Câu hỏi tự luận ngữ văn 7 kết nối Bài 5: Văn bản. Tháng giêng mơ về trăng non rét ngọt

VĂN BẢN. THÁNG GIÊNG, MƠ VỀ TRĂNG NON RÉT NGỌT

 (16 câu)

1.    NHẬN BIẾT (6 câu)

Câu 1: Em hãy nêu vài nét nổi bật về tác giả Vũ Bằng.

Trả lời:

- Vũ Bằng(1913-1984)

- Quê quán: Hà Nội

- Phong cách nghệ thuật: văn của ông tràn đầy cảm xúc , biểu hiện sự tinh tế .Tùy bút chứa đựng nét trữ tình, nét thơ, hướng vào biểu hiện thế giới nội tâm phong phú

- Tác phẩm chính: Miếng ngon Hà Nội( 1960), Miếng lạ miền Nam(1969), …

Câu 2: Tác phẩm thuộc thể loại gì?

Trả lời:

Thể loại: Tùy bút.

Câu 3: Nêu hoàn cảnh sáng tác và xuất xứ của tác phẩm.

Trả lời:

Trích tác phẩm Thương nhớ mười hai (1972) được viết khi ông đang ở miền Nam , xa quê hương.Nỗi nhớ quê hương da diết, cùng những ký ức về cảnh sắc thiên nhiên, phố xá, khung cảnh cuộc sống hằng ngày mang nét trưng riêng của Hà Nội

Câu 4: Phương thức biểu đạt của tác phẩm là gì?

Trả lời:

PTBD: biểu cảm, miêu tả

Câu 5: Tác phẩm được chia làm mấy phần chính và nội dung chính mỗi phần là gì?
Trả lời:

- Phần 1: từ đầu… chưa biết ngày nào trở lại?  :Cảnh sắc mùa xuân

- Phần 2: tiếp theo…có lẽ là sự sống: Không gian tết miền Bắc

- Phần 3: tiếp theo …mở hội liên hoan : Cảm xúc của tác giả với mùa xuân

- Phần 4: Còn lại :Bức tranh thiên nhiên tháng giêng

Câu 6: Em hãy tóm tắt tác phẩm bằng đoạn văn ngắn (4-5 câu).

Trả lời:

Bài thơ là bức tranh miêu tả cảnh sắc của mùa xuân. Người con xa xứ đang hoài niệm về cái tết cổ truyền những nét đẹp truyền thống của cái tết miền Bắc. Qua đó, tác giả bày tỏ nỗi niềm cảm xúc của mình với mùa xuân. Cuối bài, hiện ra một bức tranh của thiên nhiên vào tháng giếng thật đẹp.

2.    THÔNG HIỂU (4 câu)

Câu 1: Tìm chi tiết chứng tỏ bức tranh mùa xuân có cả thanh và sắc.

Trả lời:

• Mưa riêu riêu,
• Gió lành lạnh ,
• Tiếng nhạn kêu,
• Tiếng trống chèo,
• Câu hát huê tình,
• Áo lông

Câu 2: Bức tranh mùa xuân tuyệt đẹp thời điểm sau Rằm tháng Giêng hiện lên như thế nào?

Trả lời:

Bức tranh mùa xuân:

- Đào hơi phai nhưng nhụy vẫn còn phong

- Cỏ không còn mát xanh nhưng để lại một mùi hương man mác

- Mưa xuân thay thế cho mưa phùn khi trời đã hết nồm

- Những màu xanh tươi hiện lên bầu trời chứ không còn là nền trời đùng đục như pha lê mờ.

- Trên giàn hoa lí, vài con ong siêng năng đã đi kiếm nhụy hoa

- Trên nền trời trong xanh có những làn sóng hồng hồng

- Bức tranh thiên nhiên tươi đẹp, tràn đầy nhựa sống

Câu 3: Khung cảnh đêm trăng tháng Giêng hiện lên như thế nào?

Trả lời:

Khung cảnh đêm trăng tháng Giêng:

- Đêm xanh biêng biếc, nhìn lên thấy rõ từng cánh sếu bay.

- Trời vẫn rét tình tứ đêm khuya

- Đêm không mưa, trời sáng lung linh như ngọc

-> Khung cảnh nên thơ, trữ tình

Câu 4: Không gian đặc trưng của mùa xuân của miền Bắc hiện lên thông qua những chi tiết nào trong tác phẩm?

Trả lời:

Không gian mùa xuân của miền Bắc: có mưa riêu riêu, gió lành lạnh, có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh, có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa, có câu hát huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng,…

3.    VẬN DỤNG (4 câu)

Câu 1: Tác giả đã triển khai bài tùy bút theo mạch chủ đề về mùa xuân bắt đầu từ “ai cũng chuộng mùa xuân” trong tác phẩm Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt như thế nào?

Trả lời:

Tác giả đã triển khai bài tùy bút theo mạch chủ đề về mùa xuân bắt đầu từ “ai cũng chuộng mùa xuân” trong tác phẩm Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt như thế nào?

Câu 2: Nêu nhận xét của em về cách tác giả diễn tả cảm giác của lòng mình khi mùa xuân đến ở bài thơ Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt

Trả lời:

- Tác giả bộc lộ trực tiếp tình cảm của mình với mùa xuân, với thiên nhiên: “Tôi sông xanh, núi tím; tôi yêu đôi mày ai như trăng mới in ngần….”

- Tác giả đã diễn tả lòng mình, cảm nhận của bản thân mình qua hàng loạt những hình ảnh so sánh:

+ “thấy một cái thú giang hồ êm ái như nhung”

+ Liên tưởng thú vị: “Nhựa sống trong người căng lên như máu cũng căng lên trong lộc của loài nai, như mầm non của cây cối, nằm im mãi không chịu được, phải trỗi ra thành các lá nhỏ lí tí giơ tay vẫy những cặp uyên ương đứng cạnh”.

+ Liên tưởng đặc sắc: “Y như những con vật phải nằm thu mình một nơi trốn rét thấy nắng ấm trở về thì lại bò ra để nhảy nhót kiếm ăn”

- Sử dụng hàng loạt những động từ mạnh: phát điên lên, không chịu được, “sống” lại…

Câu 3: Tìm chi tiết miêu tả không gian đặc trưng của mùa xuân Hà Nội và chi tiết miêu tả không gian gia đình trong bài thơ Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt

Trả lời:

- Không gian đặc trưng của mùa xuân Hà Nội:

+ Vào đầu tháng Giêng: Có mưa riêu riêu, gió lành lạnh; Có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh; Có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa, có câu hát huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng…

+ Sau rằm tháng Giêng: Đào hơi phai nhưng nhụy vẫn còn phong; Cỏ không còn mát xanh nhưng để lại một mùi hương man mác; Mưa xuân thay thế cho mưa phùn khi trời đã hết nồm; Những màu xanh tươi hiện lên bầu trời chứ không còn là nền trời đùng đục như pha lê mờ. Trên giàn hoa lí, vài con ong siêng năng đã đi kiếm nhụy hoa; Trên nền trời trong xanh có những làn sóng hồng hồng

- Không gian gia đình:

+ Nhang trầm, đèn nến, nhất là không khí gia đình đoàn tụ êm đềm, trên kính dưới nhường trước những bàn thờ Phật, bàn thờ Thánh, bàn thờ Tổ tiên... Tuy miệng chẳng nói ra nhưng lòng thì cảm thấy không biết bao nhiêu là hoa nở, bướm ra ràng mở hội liên hoan.

+ Người ta dần trở về với những bữa cơm giản dị có cà om với thịt thăn điểm những lá tía tô thái nhỏ hay bát canh trứng cua vắt chanh ăn mát như quạt vào lòng. Cánh màn điều treo ở trước bàn thờ ông vải đã hạ xuống từ hôm hóa vàng

Câu 4: Trong tác phẩm Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt, cái rét ngọt đầu xuân, sức sống của thiên nhiên và con người được khơi dậy như thế nào?

Trả lời:

Trong cái rét ngọt mùa xuân, sức sống của thiên nhiên và con người đều được trỗi dậy:

- Thiên nhiên: Những loài hoa, loài cây được đâm chồi nảy lộc ở ngoài vườn, mưa riêu riêu, gió lạnh, bầu trời trong xanh…

=> Thiên nhiên căng tràn sức sống

- Con người: thấy lòng mình ên ái như nhung và không cần uống rượu mạnh cũng nghe lòng mình say sưa một sự sống. Sự sống của thiên nhiên khiến nhựa sống của con người căng lên như máu. Con người ta cũng trẻ theo mùa xuân….

4.    VẬN DỤNG CAO (2 câu)

Câu 1: Qua văn bản Tháng Giêng, mơ về trăng non rét ngọt, hãy viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) nêu cảm nhận về cảnh sắc và không khí mùa xuân ở quê hương em

Trả lời:

Xuân đến mang theo nhựa sống cho quê hương tôi. Bầu trời trong xanh, không một gợn mây đen cùng với không khí trong lành, mát mẻ đã tác động vào da thịt khiến tôi cảm nhận được thời tiết dịu nhẹ khi xuân sang. Những bông hoa nhỏ sau một thời gian ngủ đông đã vươn mình dậy đón những tia nắng của bình minh, những cành cây khẳng khiu, trơ trọi giờ đã trồi lên những lộc xanh mướt. Mùi hương man mác của ngọn cỏ hòa cùng cơn gió se lạnh bay khắp không gian. Những cánh bướm, chú ong đều đang tung bay, dang rộng đôi cánh bay lượn trên bầu trời. Thiên nhiên đất trời khi xuân đến thật đẹp làm sao!

Câu 2: Viết đoạn văn cảm nhận văn bản Tháng giêng, mơ về trăng non rét ngọt

Trả lời:

Khi đọc “Tháng giêng, mơ về trăng non rét ngọt” của Vũ Bằng, tôi đã cảm nhận được những nét đẹp của mùa xuân ở miền Bắc nói chung và Hà Nội nói riêng. Không chỉ vậy, qua bài viết này, tác giả đã diễn tả những rung cảm đặc biệt trước thiên nhiên, đất trời. Mở đầu, nhà văn đã đưa ra một lời khẳng định: “Tự nhiên như thế: ai cũng chuộng mùa xuân” để cho thấy rằng tình yêu dành cho mùa xuân dường như đã trở thanh một lẽ dĩ nhiên. Đến đoạn tiếp theo, sắc xuân, cảnh xuân và tình xuân được diễn tả đan xen, hoà quyện cùng nhau. Cùng với đó, tác giả cũng khéo léo bộc lộ cảm xúc yêu mến, say mê trước vẻ đẹp của mùa xuân. Cuối cùng, bức tranh thiên nhiên mùa xuân sau rằm tháng giêng hiện lên vô cùng sinh động, đẹp đẽ. Bài viết cũng đã giúp tôi thấy được sự gắn bó, yêu quý Hà Nội của nhà văn Vũ Bằng.