Giáo án và PPT Ngữ văn 7 chân trời Bài 7: Thực hành tiếng Việt

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

a. Chim khôn kêu tiếng rảnh rang

Người khôn nói tiếng dịu dàng dễ nghe

b. Bàn tay ta làm nên tất cả

Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.

+ Em có nhận xét gì về đặc điểm hình thức và nội dung của hai câu tục ngữ, thành ngữ trên? 

+ Trong hai câu tục ngữ, thành ngữ trên các em thấy tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ nào để diễn tả ý nghĩa của câu tục ngữ, thành ngữ. 

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Đặc điểm, chức năng của thành ngữ, tục ngữ

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Em hãy nêu đặc điểm, chức năng của thành ngữ, tục ngữ.

Sản phẩm dự kiến:

- Khái niệm thành ngữ: là một tập hợp từ cố định. Nghĩa của thành ngữ không phải là phép cộng đơn giản nghĩa của các từ cấu tạo nên nó mà là nghĩa của cả tập hợp từ, thường có tính hình tượng và biểu cảm.

- Đặc điểm thành ngữ: Làm cho lời nói, câu văn trở nên giàu hình ảnh và cảm xúc; có thể làm thành bộ phận của câu hay thành phần phụ trong các cụm từ.

- Đặc điểm tục ngữ: Diễn đạt trọn vẹn một ý (một nhận xét, một kinh nghiệm); được sử dụng chủ yếu nhằm tăng thêm độ tin cậy, sức thuyết phục về một nhận thức hay một kinh nghiệm.

Hoạt động 2: Nói quá, nói giảm nói tránh

GV đưa ra câu hỏi: Em hãy trình bày khái niệm của nói quá, nói giảm nói tránh.

Sản phẩm dự kiến:

- Nói quá là biện pháp phóng đại mức độ, quy mô, tính chất của sự vật, hiện tượng được miêu tả nhằm nhấn mạnh, gây ấn tượng, tăng sức biểu cảm cho sự diễn đạt.

- Nói giảm nói tránh là biện pháp dùng cách diễn đạt tế nhị, tránh gây cảm giác quá đau buồn, ghê sợ, nặng nề; tránh thô tục, thiếu lịch sự.

……………………………………………………

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Tìm những từ ngữ sử dụng biện pháp nói quá trong câu sau:

“Đêm tháng năm chưa nằm đã sáng

Ngày tháng mười chưa cười đã tối”.

A. Chưa nằm đã sáng, chưa cười đã tối

B. Đêm tháng năm, ngày tháng mười

C. Đã sáng, đã tối

D. Không có biện pháp nói quá ở trong câu này.

Câu 2: Thành ngữ là gì?

A. Là tổ hợp các từ thường đi kèm với nhau.

B. Là một thuật ngữ chỉ nhóm các từ ngữ đặc biệt như: biệt ngữ, tiếng lóng, từ thông tục,…

C. Là loại cụm từ có cấu tạo cố định, biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh.

D. Là các câu thơ, câu hát mang tính dân gian, biểu thị ý nghĩa sinh động, trào lộng.

Câu 3: Tìm những từ ngữ sử dụng biện pháp nói quá trong câu sau:

Bàn tay ta làm nên tất cả

Có sức người sỏi đá cũng thành cơm.

A. Làm nên tất cả

B. Có sức người sỏi đá cũng thành cơm

C. Sỏi đá cũng thành cơm

D. Biện pháp nói quá không được sử dụng trong câu này.

Câu 4: Hãy chỉ ra thành ngữ trong câu dưới đây:

“Anh đã nghĩ thương em như thế thì hay là anh đào giúp cho em một cái ngách sang nhà anh, phòng khi tắt lửa tối đèn có đứa nào đến bắt nạt thì em chạy sang.”

A. Tắt lửa tối đèn

B. Như thế thì hay là

C. Phòng khi tối lửa tắt đèn có … nào … thì

D. Anh đã nghĩ

Câu 5: Đâu không phải là thành ngữ?

A. Đẽo cày giữa đường

B. Ếch ngồi đáy giếng

C. Con kiến và con mối

D. Thầy bói xem voi.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1. Đặt câu có sử dụng các thành ngữ: nước đổ đầu vịt, như hai giọt nước, trắng như tuyết.

Câu 2. Viết đoạn văn ngắn hoặc đoạn đối thoại về một chủ đề tự chọn trong đó có sử dụng câu thành ngữ, tục ngữ có biện pháp nói quá, nói giảm nói tránh.