu đặc điểm địa hình của châu Nam Cực.

• Cho biết khí hậu và thiên nhiên châu Nam Cực có những điểm khác biệt nào so với các châu lục còn lại.

- GV trình chiếu cho HS quan sát các hình ảnh minh họa SGK tr.84-87:

- GV hướng dẫn các nhóm tổng kết kiến thức theo bảng sau:

- GV mời đại diện các nhóm HS trình bày trước lớp. Các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá, chốt đáp án:

- GV chia sẻ thêm một số kiến thức mở rộng cho HS: 

+ Châu Á: 

• Sông Trường Giang là con sông dài nhất châu Á và dài thứ 3 trên thế giới. 

• Thiên nhiên châu Á phân hóa rất đa dạng, các cảnh quan thiên nhiên chủ yếu là rừng lá kim, rừng mưa nhiệt đới, rừng nhiệt đới gió mùa, rừng lá rộng và hoang mạc. 

…………………

- HS  lắng nghe yêu cầu.

- HS giơ tay trả lời câu đố.

- HS lắng nghe và tiếp thu.

- HS lắng nghe, chuẩn bị vào bài học mới.

- HS quan sát lược đồ. 

- HS làm việc cá nhân. 

- HS trình bày trước lớp. 

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS làm việc cá nhân. 

- HS trình bày. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS xem video. 

- HS quan sát. 

- HS lắng nghe GV nêu câu hỏi.

- HS trả lời. 

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS quan sát. 

- HS lắng nghe. 

- HS trình bày. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS lắng nghe nhiệm vụ. 

- HS quan sát.  

- HS lắng nghe. 

- HS trả lời. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

………………….