Câu hỏi tự luận lịch sử 6 kết nối tri thức Bài 17 - Cuộc đáu tranh bảo tồn và phát triển văn hóa dân tộc của người Việt

CHƯƠNG 5: VIỆT NAM TỪ KHOẢNG THẾ KỈ VII TCN

ĐẾN ĐẦU THẾ KỈ X

BÀI 17: CUỘC ĐẤU TRANH BẢO TỒN VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN TỘC CỦA NGƯỜI VIỆT

1. NHẬN BIẾT

Câu 1: Nêu biểu hiện cho thấy chính sách đồng hoá của phong kiến phương Bắc đối với nước ta đã thất bại?

Trả lời:

Biểu hiện cho thấy chính sách đồng hoá của phong kiến phương Bắc đối với nước ta đã thất bại:

- Chính quyền đô hộ đã thi hành chính sách đồng hóa dân tộc ta về văn hóa bằng nhiều thủ đoạn khác nhau. Tuy nhiên, người Việt luôn có ý thức giữ gìn nền văn hóa bản địa.

- Người Việt vẫn nghe – nói, truyền lại cho con cháu tiếng mẹ đẻ (tiếng Việt); những tín ngưỡng truyền thống như thờ cúng tổ tiên, thờ các vị thần tự nhiên, các phong tục tập quán vẫn được duy trì.

Câu 2: Yếu tố tích cực nào của văn hoá Trung Hoa được truyền bá vào nước ta trong thời Bắc thuộc?

Trả lời:

- Người Việt chủ động tiếp thu chữ Hán nhưng vẫn sử dụng tiếng Việt, dùng âm Việt để đọc chữ Hán, tạo cơ sở hình thành vốn từ Hán – Việt.

- Nhuộm răng đen, làm bánh chưng, tôn trọng phụ nữ…. là những phong tục, tập quán… của người Việt có từ thời Văn Lang, Âu Lạc.

II. THÔNG HIỂU

Câu 1: Khi du nhập vào Việt Nam, các dịp lễ sau mang ý nghĩa là gì:

1. Tết trung thu
2. Tết đoan ngọ

Trả lời:

1. Khi du nhập vào Việt Nam, tết Trung thu (rằm tháng 8 hằng năm) mang ý nghĩa là tết thiếu nhi.
2. Khi du nhập vào Việt Nam, tết Đoan Ngọ (ngày 5/5 âm lịch hằng năm) mang ý nghĩa là tết diệt sâu bọ.

Câu 2: Nêu những biểu hiện cho thấy, trong suốt thời Bắc thuộc, người Việt luôn có ý thức gìn giữ nền văn hóa bản địa của mình?

Trả lời:

- Trong suốt thời Bắc thuộc, người Việt luôn có ý thức gìn giữ nền văn hóa bản địa của mình, điều này được thể hiện ở việc:

+ Tiếng Việt vẫn được người dân truyền dạy cho con cháu. Người Việt vẫn hoàn toàn nghe và nói bằng tiếng Việt.

+ Những tín ngưỡng truyền thống tiếp tục được duy trì như: thờ cúng tổ tiên, thờ các vị thần trong tự nhiên.

+ Những phong tục tập quán như: búi tóc, xăm mình, nhuộm răng đen… vẫn được lưu truyền từ đời này sang đời khác.

Câu 3: Nêu những dẫn chứng cho thấy sự tiếp thu có chọn lọc văn hóa Trung Quốc của người Việt dưới thời bắc thuộc?

Trả lời:

Trong suốt thời Bắc thuộc, nhân dân Việt Nam đã tiếp thu có cọn lọc những yếu tố văn hóa Trung Hoa để phát triển văn hóa dân tộc:

+ Học một số phát minh kỹ thuật như làm giấy, chế tao đó thuỷ tinh,...

+ Tiếp thu một số lễ tết của Trung Quốc nhưng có sự vận dụng cho phù hợp.

+ Đạo giáo, Phật giáo được du nhập và hoà nhập với tín ngưỡng dân gian.

+ Tiếp thu chữ Hán, một số quy tắc lễ nghĩa của người Trung Quốc, nhưng vẫn duy trì truyền thống tôn trọng người già và phụ nữ.

Câu 4: Những thành quả trong cuộc đấu tranh bảo vệ và phát triển văn hóa truyền thống của người Việt thời Bắc thuộc có ý nghĩa như thế nào?

Trả lời:

- Những thành quả trong cuộc đấu tranh bảo vệ và phát triển văn hóa truyền thống của người Việt thời Bắc thuộc có ý nghĩa to lớn trong việc:

+ Giữ vững bản sắc văn hóa dân tộc.

+ Làm thất bại âm mưu đồng hóa về văn hóa của các triều đại phong kiến phương Bắc.

+ Tiếp thu có chọn lọc, có sáng tạo những trị văn hóa bên ngoài nhằm phát triển văn hóa truyền thống thêm đặc sắc và đa dạng.

Câu 5: Những phong tục nào của người Việt trong thời Bắc thuộc vẫn được duy trì đến ngày nay?

Trả lời:

Những phong tục nào của người Việt trong thời Bắc thuộc vẫn được duy trì đến ngày nay:

+ Tục ăn trầu.

+ Tục làm bánh chưng, bánh giày trong các dịp lễ tết.

+ Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên.

III. VẬN DỤNG

Câu 1: Nhân dân ta đã làm gì để bảo vệ và phát triển văn hoá dân tộc trong hàng nghìn năm Bắc thuộc?

Trả lời:

Để bảo vệ và phát triển văn hóa dân tộc trong hàng nhìn năm Bắc thuộc, người Việt đã:

- Luôn có ý thức giữ gìn nền văn hóa bản địa của mình:

+ Truyền dạy tiếng Việt cho con, cháu; nghe – nói hoàn toàn bằng tiếng mẹ đẻ.

+ Duy trì các phong tục – tập quán, như: thờ cúng tổ tiên; thờ cúng anh hùng dân tộc; nhuộm răng đen, ăn trầu, xăm mình...

- Tiếp thu có chọn lọc những yếu tố văn hóa Trung Hoa để phát triển văn hóa dân tộc.

Câu 2: Theo em, tại sao khoảng thời gian từ năm 179 TCN đến năm 938 được gọi là thời kì Bắc thuộc?

Trả lời:

- Thời kì nước ta bị các triều đại phong kiến phương Bắc đô hộ hơn 1000 năm (từ năm 179 TCN đến 938).

- Các triều đại phong kiến phương Bắc thay nhau thống trị nước ta.

- Thời kì này, nhân dân ta bị áp bức, bóc lột nặng nề với các loại sưu thuế. 

IV. VẬN DỤNG CAO

Câu 1: Vì sao nói người Việt vẫn giữ được phong tục, tập quán và tiếng nói của tổ tiên dưới thời Bắc thuộc?

Trả lời:

- Trường học được mở chỉ có tầng lớp trên mới có tiền cho con em mình đi học, còn đại đa số nông dân lao động nghèo khổ, không có điều kiện, do vậy họ vẫn giữ được phong tục, tập quán, tiếng nói của tổ tiên. 

- Phong tục, tập quán và tiếng nói của tổ tiên đã được hình thành và xác định vững chắc từ lâu đời, nó trở thành đặc trưng riêng của người Việt, bản sắc dân tộc Việt và có sức sống bất diệt.

Câu 2: Theo em, trong các chính sách về văn hoá, xã hội của chính quyền đô hộ phương Bắc, chính sách nào là nguy hiểm nhất? Vì sao?

Trả lời:

- Chính sách nguy hiểm nhất là: chính sách đồng hóa dân tộc Việt về văn hóa

- Giải thích: Chính quyền phong kiến phương Bắc thực hiện chính sách đồng hóa dân tộc Việt nhằm mục đích: khiến người Việt lãng quên nguồn gốc tổ tiên; lãng quên bản sắc văn hóa dân tộc của mình mà học theo các phong tục – tập quán của người Hán; từ đó làm thui chột và dập tắt ý chí đấu tranh của người Việt.