Nội dung chính KHTN 9 cánh diều Bài 26: Glucose và saccharose

BÀI 26. GLUCOSE VÀ SACCHAROSE

1. Carbohydrate

- Là tên gọi cho một nhóm cho các nhóm hợp chất có chứa các nguyên tố C, H, O và có công thức chung là C_n(H₂O)_m trong đó n > m.

- Phân loại: 

- Glucose (C₆H₁₂O₆), saccharose (C₁₂H₂₂O₁₁) là hai carbohydrate quan trọng và phổ biến trong thiên nhiên.

II. Glucose

1. Trạng thái tự nhiên và tính chất vật lí

- Công thức phân tử: C₆H₁₂O₆.

- Có trong cơ thể thực vật, động vật, con người và nhiều nhất trong quả chín.

- Là chất rắn, dạng tinh thể không màu, vị ngọt, không mùi, tan tốt trong nước, khối lượng riêng là 1,56g/cm³.

1. Tính chất hoá học

*Phản ứng tráng bạc

PTHH: 

C₆H₁₂O₆ + Ag₂O  C₆H₁₂O₇ + 2Ag

* Phản ứng lên men rượu

Dưới tác dụng của enzyme ở nhiệt độ thích hợp, glucose trong dung dịch sẽ chuyển dần thành ethylic alcohol.

PTHH:

C₆H₁₂O₆ 2C₂H₅OH + CO₂ + H₂O

1. Saccharose

2. Trạng thái tự nhiên và tính chất vật lí

- Công thức phân tử: C₁₂H₂₂O₁₁

- Trong tự nhiên có nhiều ở các loài thực vật: mía, củ cải đường, thốt nốt,…Đặc biệt nước ép mía có tới 13% saccharose.

- Là chất rắn, tinh thể không màu, vị ngọt, không mùi, tan tốt trong nước, khối lượng riêng 1,59 g/cm³.

1. Tính chất hoá học

* Phản ứng thuỷ phân:

Ở nhiệt độ thích hợp, khi có acid hoặc enzyme xúc tác, saccharose tác dụng với nước tạo thành glucose và fructose.

PTHH:

C₁₂H₂₂O₁₁ + H₂O C₆H₁₂O₆ + C₆H₁₂O₆

- Fructose và glucose có cấu tạo khác nhau.

Fructose ngọt hơn và có nhiều trong mật ong.

1. Ứng dụng

2. Vai trò và ứng dụng của glucose

- Nguồn năng lượng cho hoạt động sống của các tế bào, đặc biệt là tế bào não, hồng cầu và cơ.

- Luôn được suy trì ổn định trong máu và dự trữ ở gan dưới dạng glycogen.

→ Quan trong đối với cơ thể người và động vật.

- Làm nguyên liệu cho công nghiệp chế biến dược phẩm: vitamin C, dịch truyền,…

1. Ứng dụng, vai trò của saccharose với sức khoẻ

- Là loại đường phổ biến có nhiều ứng dụng:

Hình 26.3. Sơ đồ ứng dụng của saccharose

- Saccharose là chất dinh dưỡng được cơ thể hấp thụ và chuyển hoá thành glucose.

- Ăn nhiều thực phẩm chứa saccharose làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường, béo phì, sâu răng,…

→ Cần sử dụng một cách hợp lí các thực phẩm chứa saccharose.