Giáo án powerpoint dạy thêm Ngữ văn 11 cánh diều Bài 4: Tiếng Việt lớp trẻ bây giờ

CHÀO MỪNG CÁC EM HỌC SINH ĐẾN VỚI BÀI GIẢNG HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

CÂU HỎI GỢI MỞ

Em hãy trình bày một số ví dụ về hiện tượng nói hoặc viết tiếng Việt thiếu trong sáng.

“Tại khu vực miền Trung và Tây Nguyên, chỉ trong 3 tháng đầu năm 2013 đã bắt giữ 187.280 chai, lon bia các loại tại Nghệ An, 21.109 chai lọn tại Hà Tĩnh, 98.445 chai lon tại Quảng Trị và 10.600 chai lon tại Kon Tum.” (Bia lậu rầm rập tuồn về Việt Nam, VNN ngày 21-5)  Cách diễn đạt khiến người đọc không thể xác định được 187.280 chai lon bia kia thu được ở miền Trung và Tây Nguyên hay ở Nghệ An?

Ví dụ tham khảo 2

Trong chương trình truyền hình “Bài hát Việt”, một nữ ca sĩ là giám khảo khen thí sinh: “Chị rất chúc mừng em đêm nay!”  Trong trường hợp này, động từ “chúc mừng” không kết hợp được với từ chỉ mức độ “rất”.

Ví dụ tham khảo 1

ÔN TẬP BÀI 4:

VĂN BẢN THÔNG TIN

TIẾT:

TIẾNG VIỆT LỚP TRẺ BÂY GIỜ

NỘI DUNG BÀI HỌC

01

Ôn tập việc đọc văn bản

02

Nhắc lại kiến thức bài học

03

Tổng kết

• Vấn đề và đối tượng.
• Cấu trúc và cách triển khai bài viết.
• Ý nghĩa của văn bản.
• Thái độ của tác giả.

04

Củng cố kiến thức – Vận dụng

• Nội dung.
• Nghệ thuật.

01

ÔN TẬP VIỆC ĐỌC VĂN BẢN

LÀM VIỆC CÁ NHÂN: Dựa vào kiến thức đã học về văn bản “Tiếng Việt lớp trẻ bây giờ” và trả lời những câu hỏi sau:

1. Việc trích dẫn bài viết của Giâu có tác dụng gì?

2. Tranh minh họa liên quan đến nội dung gì?

3. Vì sao đây lại là điều đáng nói?

4. Phân biệt sự “đa dạng” và “hỗn tạp”.

5. Tác giả nêu lên vấn đề gì ở phần kết?

Câu 1

Tác dụng việc trích dẫn bài viết của Giâu

Để chứng minh cho vấn đề tác giả đang đề cập đến, đó là một bộ phận giới trẻ đang phá vỡ các chuẩn mực chính tả.

Câu 2

Tranh minh họa

Liên quan đến nội dung của bài viết: Giới trẻ đang phá vỡ chuẩn mực chính tả.

Trong bức tranh dù nêu cao khẩu hiệu “giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt” nhưng chính chữ viết khẩu hiệu lại bị viết tắt, viết sai.

Câu 3

Đây là điều đáng nói vì:

Cách nói này là do tự sáng tạo theo ý thích của nhiều nhòm học đường tạo nên teencode khác nhau.

Mỗi nhóm một kiểu không giống với ngôn ngữ toàn dân. Nó gây ra nhiều sự hỗn loạn khó kiểm soát.

Câu 4

Phân biệt sự “đa dạng” và “hỗn tạp”

Là sự phong phú của nhiều cá thể khác nhau trong một tập thể.

Đa dạng

Là không thuần nhất, gồm có nhiều thứ rất khác nhau lẫn lộn vào với nhau.

Hỗn tạp

Câu 5

Vấn đề ở phần kết:

Ở phần kết, tác giả nêu lên vấn đề: Giới trẻ vì mải mê “sáng tạo” lạ kì mà quên mất việc học tập và trau dồi tiếng mẹ đẻ.

?

02

NHẮC LẠI KIẾN THỨC BÀI HỌC

Cả lớp chia thành 4 nhóm, các nhóm đọc lại văn bản Tiếng Việt của lớp trẻ bây giờ và trả lời các câu hỏi sau:

• Văn bản Tiếng Việt lớp trẻ bây giờ viết về vấn đề gì và liên quan tới đối tượng nào?
• Bài viết được triển khai qua mấy phần, mỗi phần được thể hiện bằng hình thức gì? Em có nhận xét như thế nào về các ví dụ tác giả dẫn ra trong bài?
• Phân tích ý nghĩa của vấn đề mà văn bản nêu lên.
• Thái độ của người viết thể hiện trong văn bản như thế nào? Hãy phân tích thái độ ấy qua một số câu văn cụ thể.

a. Vấn đề và đối tượng

Vấn đề: Lớp trẻ hiện nay đang sử dụng tiếng Việt một cách rất phức tạp, nếu không muốn nói là hỗn tạp.

Đối tượng: Lớp trẻ − những người từ độ tuổi 2x trở xuống.

Phần 1: Từ việc phá vỡ các chuẩn mực chính tả…

Ngoài phần Sapo và mở đầu, bài viết được triển khai qua 3 phần:

Phần 2: …đến thay đổi lệch chuẩn ngôn từ

b. Cấu trúc và cách triển khai bài viết

Phần 3: Nên nhận thế nào từ góc độ ngôn ngữ học?

b. Cấu trúc và cách triển khai bài viết

Các ví dụ tác giả dẫn dắt trong bài đều là những ví dụ điển hình đã, đang và sẽ diễn ra trong thực tế đời sống.

c. Ý nghĩa của văn bản

• Đề cập tới việc phát triển và bảo vệ sự trong sáng của tiếng Việt, một thứ của cải quý giá ông cha ta để lại.
• Mục đích của văn bản tập trung làm sáng tỏ vấn đề lớp trẻ − những mầm non tương lai của đất nước, sử dụng tiếng Việt có nhiều vấn đề đáng phải suy nghĩ: có cái được và cái chưa được cần điều chỉnh.

Muốn nói rằng việc sử dụng những từ ngữ sáng tạo do các bạn trẻ sáng tạo ra gây lên sự hỗn tạp trong Tiếng Việt, nhắc nhở người sử dụng cần cân nhắc.

Ngôn ngữ của giới trẻ chỉ được coi là một trò chơi sử dụng một thời gian rồi sẽ mất đi không có giá trị.

Nhiều bạn trẻ mải mê sáng tạo ngôn ngữ riêng mà quên đi việc cần phải học và trau dồi tiếng mẹ đẻ  Tác giả phê bình việc làm đó, nó gây ảnh hưởng xấu tới xã hội.

d. Thái độ của tác giả

03

TỔNG KẾT

a. Nội dung

Bài viết “Tiếng Việt lớp trẻ bây giờ” cho thấy thực trạng đáng báo động của việc sử dụng tiếng Việt có phần lệch lạc, thiếu chuẩn mực làm mất đi sự trong sáng của tiếng Việt.

b. Nghệ thuật

Ví dụ tiêu biểu, phong phú, sinh động

Cấu trúc bài viết rõ ràng, mạch lạc, giàu sức thuyết phục.

Nhan đề đặc sắc, xác định được rõ đối tượng và một phần nội dung của bài viết.

04

CỦNG CỐ KIẾN THỨC – VẬN DỤNG

CỦNG CỐ KIẾN THỨC

Nhiệm vụ 1: Trả lời các câu hỏi trắc nghiệm

Câu 1: Tác giả của văn bản Tiếng Việt lớp trẻ bây giờ là:

A. Lê Quang Dũng

C. Phạm Văn Tình

B. Hàm Châu

D. Vũ Ngọc Ý

Câu 2: Thể loại của văn bản Tiếng Việt lớp trẻ bây giờ là:

A. Văn bản thuyết minh

C. Văn bản thông tin

B. Văn bản nghị luận

D. Văn bản khoa học

Câu 3: Quan điểm của người viết về việc sáng tạo ngôn ngữ là:

A. Là chuyện đáng lên án

C. Là điều cần bài trừ

B. Là điều bình thường

D. Là điểm cần khuyến khích, lan rộng

Câu 4: Tác giả nêu lên vấn đề gì ở đoạn cuối phần kết?

A. Giới trẻ vì mải mê “sáng tạo” lạ kỳ mà quên mất việc học tập và trau dồi tiếng mẹ đẻ.

C. Tiếng Việt của giới trẻ đang rất phức tạp.

B. Việc phá vỡ các chuẩn mực chính tả của giới trẻ

D. Tất cả các đáp án trên

Câu 5: Bài viết mang đến bài học gì?

A. Nên bài trừ, loại bỏ việc sáng tạo ngôn ngữ.

C. Các bạn trẻ đừng nên mải mê sáng tạo ngôn ngữ mới mà quên mất việc học tập và trau dồi tiếng mẹ đẻ.

B. Nên sáng tạo những ngôn ngữ khác phù hợp hơn.

D. Tất cả đáp án trên.

Nhiệm vụ 2: Luyện tập theo văn bản

Viết một đoạn văn nêu lên bài học sau khi em đọc xong văn bản “Tiếng Việt lớp trẻ bây giờ” và hãy nêu ra một số ví dụ cụ thể về việc sử dụng tiếng Việt không trong sáng mà em đã chứng kiến hoặc biết được qua các phương tiện thông tin đại chúng.

GỢI Ý THAM KHẢO

Một số bài học rút ra từ văn bản “Tiếng Việt lớp trẻ bây giờ”:

Cần phải sử dụng Tiếng Việt một cách trong sáng.

Không nên sử dụng những từ ngữ sai lệch

Không sáng tạo làm mất đi nét trong sáng vốn có của Tiếng Việt.

Ví dụ cụ thể về việc sử dụng tiếng Việt không trong sáng

• Từ “gấu” trước đây người ta thường nghĩ tới loài động vật nhưng hiện nay được giới trẻ sử dụng với một ý nghĩa khác đó là để chỉ người yêu của một ai đó.
• Những ai không biết sử dụng trong hoàn cảnh thích hợp thì sẽ bị gây hiểu lầm trong việc giao tiếp với nhau.

VẬN DỤNG

Nhiệm vụ 1: Đọc ngữ liệu và trả lời câu hỏi

--------------- Còn tiếp ---------------