Giáo án Lịch sử và địa lí 5 Chân trời bài 4: Dân cư và dân tộc ở Việt Nam

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế tích cực, hứng thú học tập cho HS và kết nối với bài học mới. 

b. Cách tiến hành

- GV trình chiếu video Cộng đồng 54 dân tộc Việt Nam và yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

https://www.youtube.com/watch?v=i_jYQNCyl9Q

+ Video trên cho em cung cấp cho em thông tin gì?    

+ Em có nhận xét gì về 54 dân tộc Việt Nam? 

- GV mời 1 – 2 HS xung phong trả lời. Các HS khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá và giới thiệu cho HS:

+ Video trên cung cấp cho em thông tin về: Cộng đồng các dân tộc Việt Nam. Hiện nay nước ta có 54 dân tộc khác nhau cùng sinh sống và gắn bó. 

+ 54 dân tộc Việt Nam đều có những nét văn hóa, trang phục rất riêng tạo nên sự đa dạng trong bản sắc văn hóa Việt Nam. 

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Chúng ta vừa được xem video về 54 dân tộc ở Việt Nam. Mỗi dân tộc đều có những nét văn hóa rất riêng. Để tìm hiểu sâu hơn, chúng ta sẽ cùng nhau đến với bài: Bài 4: Dân cư và dân tộc ở Việt Nam. 

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu về quy mô dân số Việt Nam 

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS tự hình thành kiến thức mới về quy mô dân số Việt Nam. 

b. Cách tiến hành

- GV chia HS thành 4 nhóm (2 nhóm thảo luận chung một nhiệm vụ).

+ Nhóm 1 + 2: Quan sát Bảng 1 SHS tr.18 và cho biết số dân Việt Nam năm 2021. 

+ Nhóm 3 + 4: Quan sát Bảng 1 SHS tr.18 và cho biết các quốc gia có số dân lớn hơn và số dân nhỏ hơn Việt Nam năm 2021. 

- GV mời đại diện 2 nhóm trình bày kết quả thảo luận. Các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận:

+ Số dân Việt Nam năm 2021 

• Số dân khoảng 98 504 nghìn người. 

• Xếp thứ 15 trên thế giới, thứ 3 ở khu vực Đông Nam Á. 

+ Những quốc gia có số dân lớn hơn và nhỏ hơn Việt Nam năm 2021: 

• Những quốc gia có số dân lớn hơn Việt Nam năm 2021: In – đô – nê – xi – a, Phi – lip – pin.

• Những quốc gia có số dân nhỏ hơn Việt Nam năm 2021: Lào, Cam – pu – chia, Thái Lan, Mi – an – ma..

- GV cho HS xem video: Dân số Đông Nam Á đầu năm 2023

https://www.youtube.com/watch?v=9pogsTR4SWo 

- GV cung cấp thêm tư liệu cho HS về quy mô dân số Việt Nam: Dự báo đến giữa tháng 4/ 2023, quy mô dân số Việt Nam sẽ chạm mốc 100 triệu dân. Đây là con số hết sức có ý nghĩa trong bối cảnh cạnh tranh kinh tế toàn cầu, tất cả các quốc gia đều coi nguồn nhân lực là công cụ quan trọng nhất để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. 

Hoạt động 2: Tìm hiểu về gia tăng dân số ở Việt Nam 

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nắm được sự gia tăng số dân của Việt Nam và hậu quả dân số tăng nhanh. 

b. Cách tiến hành

- GV cho HS thảo luận, làm việc nhóm đôi: Hãy quan sát Hình 1 SHS tr.19 và trả lời câu hỏi: 

+ Nhận xét sự gia tăng số dân của Việt Nam giai đoạn 1970 – 2021. 

+ Nêu một số hậu quả do dân số tăng nhanh gây ra. 

- GV mời đại diện 2 – 3 HS trình bày trước lớp. HS khác lắng nghe nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có)

- GV nhận xét, chốt kiến thức:

+ Nhận xét sự gia tăng dân số của Việt Nam giai đoạn 1979 – 2021: 

• Số dân tăng khá nhanh, từ năm 2021 so với năm 1979 tăng 43 762 nghìn người.

• Hiện nay số dân Việt Nam đang tăng nhưng tốc độ tăng dân số đã giảm 

+ Một số hậu quả do dân số tăng nhanh: ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế - xã hội, tài nguyên thiên nhiên và môi trường…(nghèo đói, thiếu việc làm, ô nhiễm môi trường…)

- GV cho HS xem một số hình ảnh minh họa về gia tăng dân số:

- GV cho HS xem thêm một số hình ảnh về tác động của dân số đến kinh tế – xã hội và môi trường ở nước ta

- GV cung cấp thêm kiến thức: Một số mặt tích cực do dân số tăng: cung cấp nguồn lao động dồi dào, thị trường tiêu thụ rộng lớn

- GV mở rộng kiến thức, đặt câu hỏi cho HS: Theo em, nguyên nhân nào làm cho tốc độ gia tăng dân số của nước ta có xu hướng giảm? 

- GV mời đại diện 2 – 3 HS trình bày trước lớp. HS khác lắng nghe nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có)

- GV nhận xét, chốt kiến thức: Nguyên nhân làm cho tốc độ gia tăng dân số nước ta có xu hướng giảm: thực hiện tốt công tác kế hóa gia đình, nhiều cặp vợ chồng có xu hướng chỉ sinh một con…

Hoạt động 3: Tìm hiểu về phân bố dân cư ở Việt Nam 

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Nhận xét được sự phân bố dân số ở Việt Nam. 

-  Nêu được một số hậu quả của phân bố dân cư chưa hợp lí ở Việt Nam.  

b. Cách tiến hành

- GV yêu cầu HS làm việc theo nhóm nhỏ (3 – 6 HS/ nhóm). 

- GV giao nhiệm vụ cho HS: Hãy quan sát Bảng 2 SHS tr.19 và hoàn thành Phiếu học tập số 1: 

- GV mời đại diện 2 nhóm trình bày kết quả thảo luận. Các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá và kết luận:

- HS quan sát video. 

- HS lắng nghe câu hỏi.  

- HS trả lời. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS lắng nghe, chuẩn bị vào bài học mới.

- HS chia thành các nhóm và thảo luận theo nhiệm vụ được phân công. 

- HS trình bày trước lớp. 

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS quan sát video. 

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS quan sát hình ảnh.

- HS lắng nghe GV nêu câu hỏi.

- HS trả lời. 

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS quan sát ảnh. 

- HS quan sát.

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS lắng nghe câu hỏi.  

- HS trả lời câu hỏi.  

- HS lắng nghe, tiếp thu. 

- HS chia thành các nhóm nhỏ. 

- HS lắng nghe và thực hiện Phiếu học tập số 1

- HS trình bày Phiếu học tập số 1.  

- HS lắng nghe, tiếp thu.