Nội dung chính Hóa học 12 cánh diều Bài 22: Sơ lược về sự hình thành phức chất của ion kim loại chuyển tiếp trong dung dịch

CHỦ ĐỀ 8: SƠ LƯỢC VỀ KIM LOẠI CHUYỂN TIẾP DÃY THỨ NHẤT VÀ PHỨC CHẤT

BÀI 22: SƠ LƯỢC VỀ SỰ HÌNH THÀNH PHỨC CHẤT CỦA ION KIM LOẠI CHUYỂN TIẾP TRONG DUNG DỊCH

I. SỰ HÌNH THÀNH PHỨC CHẤT AQUA CỦA CATION KIM LOẠI CHUYỂN TIẾP TRONG DUNG DỊCH

Mⁿ⁺(aq) + mH₂O(l) [M(OH₂)_m]ⁿ⁺(aq)

Với:

+) n là giá trị điện tích của cation kim loại M. 

+) m là số phối tử H₂O.

+) [M(OH₂)_m]ⁿ⁺ là công thức tổng quát của phức chất aqua của Mⁿ⁺.

Ví dụ:

Cu²⁺ (aq) + 6H₂O(l) [Cu(OH₂)₆]²⁺(aq)

II. DẤU HIỆU CỦA PHẢN ỨNG TẠO PHỨC CHẤT TRONG DUNG DỊCH 

  Dấu hiệu của phản ứng tạo phức chất thường là sự biến đổi về màu sắc, sự hòa tan, sự kết tủa. 

III. PHẢN ỨNG THAY THẾ PHỐI TỬ TRONG PHỨC CHẤT

- Anion OH^- hoặc Cl^- có thể trở thành phối tử để thay thế phối tử trong các phức chất. Ví dụ:

[Cr(OH₂)₆]³⁺(aq) + 6OH^-(aq) [Cr(OH)₆]³⁺(aq) + 6H₂O(l)

[Cu(OH₂)₆]³⁺(aq) + 4Cl^-(aq) [CuCl₄]^2-(aq) + 6H₂O(l)

- Phân tử NH₃ có thể trở thành phối tử để thay thế phối tử trong các phức chất. Ví dụ:

[Ni(OH₂)₆]²⁺(aq) + 6NH₃(aq) [Ni(NH₃)₆]²⁺(aq) + 6H₂O(l)

[PtCl₄]^2-(aq) + 2NH₃(aq) [PtCl₂(NH₃)₂](s) + 2Cl^-(aq)

Thí nghiệm 1. Phản ứng copper(II) sulfate với dung dịch ammonia

[Cu(OH₂)₆]²⁺(aq) + 2OH^-(aq) [Cu(OH)₂(OH₂)₄](s) + 2H₂O(l)

[Cu(OH)₂(OH₂)₄](s) + 4NH₃(aq) [Cu(NH₃)₄(OH₂)₂]²⁺(aq) + 2OH^-(aq) + 2H₂O(l)

Thí nghiệm 2. Khả năng phản ứng của dung dịch copper(II) sulfate loãng với hydrochloric acid đặc 

[Cu(H₂O)₆]²⁺(aq) + 4Cl^-(aq) [CuCl₄]^2-(aq) + 6H₂O(l)

IV. ỨNG DỤNG CỦA PHỨC CHẤT