Câu hỏi tự luận ngữ văn 7 kết nối Bài 6: Văn bản. Một số câu tục ngữ Việt Nam

VĂN BẢN. MỘT SỐ CÂU TỤC NGỮ VIỆT NAM

(20 câu)

1.    NHẬN BIẾT (5 câu)

Câu 1: Theo em, tác giả của tục ngữ là ai?

Trả lời:

Tục ngữ là sáng tác của nhân dân, hay còn gọi là tác giả dân gian. 

Câu 2: Tục ngữ là gì?

Trả lời:

Tục ngữ là thể loại văn học dân gian nhằm đúc kết kinh nghiệm, tri thức của nhân dân dưới hình thức những câu nói ngắn gọn, súc tích, có nhịp điệu, dễ nhớ, dễ truyền đạt, thường gieo vần lưng. 

Câu 3: Nội dung của tục ngữ phản ánh điều gì?

Trả lời:

Nội dung tục ngữ thường phản ánh những kinh nghiệm về lao động sản xuất, ghi nhận các hiện tượng lịch sử xã hội loài người , hoặc thể hiện triết lý dân gian của dân tộc. 

Câu 4: Em hãy nêu nguồn gốc hình thành của tục ngữ.

Trả lời:

Tục ngữ được hình thành từ cuộc sống thực tiễn, trong đời sống sản xuất và đấu tranh của nhân dân, do nhân dân sáng tác; ý đẹp hoặc từ sự vay mượn nước ngoài. 

Câu 5: Bài “Một số câu tục ngữ Việt Nam” được chia làm mấy phần và nội dung chính là gì?
Trả lời:

+ Phần 1: 8 câu tục ngữ đầu : Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất

+ Phần 2: Còn lại: Tục ngữ về con người và xã hội

2.    THÔNG HIỂU (5 câu)

Câu 1: Câu  tục ngữ đầu tiên có nghệ thuật gì đặc sắc?

Trả lời:

+ Hai vế câu đối nhau: “Gió heo may”-“chuồn chuồn bay thì bão”

+ Kết cấu: nhân – quả

Câu 2: Câu tục ngữ thứ ba sử dụng nghệ thuật gì đặc sắc.

Trả lời:

+ Hai vế câu đối nhau

+ Điệp ngữ: “Mây kéo”

+ Kết cấu: nhân – quả

Câu 3: Nghệ thuật trong câu tục ngữ thứ 4 phản ánh điều gì?

Trả lời:

- Nghệ thuật: cách nói thậm xưng, sử dụng phép đối

⇒ Phản ánh hiện tượng trong tự nhiên: tháng năm ngày dài, đêm ngắn còn tháng mười ngày ngắn, đêm dài

Câu 4: Tìm những hình ảnh ẩn dụ trong câu tục ngữ thứ 10 và chỉ ra chúng ẩn dụ cho điều gì?

Trả lời:

- Hình ảnh ẩn dụ:

+ Đói, rách: sự khó khăn, vất vả thiếu thốn trong cuộc sống

+ Sạch, thơm: những điều con người cần phải đạt được, phải giữ gìn, vượt lên trên hoàn cảnh khó khăn, thiếu thốn

Câu 5: Tìm biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong câu tục ngữ thứ 15.

Trả lời:

- Nghệ thuật: đối lập, ẩn dụ

+ Một cây: sự đơn độc, một mình

+ Ba cây: chỉ sự đoàn kết, liên kết với nhau

3.    VẬN DỤNG CAO (6 câu)

Câu 1: Bài học kinh nghiệm gì được rút ra từ câu tục ngữ thứ 1.

Trả lời:

- Bài học kinh nghiệm: 

+ Miền Bắc nước ta có bão vào khoảng thời gian có gió heo may (gió se se lạnh), thường từ tháng 6 đến tháng 8, và bão mạnh dần lên, tháng bảy ta (tháng 7 âm lịch) trùng với tháng 8 (hay trong khoảng thời gian này) tháng 7 (âm lịch). 

+ Hiện tượng này nghĩa là có độ ẩm cao kết hợp với hiện tượng chuồn chuồn bay hàng đàn ra khỏi tổ thì theo kinh nghiệm dân gian chắc tới 90% là có bão.

Câu 2: Bài học kinh nghiệm từ câu tục ngữ thứ 3 là gì?

Trả lời:

- Bài học kinh nghiệm: 

+ Vào mùa Đông có gió đồng bằng khi gió này thổi vào Bắc Trung Bộ hay đồng bằng sông Hồng, từ  biển vào đồng bằng sông Hồng hay vào Bắc Trung Bộ thì mang theo nhiều hơi nước hình thành những đám mây lớn cho mưa (mây kéo lên ngàn - tức là lên núi - vì BTB liền với Trường Sơn).

+ Còn vào mùa hè, gió TN khi từ Lào xuống sẽ  ra biển Đông và mang theo không khí khô (đã trút hết mưa bên Tây Trường Sơn) vì thế thấy mây kéo từ núi xuống ra bể (biển) thì sẽ nắng khô. 

Câu 3: Bài học kinh nghiệm về thời tiết được rút ra từ câu tực ngữ thứ 4 và 5 là gì?

Trả lời:

- Câu tục ngữ 4: Đêm tháng năm và ngày tháng mười rất ngắn, vì vậy, phải chủ động sắp xếp công việc cho hợp lí

- Câu tục ngữ 5: Ngày nắng thì cảm thấy buổi trưa đến sớm hơn vì thời tiết nóng bức, ngột ngạt. Ngày mưa trời âm u nên tối sớm. Đây là cách dùng câu nắng chóng trưa, mưa chóng tối.

Câu 4: Nội dung chính của câu tục ngữ 6 là gì?

Trả lời:

+ Trong sản xuất nông nghiệp, bốn yếu tố nước, phân, sự chăm chỉ, chịu khó và giống đều rất quan trọng, giữa chúng có mối quan hệ mật thiệt với nhau. Trong đó, nước là yếu tố quan trọng nhất, tiếp đó là phân, sự chăm chỉ và cuối cùng là giống

+ Khuyên con người ta trong lao động sản xuất cần đảm bảo bốn yếu tố nếu trên để mùa màng bội thu

Câu 5: Bài học kinh nghiệm về lao động và sản xuất trong tục ngữ thứ 7 là gì?

Trả lời:

Bài học kinh nghiệm: Kinh nghiệm lao động và sản xuất: Kinh nghiệm về thời tiết liên quan đến cây trồng đặc thù. Khi thời tiết nắng nóng thì sẽ thích hợp để trồng dưa, còn khi thời tiết mưa nhiều đất ẩm thì sẽ thích hợp để trồng lúa nước.

Câu 6: Nội dung của câu tục ngữ thứ 9 là gì?

Trả lời:

- Nội dung: 

+ Coi trọng mạng sống con người, còn con người là còn tất cả (mạng sống con người quý báu như đống vàng). 

+ Con người chính là tài sản lớn nhất mà không có bất cứ của cải, tiền bạc nào có thể đổi được. Có con người thì vật chất, hay hiện tượng thiên nhiên mới thật sự có giá trị.

4.    VẬN DỤNG CAO (4 câu)

Câu 1: Câu tục ngữ nào giáo dục con người có lòng tụ trọng?

Trả lời:

- Câu tục ngữ 10.

- Câu tục ngữ khuyên con người dù khó khăn, vất vả, thiếu thốn vẫn phải sống cho thanh sạch, cao đẹp, vẫn luôn phải giữ gìn phẩm chất cao đẹp của mình.

Câu 2: Câu tục ngữ 11 khẳng định vai trò của người thầy đối với mỗi người như thế nào và điều đó khuyên nhủ  điều gì?
Trả lời:

- Câu tục ngữ khẳng định vai trò, công lao to lớn của người thầy đối với mỗi người: không được sự dạy dỗ của thầy thì không thể thành công trong bất cứ việc gì, trong sự học của mỗi người không thể thiếu sự quan tâm, chỉ abro của thầy

- Khuyên nhủ mỗi người cần phải biết kính trọng, biết ơn thầy và tìm đến thầy để học hỏi thêm nhiều điều hay, lẽ phải

Câu 3: Ý nghĩa của câu tục ngữ thứ 13 là gì?

Trả lời:

- Đây là câu tục ngữ có ý nhắc nhở và khuyên nhủ của người xưa về cách sống và làm việc ở đời. 

+ “Lành nghề” là từ ngữ ý chỉ sự thành thạo, giỏi giang đối với một công việc, một ngành nghề hay rộng hơn là một lĩnh vực nào đó. 

+ “Nề” là không né tránh, không ngại, cố gắng và chịu khó. 

+ “Học hỏi” là việc tiếp thu, học tập và rèn luyện để trau dồi vốn tri thức, nâng cao năng lực của bản thân.

Câu 4: Câu tục ngữ 15 khuyên con người những gì?

Trả lời:

Câu tục ngữ khuyên con người cần phải sống đoàn kết với nhau bởi lẽ đoàn kết thì sẽ thành công còn nếu chia rẽ, sống đơn lử thì sẽ khó có thể làm nên việc gì