Giáo án và PPT Sinh học 10 chân trời Bài 25: Sinh trưởng và sinh sản ở vi sinh vật

BÀI 25: SINH TRƯỞNG VÀ SINH SẢN Ở VI SINH VẬT

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Quan sát hình ảnh hộp sữa chua bị phồng nắp và trả lời câu hỏi: Vì sao nắp hộp sữa chua bị phồng lên? Vì sao không nên sử dụng những hợp sữa chua đó?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu quá trình tổng hợp và phân giải ở vi sinh vật.

- GV cho HS quan sát hình 25.2 và trả lời câu hỏi 1 trang 119, SGK: Hãy nhận xét số lượng tế bào vi khuẩn E. coli sau mỗi lần phân chia. Từ đó hãy cho biết khái niệm sinh trưởng ở vi sinh vật?

- GV đặt câu hỏi: Trong khái niệm trên có nhắc đến sự gia tăng cá thể. Vậy theo em, mỗi cá thể có gia tăng về kích thước và khối lượng không?

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi 2 trang 119, SGK: Vì sao nói sinh trưởng ở vi sinh vật là sinh trưởng của quần thể?

- GV cho HS xem hình ảnh về sự sinh trưởng ở sinh vật đa bào, cụ thể là ở chó, yêu cầu HS trả lời câu hỏi luyện tập trang 119 SGK: Hãy so sánh sự sinh trưởng của quần thể vi sinh vật với sự sinh trưởng của sinh vật đa bào. 

Sản phẩm dự kiến:

CH1 - tr 119 SGK.

- Khi nuôi cấy vi khuẩn E Coli ở môi trường nước thịt ở nhiệt độ : 

+ Cứ sau 20 phút thì tế bào vi khuẩn phân chia một lần. 

+ Tăng gấp đôi sau mỗi lần phân chia.

Khái niệm sinh trưởng ở vi sinh vật: Sinh trưởng ở vi sinh vật là sự gia tăng số lượng cá thể của quần thể vi sinh vật.

Trả lời: 

+ Từ khi sinh ra cho đến trước khi bước vào phân chia, vi khuẩn có sự gia tăng về kích thước và khối lượng. 

CH2 trang 119, SGK.

Vi sinh vật có kích thước rất nhỏ nên rất khó để nhận ra sự thay đổi về kích thước và khối lượng. Do đó, sinh trưởng ở vi sinh vật cần được xem xét trên phạm vi quần thể. 

Luyện tập trang 119, SGK. 

Tham khảo file đính kèm phía dưới hoạt động.

Hoạt động 2: Tìm hiểu các pha sinh trưởng của quần thể vi khuẩn

- GV đưa ra câu hỏi: Em hãy trình bày những hình thức nuôi cấy vi khuẩn?

- GV tổ chức cho HS làm việc nhóm đôi trả lời câu hỏi 3 và 4 trang 120 SGK:

CH3. Đọc thông tin trên và quan sát hình 25.3, hãy trình bày đặc điểm các pha sinh trưởng của quần thể vi khuẩn trong nuôi cấy mô không liên tục

CH4. Hãy giải thích đường cong sinh trưởng trong nuôi cấy liên tục.

Sản phẩm dự kiến:

- Có 2 hình thức nuôi cấy vi khuẩn: nuôi cấy không liên tục và nuôi cấy liên tục. 

+ Nuôi cấy không liên tục: là quá trình nuôi cấy không được bổ sung chất dinh dưỡng và không lấy đi các sản phẩm của quá trình nuôi cấy 

+ Nuôi cấy liên tục: là quá trình nuôi cấy thường xuyên bổ sung chất dinh dưỡng đồng thời lấy đi một lượng dịch nuôi cấy tương ứng. 

CH3. Trình bày đặc điểm các pha sinh trưởng của quần thể vi khuẩn trong nuôi cấy không liên tục ở bảng đính kèm phía dưới hoạt động. 

CH4.

- Vẽ hình: như dưới 

- Giải thích: Trong nuôi cấy liên tục, quần thể vi khuẩn không xảy ra pha suy vong vì chất dinh dưỡng được cung cấp liên tục và đồng thời lấy đi các sản phẩm nuôi cấy. 

=> Kiến thức trọng tâm: 

+ Trong môi trường nuôi cấy không liên tục, quần thể vi sinh vật sinh trưởng theo 4 pha: tiềm phát, lũy thừa, cân bằng và suy vong. 

+ Trong môi trường nuôi cấy liên tục, quần thể vi sinh vật sinh trưởng theo 4 pha: tiềm phát, lũy thừa, cân bằng.

….

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Pha nào sau đây chỉ có ở nuôi cấy vi khuẩn không liên tục?

A. Pha lũy thừa

B. Pha tiềm phát

C. Pha cân bằng

D. Pha suy vong

Câu 2: Trong nuôi cấy không liên tục, để thu được lượng sinh khối của vi khuẩn tối đa nên tiến hành thu hoạch vào thời điểm nào sau đây?

A. Đầu pha lũy thừa

B. Cuối pha lũy thừa

C. Đầu pha tiềm phát

D. Cuối pha cân bằng

Câu 3: Đặc điểm nào sau đây đúng với sinh sản ở vi sinh vật nhân sơ?

A. Chỉ có hình thức sinh sản vô tính

B. Chỉ có hình thức sinh sản hữu tính

C. Có cả 2 hình thức: sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính

D. Chưa có hình thức sinh sản

Câu 4: Xạ khuẩn có hình thức sinh sản bằng

A. phân đôi

B. nảy chồi

C. bào tử trần

D. tiếp hợp

Câu 5: Sinh trưởng ở vi sinh vật là

A. sự gia tăng khối lượng cơ thể vi sinh vật

B. sự gia tăng kích thước cơ thể vi sinh vật

C. sự gia tăng về số lượng loài của quần thể vi sinh vật

D. sự gia tăng về số lượng cá thể của quần thể vi sinh vật

 Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Nêu ứng dụng của các yếu tố hóa học ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật vào đời sống.

Câu 2: Nêu ứng dụng của các yếu tố vật lí ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật vào đời sống.