Giáo án Lịch sử và địa lí 5 Chân trời bài 14: Chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Thông qua Hoạt động, HS: 

- Nhận biết được các mục tiêu của bài học.

- Tạo hứng thú trong học tập. 

b. Cách tiến hành

- GV trình chiếu cho HS hình 1 SGK tr.56.

- GV đặt câu hỏi cho HS: Hình 1 gợi cho em điều gì về Điện Biên Phủ? 

- GV hướng dẫn HS thực hiện yêu cầu bằng cách gợi ý một số câu hỏi:

+ Các nhân vật trong hình đang làm gì?

+ Họ đang vận chuyển những gì?

+ Họ vận chuyển để làm gì?

+ Theo em, trong quá trình vận chuyển, họ sẽ gặp những khó khăn gì? 

- GV mời 1 – 2 HS xung phong trả lời. Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án:

+ Đây là đoàn người vận chuyển lương thực, vũ khí,...bằng xe đạp đến khu tập kết để chuẩn bị cho chiến dịch Điện Biên phú. 

+ Để chuẩn bị cho chiến dịch, hàng vạn xe đạp thồ được trưng dụng để chở đạn đại bác. Các khẩu pháo được tháo rời ra để vận chuyển từng bộ phận bằng xe đạp đến vị trí tập kết và lắp ráp. 

+ Từng đoàn xe đạp chở đầy lương thực, súng đạn, hàng nghìn bè mảng lướt trên sông, chở hàng đến nơi tập kết. tại đó, hàng vạn dân công tiếp tục khiêng gánh trên những đoạn đường mà mà xe đạp, thuyền bè không đi được. tất cả đều cố gắng dốc hết sức người, sức của và tinh thần phục vụ cho chiến dịch. 

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Để hiểu rõ hơn về diễn biến và những câu chuyện liên quan đến chiến dịch Điện Biên Phủ, chúng ta cùng vào bài học ngày hôm nay - Bài 14: Chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu về Chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS: 

- Trình bày được diễn biến chính của chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954. 

- Nêu được ý nghĩa của chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954. 

b. Cách tiến hành

- GV giới thiệu và cung cấp thêm kiến thức cho HS:

+ Năm 1946, thực dân Pháp quay trở lại xâm lược Việt Nam. Nhân dân ta tiếp tục cuộc kháng chiến chống Pháp dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Đông Dương (tên gọi của Đảng Cộng sản Việt Nam từ tháng 10- 1930 đến tháng 2-1951).

+ Tại vùng rừng núi Tây Bắc, gần biên giới với Lào, Pháp đã xây dựng tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ hùng mạnh. Tháng 12 - 1953, Bộ Chính trị Trung ương Đảng quyết định mở chiến dịch Điện Biên Phủ nhằm tiêu diệt quân Pháp, giải phóng Tây Bắc, tạo điều kiện giải phóng Lào. 

- GV yêu cầu HS làm việc theo cặp đôi, đọc thông tin mục 1 và quan sát các hình 2 và 3 SGK tr.57 - 58 thực hiện nhiệm vụ: Hãy nêu diễn biến chính của chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954. 

-  GV mời đại diện 2 nhóm HS trình bày kết quả thảo luận. Các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận: Chiến dịch Điện Biên Phủ diễn ra 3 đợt:

+ Đợt 1 (từ ngày 13 – 3 đến ngày 17-3-1954): quân ta tấn công căn cứ Him Lam và toàn bộ phân khu Bắc.

+ Đợt 2 (từ ngày 30 – 3 đến ngày 26-4-1954): quân ta tiến đánh vào phía đông phân khu Trung tâm.

+ Đợt 3 (từ ngày 1-5 đến ngày 7-5-1954): quân ta tổng tấn công các căn cứ còn lại ở phân khu Trung tâm và phân khu Nam.

+ 17 giờ 30 phút ngày 7 - 5 1954, quân ta - đánh vào hầm chỉ huy của Pháp, bắt sống tướng Đờ Ca-xtơ-ri. Toàn bộ Ban tham mưu của Pháp đầu hàng.

- GV cho HS xem video “Hồi ức của người bắt sống tướng De Castries”

https://youtu.be/k4QgQZ6upts 

- GV mời một số HS trả lời câu hỏi:

+ Theo em, tướng Đờ Cát-xtơ-ri là ai và em có nhận xét gì về nhân vật này?

+ Việc bắt sống tướng Đờ Cát-xtơ-ri thể hiện điều gì? 

- GV nhận xét, đánh giá, ghi nhận đáp án hợp lí của HS:

+ Tướng Đờ Cát-xtơ-ri là một trong những vị tướng nổi tiếng với nhiều kinh nghiệm trận mạc và được Pháp tin tưởng giao làm Chỉ huy trưởng của tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ. 

+ Việc quân ta bắt sống tướng Đờ Cát-xtơ-ri không chỉ mang ý nghĩa thắng lợi hoàn toàn của quân ta tại Điện Biên Phủ mà còn thể hiện tinh thần nhân đạo, nhân văn.

- GV trình chiếu cho HS quan sát hình 2 SGK tr.57 và mời 1 HS đọc câu chuyện “Kéo pháo ở Điện Biên Phủ”

- GV cho HS xem video “Những câu hò kéo pháo thấm mồ hôi, nước mắt và máu”

 https://youtu.be/7H184k7EtcU 

- GV tổ chức cho HS làm việc nhóm và thực hiện nhiệm vụ: 

+ Pháp bất ngờ trước bước đi nào của quân dân ta trong chiến dịch Điện Biên Phủ? 

+ Quân dân ta đã làm cách nào để đưa pháo vào trận địa?

+ Đối mặt với khó khăn trùng trùng, vì sao quân dân ta có thể làm được những điều phi thường đó? 

+ Em có nhận xét gì về tinh thần dũng cảm, quyết tâm của bộ đội trong chiến dịch? 

- GV mời đại diện một số HS trả lời. HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

- GV nhận xét, đánh giá, chốt đáp án:

+ Pháp bất ngờ khi quân dân ta đã di chuyển những khẩu pháo vào trận địa hiểm trở của Điện Biên Phủ.

+ Quân ta đã buộc dây, chèn pháo, cùng nhau kéo các khẩu pháo vượt qua núi, dốc, địa hình hiểm trở để đưa vào trận địa.

+ Chính nhờ tinh thần đoàn kết, lòng quyết tâm đánh thắng quân giặc đã giúp quân ta thực hiện được điều tưởng chừng như không thể thực hiện được.

- GV cho HS nghe bài hát “Hò kéo pháo” (nhạc sĩ Đỗ Nhuận):

https://youtu.be/caCFq21IyCw 

- GV giới thiệu cho HS tấm gương quả cảm lấy thân mình chèn pháo của anh hùng Tô Vĩnh Diện. 

https://youtu.be/yQoW1iO_9Eo   (0:00 đến 0:38) 

- GV trao đổi, cung cấp thêm cho HS về anh hùng Tô Vĩnh Diện. 

Chân dung anh hùng Tô Vĩnh Diện

+ Tô Vĩnh Diện là Khẩu đội trưởng Khẩu đội Pháo cao xạ, có nhiệm vụ phải kéo pháo ra khỏi trận địa, nhằm thực hiện phương châm “chắc thắng” cho chiến dịch.

+ Điều khiển khẩu pháo xuống dốc với độ dốc 60° – 70°; dây tời để ghìm pháo lại được làm bằng dây rừng bện lại nên dễ bị đứt; trên không, máy bay của địch liên tiếp trút bom đạn xuống....

+ Khi dây tời ghìm pháo bị trúng đạn của địch đứt, pháo lao nhanh xuống dốc, có nguy cơ rơi xuống vực sâu. Tô Vĩnh Diện đã dũng cảm lao xuống, lấy thân mình chèn vào bánh xe pháo, nhờ vậy pháo lao nghiêng, dựa vào sườn núi mà không bị rơi xuống vực. Tuy nhiên, Tô Vĩnh Diện đã anh dũng hi sinh.

- GV đặt câu hỏi mở rộng: Em có cảm nhận gì khi nghe câu chuyện của anh hùng Tô Vĩnh Diện?

- GV mời 2 – 3 HS trả lời câu hỏi. HS khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

- GV nhận xét, đánh giá, chốt đáp án: 

……………………..

- HS quan sát hình ảnh. 

- HS lắng nghe câu hỏi. 

- HS lắng nghe. 

- HS trả lời câu hỏi. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

-  HS lắng nghe, chuẩn bị vào bài học mới.

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS lắng nghe nhiệm vụ.

- Các HS trả lời câu hỏi. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS xem video. 

- HS trả lời câu hỏi. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS quan sát và đọc thầm.

- HS xem video.

- HS lắng nghe câu hỏi. 

- HS trả lời. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS lắng nghe.

- HS xem video. 

- HS lắng nghe, tiếp nhận thông tin. 

- HS lắng nghe. 

- HS trả lời. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

…………………..