Giáo án powerpoint dạy thêm Ngữ văn 11 cánh diều Bài 1: Lời tiễn dặn

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI TIẾT HỌC MỚI! 

KHỞI ĐỘNG 

CÂU HỎI GỢI MỞ: Em đã học về truyện thơ Nôm ở lớp 9. Theo em, khi đọc một truyện thơ, chúng ta cần chú ý điều gì? 

GỢI Ý CÂU TRẢ LỜI 

ØKhi học tác phẩm truyện thơ, cần chú ý:  

oViệc đọc hiểu nội dung và hình thức của tác phẩm phải gắn với đặc trưng thể loại. 

oMuốn thế, cần đọc trực tiếp văn bản, nhận biết đặc điểm, cách đọc của thể loại. 

Ôn tập bài 1: Thơ và truyện thơ 

Tiết: Lời tiễn dặn 

NỘI DUNG BÀI HỌC 

01 

HIỂU BIẾT CHUNG VỀ ĐẶC TRƯNG CỦA TRUYỆN THƠ DÂN GIAN VÀ TÁC PHẨM 

LÀM VIỆC CÁ NHÂN 

Các em hãy dựa vào kiến thức đã học về văn bản Lời tiễn dặn và trả lời những câu hỏi sau: 

oTrình bày một số hiểu biết của em về đặc trưng của truyện thơ dân gian? 

oTrình bày những hiểu biết của em về tác phẩm. 

1. Đặc trưng của truyện thơ dân gian

Khái niệm 

Một thể loại văn học dân gian, sáng tác dưới hình thức văn vần, thường xoay quanh đề tài tình yêu, hôn nhân. 

Kết hợp tự sự với trữ tình, rất gần gũi với ca dao, dân ca và phát triển nhiều ở các dân tộc miền núi. 

Cốt truyện: đơn giản, thường xoay quanh số phận của một vài nhân vật chính; có thể sử dụng yếu tố kì ảo hoặc không sử dụng. 

Nhân vật chính: thường là những con người có số phận ngang trái, bất hạnh trong cuộc sống, tình yêu. 

Ngôn ngữ trong truyện thơ dân gian: ngôn ngữ truyền khẩu, giàu chất trữ tình và mang âm hưởng của các làn điệu dân ca Việt Nam. 

1. Tìm hiểu chung về tác phẩm

vXuất xứ: 

Tiễn dặn người yêu (nguyên văn tiếng Thái là Xống chụ xon xao) là một trong những truyện thơ hay nhất trong kho tàng truyện thơ của các dân tộc thiểu số Việt Nam. 

Văn bản Lời tiễn dặn được trích từ truyện thơ Tiễn dặn người yêu. 

vNội dung chính 

Qua hai lời tiễn dặn của chàng trai dành cho cô gái, ta thấy được tâm trạng đau xót khi yêu nhau mà không thể bên nhau của chàng trai và cô gái, cùng với đó là tình yêu mãnh liệt, mãi đi cùng năm tháng, sánh ngang với “trời đất, thiên nhiên” của hai người. 

vBố cục văn bản 

Phần 1: (Từ đầu đến … góa bụa về già) 

Tâm trạng của chàng trai trên đường tiễn dặn. 

Phần 2: Còn lại 

Cử chỉ, hành động, tâm trạng của chàng trai lúc ở nhà chồng cô gái. 

02 

NHẮC LẠI KIẾN THỨC BÀI HỌC 

HOẠT ĐỘNG NHÓM 

Các nhóm hãy trả lời câu hỏi sau: 

• Những dấu hiệu nào giúp bạn nhận biết văn bản “Lời tiễn dặn” thuộc thể loại truyện thơ?
• Nhận xét về ngôi kể của văn bản, chỉ ra những chi tiết quan trọng trong văn bản và phân tích vai trò của chúng trong việc thể hiện nội dung của truyện thơ.

Nhận xét về ngôi kể của văn bản, chỉ ra những chi tiết quan trọng trong văn bản và phân tích vai trò của chúng trong việc thể hiện nội dung của truyện thơ. 

• Lời “tiễn dặn” giúp bạn hiểu biết gì về nhân vật chàng trai và cô gái? Qua đó, hãy nhận xét cách xây dựng nhân vật trong truyện thơ dân gian.
• Qua văn bản này, tác giả dân gian muốn gửi gắm thông điệp gì? Em có suy nghĩ gì về khát khao đoàn tụ của đôi trai gái?

1. Đặc trưng truyện thơ qua văn bản

Những dấu hiệu để nhận biết văn bản “Lời tiễn dặn” thuộc thể loại truyện thơ 

Đề tài: tình yêu, hôn nhân 

Cốt truyện: Xoay quanh số phận của một đôi trai gái yêu nhau nhưng gặp trắc trở trong tình yêu. Cuối cùng, vượt qua mọi thử thách, họ đã được đoàn tụ bên nhau, có cuộc sống hạnh phúc. 

Vị trí: lược trích từ dòng 1121 – 1406. 

Nội dung: Lời dặn dò của chàng trai khi anh tiễn cô về nhà chồng và lời khảng định mối tình tha thiết, bền chặt của anh khi chứng kiến cảnh cô bị nhà chồng hắt hủi, hành hạ. 

1. Ngôi kể, nhân vật của truyện thơ qua văn bản

vNgôi kể 

Ngôi thứ nhất (người kể xưng “anh yêu”). 

vNhững chi tiết quan trọng: 

...