Giáo án và PPT Sinh học 11 cánh diều Bài 11: Khái quát về cảm ứng ở sinh vật

BÀI 11. KHÁI QUÁT VỀ CẢM ỨNG Ở SINH VẬT

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Quan sát hình 11.1, cho biết rễ cây mọc hướng về phía nào? Vì sao?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu về khái niệm về cảm ứng ở sinh vật

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hiểu thế nào là cảm ứng ở sinh vật? Nêu ví dụ.

Sản phẩm dự kiến:

- Cảm ứng ở sinh vật là khả năng cơ thể sinh vật tiếp nhận và phản ứng thích hợp với các kích thích từ môi trường, đảm bảo cho sinh vật tồn tại và phát triển.

- Ví dụ: phản ứng hướng sáng của cây, phản ứng đổ mồ hôi của cơ thể khi trời nóng…

Hoạt động 2. Tìm hiểu cơ chế cảm ứng ở sinh vật

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Cơ chế cảm ứng ở sinh vật gồm những gì? Ở động vật, hệ thần kinh có đặc điểm gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Cơ chế cảm ứng ở sinh vật gồm:

+ Thu nhận kích thích

+ Dẫn truyền kích thích

+ Trả lời kích thích.

- Ở động vật có hệ thần kinh có thêm cơ chế phân tích và tổng hợp kích thích.

Hoạt động 3. Tìm hiểu về vai trò của cảm ứng đối với sinh vật

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Cảm ứng có vai trò như thế nào đối với sinh vật?

Sản phẩm dự kiến:

- Cảm ứng đảm bảo cho sinh vật thích ứng với những thay đổi từ môi trường, đồng thời duy trì môi trường bên trong cơ thể tối ưu cho các hoạt động sống của cơ thể.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Cảm ứng ở sinh vật là

A. khả năng cơ thể sinh vật tiếp nhận các kích thích từ môi trường.

B. khả năng cơ thể sinh vật thay đổi hình dạng, cấu tạo trước các tác nhân từ môi trường, đảm bảo cho sinh vật tồn tại và phát triển. 

C. khả năng cơ thể sinh vật tiếp nhận và phản ứng thích hợp với các kích thích từ môi trường, đảm bảo cho sinh vật tồn tại và phát triển.

D. khả năng cơ thể sinh vật tiếp nhận và phản ứng thích hợp với các kích thích từ sinh vật khác, đảm bảo cho sinh vật tồn tại và phát triển.

Câu 2: Cơ chế cảm ứng ở sinh vật gồm 

A. thu nhận kích thích và trả lời kích thích.

B. thu nhận kích thích và dẫn truyền kích thích. 

C. thu nhận kích thích, tổng hợp kích thích và dẫn truyền kích thích. 

D. thu nhận kích thích, dẫn truyền kích thích, trả lời kích thích.

Câu 3: Trong cơ chế cảm ứng ở sinh vật có hệ thần kinh, kích thích được dẫn truyền đến bộ phận

A. thu nhận kích thích.

B. dẫn truyền kích thích.

C. phân tích và tổng hợp thông tin.

D. tế bào thụ cảm. 

Câu 4: Các phản ứng của thực vật trả lời các kích thích của môi trường được điều khiển bởi 

A. dịch mạch gỗ.

B. hormone thực vật.

C. màng tế bào.

D. hệ thần kinh.

Câu 5: Ở thực vật, trong điều kiện chiếu sáng từ một phía, thân cây non sẽ 

A. không thể sinh trưởng do không được chiếu sáng toàn phần.

B. sinh trưởng bình thường, mọc thẳng. 

C. dần dần sinh trưởng uốn cong về phía có ánh sáng.

D. dần dần sinh trưởng uốn cong về phía có bóng tối.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Cảm ứng cơ học ở động vật có vai trò gì trong việc phát hiện động đất hoặc động thổ của kẻ thù?

Câu 2: Làm thế nào cảm ứng nhiệt giúp một số loài rắn nhận diện con mồi hoặc nguồn nhiệt trong đêm?