Giáo án và PPT Sinh học 10 chân trời Bài 26: Công nghệ vi sinh vật

BÀI 26: CÔNG NGHỆ VI SINH VẬT

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV đặt vấn đề theo nội dung gợi ý trong SGK: Mỗi năm con người thải vào môi trường hàng triệu tấn rác thải, thông qua các hoạt động sản xuất và sinh hoạt hằng ngày. Giả sử không có vi sinh vật tham gia phân hủy rác, thì điều gì sẽ xảy ra trên Trái Đất của chúng ta?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Một số thành tựu hiện đại của công nghệ vi sinh vật

Nhiệm vụ 1: Khái niệm và cơ sở khoa học của công nghệ vi sinh vật

- GV yêu cầu HS trả lời các câu hỏi:

+ CH1- trang 124 SGK. Sản phẩm tạo ra từ công nghệ vi sinh vật có đặc điểm gì? Cho ví dụ minh họa.

+ Em hãy cho biết cơ sở khoa học của việc ứng dụng công nghệ vi sinh vật?

+ CH2. Hãy kể tên một số thành tựu hiện đại của công nghệ vi sinh vật?  

Sản phẩm dự kiến:

C1:

Sản phẩm tạo ra từ công nghệ vi sinh vật có đặc điểm: an toàn, thân thiện với môi trường, giá thành rẻ, hiệu quả lâu dài. 

VD: Phân bón vi sinh có khả năng ức chế hoặc tiêu diệt các loài vi sinh vật gây hại trong đất nhằm cải thiện đất, tăng năng suất cây trồng, không gây ô nhiễm môi trường. 

- Cơ sở khoa học của việc ứng dụng công nghệ vi sinh vật: dựa trên các đặc điểm của vi sinh vật như: có kích thước hiển vi, tốc độ trao đổi chất với môi trường nhanh, sinh trưởng và sinh sản nhanh, có hình thức dinh dưỡng đa dạng; ngoài ra có một số loài vi sinh vật sống được ở những môi trường cực đoan. 

C2.Một số thành tựu hiện đại của công nghệ vi sinh vật:

+ Sử dụng chế phẩm vi sinh vật để sản xuất các loại phân bón vi sinh. 

+ Sử dụng chế phẩm vi khuẩn có khả năng tiết ra chất độc diệt sâu hoặc nấm kí sinh trên côn trùng để sản xuất thuốc trừ sâu vi sinh. 

+ Sử dụng các vi sinh vật có khả năng sản xuất sinh khối nhanh để tạo ra các nguyên liệu trong công nghiệp và đời sống. 

+ Sử dụng công nghệ vi sinh vật để sản xuất thuốc kháng sinh chữa bệnh cho người và động vật.

+ Sử dụng công nghệ vi sinh vật để xử lý rác thải hữu cơ giúp bảo vệ môi trường đồng thời làm phân bón cho cây trồng.

Nhiệm vụ 2: Một số thành tựu hiện đại của công nghệ vi sinh vật

GV tổ chức cho HS làm việc theo trạm, gồm có 4 trạm, mỗi HS phải tham gia đủ 4 trạm.

+ Trạm 1: Thành tựu trong nông nghiệp

+ Trạm 2: Thành tựu trong công nghiệp thực phẩm

+ Trạm 3: Thành tựu trong y học

+ Trạm 4: Thành tựu trong xử lí ô nhiễm môi trường

Sản phẩm dự kiến:

- HS làm việc nhóm và hoàn thành phiếu học tập (đính kèm phía dưới hoạt động)

LT1. Các sản phẩm từ công nghệ vi sinh vật được sử dụng trong đời sống hằng ngày:

+ Sữa chua, muối dưa chua, muối cà, làm giấm. 

+ Sử dụng men vi sinh để xử lí bồn cầu.

+ Sử dụng men uống probio

+ Ủ phân vi sinh, sử dụng đệm lót sinh học trong nuôi gà làm hầm biogas

+ Thực phẩm, đồ uống từ công nghệ vi sinh vật: bánh mì, rượu vang…

+ Dược phẩm: thuốc kháng sinh, vaccine..

+ Thuốc trừ sâu, men khử trùng

+ Phân bón vi sinh.

….

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Nội bào tử có thể giúp vi khuẩn tồn tại ở trạng thái tiềm sinh vì

A. Bào tử có vỏ dày, không chứa canxi dipicolinat

B. Bào tử có vỏ dày, chứa canxi dipicolinat

C. Bào tử có vỏ mỏng, chứa canxi dipicolinat

D. Bào tử có vỏ mỏng nên dễ dàng chuyển khỏi trạng thái tiềm sinh khi nội bào tử gặp điều kiện thuận lợi trở lại

Câu 2: Mezoxom trong quá trình sinh sản phân đôi của vi khuẩn có vai trò là

A. Điểm tựa để ADN vòng đính vào khi thực hiện sự phân đôi tế bào

B. Điểm tựa để ADN mạch thẳng đính vào khi thực hiện sự phân đôi

C. Điểm tựa để ADN vòng đính vào khi thực hiện sự nhân đôi ADN

D. Ở nhiệt độ cao, vi khuẩn uốn ván hình thành nội bào tử khi gặp điều kiện thuận lợi trên đĩa thạch thì bào tử nảy mầm phát triển

Câu 3: Ngoại bào tử là

A. Bào tử được hình thành bên ngoài tế bào sinh dưỡng

B. Bào tử được hình thành bởi sự phân đốt của sợi dinh dưỡng

C. Bào tử được hình thành bên trong một tế bào sinh dưỡng

D. Bào tử có vỏ dày, chứa canxi dipicolinat

Câu 4: Khi nói về nội bào tử, phát biểu nào sau đây là đúng? 

A. Là một hình thức sinh sản của vi khuẩn

B. Là cấu trúc dạng tiềm sinh của vi khuẩn

C. Là một bào quan của vi khuẩn

D. Là một cơ quan sinh sản của vi khuẩn

Câu 5: Nấm men rượu sinh sản bằng: 

A. bào tử trần

B. bào tử hữu tính

C. bào tử vô tính

D. nảy chồi

 Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Tìm hiểu và kể tên một số ngành nghề cùng với vị trí làm việc liên quan đến công nghệ vi sinh vật.

Câu 2: Công nghệ vi sinh vật có triển vọng như thế nào trong tương lai?