Giáo án powerpoint dạy thêm Ngữ văn 11 cánh diều Bài 6: Tình ca ban mai

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI TIẾT HỌC NGÀY HÔM NAY! 

KHỞI ĐỘNG 

Các em hãy đọc một vài bài thơ viết về tình yêu của Chế Lan Viên (đã được chuẩn bị trước ở nhà) và nêu ấn tượng về những bài thơ ấy. 

GỢI Ý THAM KHẢO 

Một số bài thơ viết về về tình yêu của Chế Lan Viên như: 

Bài thơ “Nhớ” 

Bài thơ “Những sợi tơ lòng” 

Bài thơ “Hoàng hôn” 

Bài thơ “Khúc ca chiều” 

Bài thơ “Chùm nhỏ thơ yêu” 

Bài thơ “Khoảng cách” 

vẤn tượng chung về những tác phẩm này:  

−Thơ tình Chế Lan Viên không giống thơ tình của Xuân Diệu. Tình yêu ở đây không có hò hẹn, không có “ngó trên tay điếu thuốc cháy lụi dần” của Hồ Dzếnh, không có kiểu “gặp em thơ thẩn bên vườn hạnh/hỏi mãi mà em chẳng trả lời” của Thái Can, lại càng không có kiểu yêu đương như các nhà thơ trẻ hiện đại.  

−Thơ tình Chế Lan Viên có chút gì đó vừa của ca dao, của Nguyễn Trãi, vừa của Trần Tế Xương, của Tản Đà,…  

−Thơ tình Chế Lan Viên làm nên một thế giới nghệ thuật riêng, trong đó thời gian và không gian được cá thể hóa, vĩnh cửu hóa, gắn với chủ thể trữ tình trong từng bài thơ, … 

ÔN TẬP BÀI 6: THƠ 

TIẾT: TÌNH CA BAN MAI 

NỘI DUNG BÀI HỌC 

01 

TÌM HIỂU CHUNG VỀ TÁC GIẢ, TÁC PHẨM 

LÀM VIỆC CÁ NHÂN 

Dựa vào kiến thức đã học về văn bản Tình ca ban mai, trả lời câu hỏi: Trình bày những hiểu biết của em về tác giả và tác phẩm Tình ca ban mai 

1. Tác giả

Chế Lan Viên (1920 - 1989) 

• Ông là nhà thơ có tâm hồn trong sáng.
• Năm ông 17 tuổi ông đã lấy bút danh cho mình là Chế Lan Viên, ra mắt công chúng tập truyện đầu tay là truyện Điêu Tàn, với sáng tác này đã mang đến rất nhiều điều trong cuộc sống, ông nổi tiếng trong thi đàn thi ca Việt Nam.
• Ông luôn tự ý thức được trách nhiệm cũng như nghĩa vụ của mình trong việc sáng tác các tập thơ, mỗi sáng tạo của ông là những đặc trưng sâu sắc trong tác phẩm
• Một số tác phẩm: Thơ: Điêu tàn (1937), Gửi các anh (1954), Ánh sáng và phù sa (1960), …; Tiểu luận - phê bình: Kinh nghiệm tổ chức sáng tác (1952), Nói chuyện thơ văn (1960), Vào nghề (1962), Phê bình văn học (1962), Suy nghĩ và bình luận (1971),...

1. Tác phẩm

• Xuất sứ: In trong “Chế Lan Viên toàn tập”
• Hoàn cảnh sáng tác: Bài thơ này ông viết để tặng người vợ thứ hai là nhà văn Vũ Thị Thường - tác giả truyện “Cái hom giỏ” nổi tiếng một thời.

Bố cục:  

3 phần 

• Bốn khổ thơ đầu: là tầm quan trọng và sức mạnh của em đã làm thiêu đốt trái tim anh; làm cho tình yêu trong anh thêm cháy bỏng và tha thiết nhớ thương em.
• Bốn khổ thơ sau: Tưởng chừng như bốn khổ thơ đầu và bốn khổ thơ sau sẽ có sự đối lập hoàn toàn với nhau, nhưng Chế Lan Viên đã làm cho độc giả bất ngờ khi lấy cái phủ định để khẳng định, bổ sung, củng cố thêm vững vàng và chắc chắn cho bài thơ.
• Câu thơ cuối cùng: Em chính là sự kết tinh của cái đẹp, là ánh sáng của sự sống

02 

NHẮC LẠI KIẾN THỨC BÀI HỌC 

Cả lớp chia thành 3 nhóm (mỗi nhóm trả lời 2 câu hỏi), đọc lại văn bản Tình ca ban mai và trả lời các câu hỏi sau: 

oNêu ý nghĩa nhan đề “Tình ca ban mai”. 

oNhững biến đổi của hình tượng “em” ở bốn khổ thơ đầu được so sánh với những khoảng thời gian trong một ngày và thiên nhiên. Phân tích ý nghĩa của cách biểu đạt này. 

oSức mạnh của tình yêu đôi lứa (“tình ta”) được thể hiện như thế nào trong khổ thơ 6, 7 và 8? 

oKhổ thơ cuối có khác biệt gì với các khổ thơ trước đó? Ý nghĩa của sự khác biệt này?  

oHãy chỉ ra vai trò của một yếu tố tượng trưng đó trong việc thể hiện nội dung tác phẩm. 

1. Nhan đề “Tình ca ban mai”

oGợi ra khúc tình ca trong sáng của tình yêu đôi lứa – khi con người đang say đắm với tình yêu, nồng nàn với cảm xúc. 

oGói gọn chủ đề tư tưởng của tác phẩm. 

vHình tượng nhân vật “em”: 

−Hình tượng “em” là hình tượng xuyên suốt toàn bài thơ, trong đó, nổi bật trong bốn khổ thơ đầu.  

−Những biến đổi của hình tượng “em” ở bốn khổ thơ đầu được so sánh với những khoảng thời gian trong một ngày và thiên nhiên: 

+Sự vận động không phải là của riêng em mà đã nhuốm cả sang cảnh vật. Em đi “như chiều đi”, “gọi chim vườn bay hết”.  

+Khác với lúc em đi, khi em về tựa như ngày mai tới, tựa như ánh sáng ngày mới đã dần quay trở lại. 

+Dưới con mắt của người đang yêu, khi “em về” và khi “em ở” có lẽ là khoảng thời gian đẹp nhất và hạnh phúc nhất.  

+Tình em như sao khuya, tình yêu ấy nhiều đến mức chi chít, là những ngôi sao vàng sáng không bao giờ lụi tàn. 

vSức mạnh tình yêu đôi lứa 

Nếu như ở bốn khổ thơ trước ta chỉ thấy xuất hiện của “em” và “tình em” thì với bốn khổ thơ sau, ta nhận thấy được sự chuyển biến rõ rệt khi tác giả đã nâng chuyện tình cảm của mình lên một bước cao hơn đó là “tình ta”. 

vKết cấu: 

...