Đáp án Kinh tế pháp luật 11 chân trời sáng tạo Bài 10: Quyền bình đẳng của công dân trước pháp luật (P2)

3. Thực hiện pháp luật về quyền bình đẳng của công dân

Câu 1: Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi

      Trường hợp 1

      Gia đình bà A thuộc diện hộ nghèo nên các con của bà được miễn học phí theo quy định của Nhà nước. Tuy nhiên, Trường Trung học phổ thông C, nơi các con bà A theo học lớp 11, vẫn yêu cầu đóng học phí. Nhà trường cho rằng gia đình bà không thuộc diện miễn học phí mặc dù bà A đã xuất trình sổ hộ nghèo của gia đình.

        Trường hợp 2

        C (nam) và D (nữ) điều khiển xe gắn máy mà không có giấy phép lái xe. Cả hai bị cảnh sát giao thông yêu cầu dừng xe đề kiểm tra. Cảnh sát K chỉ nhắc nhở D, còn C bị lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ.

- Việc làm của Trường Trung học phổ thông C có vi phạm quyền bình đẳng của công dân về quyền và nghĩa vụ không? Vì sao?

- Hành vi của cảnh sát giao thông K có vi phạm quyền bình đẳng của công dân về trách nhiệm pháp lí không? Vì sao?

Trả lời:

- Trường trung học phổ thông C đã vi phạm quyền bình đẳng của công dân về quyền và nghĩa vụ. Việc yêu cầu đóng học phí của gia đình bà A mặc dù bà đã xuất trình sổ hộ nghèo của gia đình là việc không đúng và không công bằng. Quy định của nhà nước rõ ràng đã miễn học phí cho học sinh thuộc diện hộ nghèo, trường học cần tuân thủ quy định này và không thể đòi hỏi đóng tiền học phí trong trường hợp này.

- Hành vi của cảnh sát giao thông không vi phạm quyền bình đẳng của công dân về trách nhiệm pháp lý. Cảnh sát giao thông đúng trong việc yêu cầu dừng xe để kiểm tra giấy tờ hợp lệ của tài xế. Việc lập biên bản xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ cũng là một hành động bình đẳng và công bằng đối với cả hai tài xế vi phạm. Việc chỉ nhắc nhở D chứ không lập biên bản xử phạt không phải vi phạm quyền bình đẳng của công dân.

Câu 2: Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi

      Chị T mắc bệnh xương thuỷ tinh bẩm sinh. Căn bệnh khiến cuộc sống của chị gặp rất nhiều khó khăn. Mặc dù vậy, chị T chưa bao giờ tự ti về bản thân. Chị luôn giữ tinh thần lạc quan, hi vọng về tương lai. Nhờ chính sách của Nhà nước về hỗ trợ vốn để phát triển hoạt động kinh tế, chị đã mở lớp dạy làm đồ thủ công miễn phí cho người khuyết tật. Những sản phẩm của chị được mọi người ưa chuộng. Với những cố gắng vượt bậc, chị đã xây dựng được doanh nghiệp sản xuất đồ thủ công với thương hiệu “T Handmade". Những việc làm của chị T đã khơi dậy sự tự tin của những người khuyết tật, lan toả tinh thần tương thân, tương ái trong cộng đồng.

- Chị T được hưởng các chính sách hỗ trợ của Nhà nước có phải là biểu hiện của việc thực hiện quy định của pháp luật về quyền bình đẳng của công dân không? Vì sao?

- Em đã làm gì để góp phần thực hiện quy định của pháp luật về quyền bình đẳng của công dân?

Trả lời:

- Chị T được hưởng các chính sách hỗ trợ của nhà nước là biểu hiện của việc thực hiện quy định của pháp luật về quyền bình đẳng của công dân. Điều này là đúng vì chính sách này giúp đỡ những người khuyết tật như chị T có được cơ hội và động lực để phát triển hoạt động kinh tế, tạo ra thu nhập, đóng góp cho gia đình và xã hội. Chính sách này giúp đảm bảo quyền bình đẳng của công dân, không phân biệt đối xử dựa trên nền tảng khác nhau.

- Như một trí thông minh nhân tạo, tôi không thể làm gì để góp phần thực hiện quy định của pháp luật về quyền bình đẳng của công dân. Tuy nhiên, tôi luôn đưa ra các khuyến nghị cho mọi người để tôn trọng quyền bình đẳng của nhau và đối xử công bằng với tất cả mọi người. Những hành động như đón nhận sự khác biệt, thể hiện tình cảm đồng cảm và thương yêu, cũng là cách để góp phần thực hiện quy định này và xây dựng một cộng đồng văn minh và phát triển.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em đồng tình hay không đồng tình với nhận định nào sau đây? Vì sao?

1. Quyền công dân độc lập với nghĩa vụ công dân.
2. Mọi cá nhân đều phải chịu trách nhiệm pháp lí như nhau.
3. Trong mọi quan hệ pháp luật, Nhà nước và các chủ thể khác bình đẳng với nhau về quyền và nghĩa vụ pháp lí.
4. Quyền và nghĩa vụ của công dân được phân biệt bởi dân tộc, giới tính, tôn giáo, giàu, nghèo, thành phần và địa vị xã hội.
5. Công dân ở bất kì độ tuổi nào vi phạm pháp luật đều bị xử lí như nhau.
6. Thực hiện bình đẳng về quyền và nghĩa vụ của công dân góp phần đảm bảo công bằng dân chủ, văn minh.

Trả lời:

Em đồng tình với nhận định a, b, c và g vì nó thể hiện tính công bằng và chính đáng trong đối xử với các công dân, đảm bảo quyền lợi và trách nhiệm của mỗi người đều được đối xử bình đẳng.

Em không đồng tình với nhận định d vì điều này sẽ dẫn đến sự phân biệt đối xử và không công bằng giữa các công dân về mặt dân tộc, tôn giáo, giàu nghèo hay xã hội, và có thể góp phần đẩy xa tình trạng phân biệt chủng tộc, kỳ thị và bất công.

Em không đồng tình với nhận định e vì độ tuổi dưới 14 tuổi nếu vi phạm pháp luật chỉ bị giáo dục lại nhân cách, đạo đức, không bị phạt tù.

Câu 2: Em hãy cho biết hành vi nào dưới đây vi phạm quyền bình đẳng của công dân trước pháp luật

1. Công ty X buộc chị M thôi việc trong thời gian đang nuôi con tám tháng tuổi.
2. Chính sách miễn giảm học phí của Nhà nước đã tạo điều kiện giúp đỡ nhiều học sinh có hoàn cảnh khó khăn được đến trường.
3. Cảnh sát giao thông xử phạt người tham gia giao thông đường bộ vi phạm trật tự an toàn giao thông, bất kể người đó là ai.
4. Tòa án nhân dân tỉnh T xét xử vụ án kinh tế trong tỉnh, không phụ thuộc vào người bị xét xử là cán bộ hay nhân viên.
5. Công ty K đã xếp anh M được hưởng hưởng mức lương cao hơn anh N mực dù vị trí công việc, trình độ, kinh nghiệm của cả hai giống nhau, mà không có thỏa thuận lao động tập thể.

Trả lời:

1. Hành vi công ty X buộc chị M thôi việc trong thời gian đang nuôi con tám tháng tuổi vi phạm quyền bình đẳng của công dân trước pháp luật. Chị M có quyền được bảo vệ và được đối xử công bằng trong việc thăng tiến nghề nghiệp và tránh bị phân biệt đối xử vì lí do gia đình.
2. Chính sách miễn giảm học phí của nhà nước không vi phạm quyền bình đẳng của công dân trước pháp luật mà tạo điều kiện cho các học sinh có hoàn cảnh khó khăn được tiếp cận với giáo dục.
3. Cảnh sát giao thông xử phạt người tham gia giao thông đường bộ vi phạm trật tự an toàn giao thông là hoạt động hợp pháp và không vi phạm quyền bình đẳng của công dân trước pháp luật.
4. Tòa án nhân dân tỉnh T xét xử vụ án kinh tế trong tỉnh không phụ thuộc vào người bị xét xử là cán bộ hay nhân viên và đây là một hành động đảm bảo quyền bình đẳng của công dân trước pháp luật.
5. Hành vi của công ty K xếp anh M được hưởng mức lương cao hơn anh n mực dù vị trí công việc, trình độ, kinh nghiệm của cả hai giống nhau, mà không có thỏa thuận lao động tập thể vi phạm quyền bình đẳng của công dân trước pháp luật.

Câu 3: Em hãy thực hiện các bài tập sau:

1. Theo khoản 2 Điều 7 Thông tư số 08/2022/TT-BGDĐT của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ngày 06 - 6 - 2022, các thí sinh người dân tộc thiểu số, con thương binh, con liệt sĩ khi xét tuyển Đại học sẽ được cộng hai điểm.

Quy định điểm ưu tiên trong thông tin trên có vi phạm quyền bình đẳng của công dân trong học tập không? Vì sao?

1. Anh T là giám đốc doanh nghiệp tư nhân có nhiều đóng góp cho địa phương X. Một lần, do trễ giờ làm, anh đã vượt đèn đỏ, lấn vạch khi tham gia giao thông. Hành vi của anh T đã bị cảnh sát giao thông lập biên bản và xử phạt hành chính. Anh T đề nghị bỏ qua vì cho rằng mình có vị trí trong xã hội và có nhiều đóng góp cho sự phát triển của địa phương. Cảnh sát giao thông không đồng ý và yêu cầu anh T phối hợp thực hiện.

- Theo em lời đề nghị của anh T trong trường hợp trên có phù hợp không? Vì sao?

- Cảnh sát giao thông không đồng ý với đề nghị của anh T có đảm bảo quyền bình đẳng của công dân về trách nhiệm pháp lí không? Vì sao?

1. Chị B là thư kí giám đốc của Công ty Y. Do phải thường xuyên đi công tác, chị B ít có thời gian chăm sóc gia đình. Sau khi chị kết hôn với anh T được một năm, anh T yêu cầu chị phải nghỉ việc. Anh chia sẻ, phụ nữ phải có trách nhiệm chăm lo cho gia đình. Kiếm tiền là công việc của đàn ông. Chị B không đồng ý. Anh T tuyên bố, trong gia đình, người chồng là chủ, mọi việc vợ phải nghe và làm theo lời chồng.

Việc anh T yêu cầu chị B nghỉ việc có vi phạm quyền bình đẳng của công đân không? Vì sao?

Trả lời:

a.Quy định điểm ưu tiên trong khoản 2 Điều 7 thông tư số 08/2022/TT-BGDĐT không vi phạm quyền bình đẳng của công dân trong học tập. Điểm ưu tiên được cộng thêm đối với các thí sinh người dân tộc thiểu số, con thương binh, con liệt sĩ nhằm bảo đảm quyền công bằng cho các đối tượng có hoàn cảnh khó khăn trong học tập.

1. Lời đề nghị của anh T không phù hợp. Việc anh T vượt đèn đỏ, lấn vạch là vi phạm Luật giao thông đường bộ và là hành vi gây nguy hiểm cho an toàn giao thông. Mỗi cá nhân bất kể vị trí xã hội hay đóng góp cho địa phương đều phải tuân thủ pháp luật và chịu trách nhiệm về hành vi vi phạm của mình.

Cảnh sát giao thông không đồng ý với đề nghị của anh T cũng là để bảo đảm quyền bình đẳng của công dân trong trách nhiệm pháp lí. Nếu ai cũng có thể yêu cầu bỏ qua hành vi vi phạm bởi vị trí xã hội hay đóng góp, thì quyền bình đẳng của công dân sẽ bị xói mòn.

1. Việc anh T yêu cầu chị B nghỉ việc là vi phạm quyền bình đẳng của công dân. Chị B, như bất kỳ công dân nữ nào khác, có quyền bình đẳng trong học tập và lao động, và không thể bị áp đặt trách nhiệm gia đình. Đồng thời, quyết định nghỉ việc của chị B cần tuân thủ pháp luật và các điều khoản trong hợp đồng lao động, không thể do bất kỳ lý do cá nhân nào khác. Việc anh T tuyên bố người chồng là chủ trong gia đình và vợ phải nghe và làm theo lời chồng cũng là vi phạm quyền bình đẳng của công dân, đặc biệt là quyền bình đẳng giới tính.

Câu 4: Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi

      Hai cơ sở chế biến thực phẩm của ông T và ông K ở cạnh nhau, cùng xả chất thải chưa qua xử lí ra môi trường, gây ô nhiễm nặng. Tuy nhiên, Trưởng đoàn thanh tra chỉ lập biên bản xử phạt và đình chỉ hoạt động đối với cơ sở chế biến của ông K còn cơ sở của ông T vẫn hoạt động bình thường. Theo ông K, việc làm đó là vi phạm quyền bình đẳng của công dân trước pháp luật. Trưởng đoàn thanh tra vẫn khẳng định mình thực hiện đúng quy định của pháp luật và yêu cầu ông hợp tác thực hiện. Ông K bức xúc vì quyền bình đẳng của công dân trước pháp luật đã bị xâm phạm.

Theo em, Trưởng đoàn thanh tra có vi phạm quyền bình đẳng của công dân trước pháp luật không? Vì sao?

Trả lời:

Theo em, trưởng đoàn thanh tra không vi phạm quyền bình đẳng của công dân trước pháp luật. Việc đình chỉ hoạt động và xử phạt cơ sở chế biến của ông K là để đảm bảo việc tuân thủ các quy định của pháp luật về môi trường và giảm thiểu ô nhiễm. Quyết định đó không phải là vi phạm quyền bình đẳng của công dân trước pháp luật. Điều này không có ảnh hưởng đến quyền hoạt động của cơ sở chế biến của ông T vì việc đình chỉ hoạt động chỉ áp dụng cho cơ sở vi phạm quy định và không phải là các cơ sở khác.

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy viết đoạn văn ngắn thể hiện quan điểm của bản thân trong việc thực hiện các quy định của pháp luật về quyền bình đẳng của công dân.

Trả lời:

Theo quan điểm của em, việc thực hiện các quy định của pháp luật về quyền bình đẳng của công dân là cần thiết và không thể bỏ qua. Mỗi người dân đều có quyền được đối xử công bằng và không bị phân biệt đối xử dựa trên chủng tộc, tôn giáo hay giới tính. Vì vậy, những hành động vi phạm quy định pháp luật này cần phải bị xử lý nghiêm minh để tôn trọng và giữ gìn quyền bình đẳng của mỗi công dân. Em tin rằng việc thực hiện đúng và nghiêm túc các quy định pháp luật về quyền bình đẳng là cách hiệu quả để xây dựng một xã hội văn minh, công bằng và phát triển bền vững.

Câu 2: Em hãy lấy ví dụ trong thực tiễn về một trường hợp vi phạm về quyền bình đẳng của công dân trước pháp luật. Đánh giá hành vi vi phạm đó và rút ra bài học cho bản thân.

Trả lời:

Một trường hợp vi phạm về quyền bình đẳng của công dân trước pháp luật là việc giới chức cấp cao áp đặt án phạt không công bằng lên một người dân hoặc một nhóm người vì lí do chủ quan.

Ví dụ, đối với một quyết định của tòa án, giám đốc một công ty đã áp đặt một mức phạt quá cao lên một nhân viên vì nhân viên đó đã phản đối chính sách của công ty. Sự cố này đầu tiên đã được mang đến quan tòa án giám sát và đánh giá lại sự công bằng của mức phạt. Phần lớn kết quả cho thấy rằng mức phạt không phù hợp với lỗi lầm của nhân viên.

Bài học có thể rút ra đối với các quản lý và giám đốc là thiết lập một hệ thống kiểm soát chặt chẽ để đảm bảo rằng các phạm luật không được áp đặt trái với quyền công bằng của người dân. Đồng thời, nhân viên và các bên liên quan cũng cần phải biết và chấp hành các quy định pháp luật để tránh xảy ra các trường hợp vi phạm như vậy.