HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV yêu cầu HS tìm hiểu nội dung mục 1,  hoạt động nhóm (6-8 HS) trả lời câu hỏi (SGK – tr6):

Công nghệ sinh học trong lâm nghiệp là gì?

- GV yêu cầu các nhóm tìm hiểu, quan sát Hình 1.1 và trả lời câu hỏi sau: Nêu các ứng dụng của công nghệ sinh học trong lâm nghiệp. 

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập:

- HS nghiên cứu nội dung mục 1, quan sát Hình 1.1 và thực hiện nhiệm vụ.

- GV quan sát, hỗ trợ (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời 1-2 HS trả lời câu hỏi.

- Các nhóm khác theo dõi và bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức và kết luận.

- GV chuyển sang nội dung tiếp theo.

1. KHÁI NIỆM VỀ CÔNG NGHỆ SINH HỌC TRONG LÂM NGHIỆP

- Khái niệm: Công nghệ sinh học trong lâm nghiệp là việc ứng dụng các lĩnh vực công nghệ sinh học nhằm tạo ra các dòng và giống cây lâm nghiệp, chế phẩm sinh học,...

- Vai trò: giúp nâng cao năng suất và chất lượng lâm sản, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ môi trường.

- Một số hướng ứng dụng chính:

+ Ứng dụng công nghệ gene, gây đột biến nhân tạo, công nghệ nuôi cấy mô tế bào thực vật để chọn, tạo giống và nhân nhanh giống cây lâm nghiệp phục vụ trồng rừng

+ Ứng dụng công nghệ vi sinh, công nghệ enzyme trong chế biến lâm sản; sản xuất các chế phẩm sinh học phục vụ trồng, chăm sóc, bảo vệ rừng và bảo vệ môi trường.

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS

SẢN PHẨM DỰ KIẾN

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia lớp thành 4 nhóm.

- GV sử dụng kĩ thuật mảnh ghép chia lớp thành 4 nhóm thực hiện các nhiệm vụ sau:

- Nhiệm vụ 1 (10 phút): Tìm hiểu theo nhóm chuyên gia

+ Nhóm 1: Tìm hiểu về vai trò của công nghệ sinh học trong chọn lọc giống cây lâm nghiệp và chẩn đoán bệnh cho cây lâm nghiệp.

+ Nhóm 2: Tìm hiểu về vai trò của công nghệ sinh học trong tạo giống cây lâm nghiệp.

+ Nhóm 3: Tìm hiểu về vai trò của công nghệ sinh học trong nhân giống và bảo tồn đa dạng sinh học rừng.

+ Nhóm 4: Tìm hiểu về vai trò của công nghệ sinh học trong tạo các sản phẩm phục vụ trồng, chăm sóc, bảo vệ rừng và chế biến lâm sản.

- Nhiệm vụ 2 (5 phút): Tạo nhóm mảnh ghép (nhóm mới), trao đổi với bạn về kiến thức mình đã tìm hiểu ở nhóm chuyên gia, tiếp nhận và ghi lại kiến thức của bạn.

- Nhiệm vụ 3 (7 phút): Cùng với nhóm mảnh ghép hoàn thành các câu hỏi trong SGK tr 6 - 9 theo 4 nhóm hoàn thành phiếu học tập:

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS đọc thông tin SGK mục 2, thảo luận và thực hiện nhiệm vụ

- GV theo dõi và gợi ý HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- GV mời đại diện một số nhóm mảnh ghép trình bày kết quả thảo luận.

- Các nhóm khác theo dõi và bổ sung.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức và yêu cầu HS ghi chép vào vở.

- GV kết luận:

Công nghệ sinh học có vai trò quan trọng cho sự phát triển của lâm nghiệp tham gia hiệu quả và nhiều hoạt động ngành lâm nghiệp

- GV chuyển sang nội dung tiếp theo.

2. VAI TRÒ CỦA CÔNG NGHỆ SINH HỌC TRONG LÂM NGHIỆP

Công nghệ sinh học có vai trò quan trọng cho sự phát triển của lâm nghiệp tham gia hiệu quả và nhiều hoạt động ngành lâm nghiệp như: chọn giống, tạo giống, nhân giống, bảo tồn đa dạng sinh học, chẩn đoán bệnh hại, sản xuất chế phẩm phục vụ lâm nghiệp.

2.1. Chọn lọc giống cây lâm nghiệp

Ứng dụng các chỉ thị phân tử như SSR, SNP,... trong chọn giống cây lâm nghiệp

Vai trò: giúp chọn lọc được kiểu gen tốt một cách chính xác hiệu quả với thời gian ngắn hơn so với phương pháp truyền thống.

2.2. Tạo giống cây lâm nghiệp

Vai trò

+ Giúp tạo ra các giống cây lâm nghiệp có khả năng trồng và thích ứng với các điều kiện lập địa xấu ở nước ta.

+ Công nghệ chuyển gene, chỉnh sửa gene, gây đột biến nhân tạo có thể tạo ra các giống cây lâm nghiệp với các đặc tinh mới như tăng khả năng chịu mặn, chịu hạn, chịu lạnh, kháng sâu bệnh, sinh trưởng nhanh và chất lượng gỗ tốt.

+ Công nghệ chuyển gene đã tạo được nhiều giống cây lâm nghiệp mang các đặc tính mới

+ Ứng dụng công nghệ gây đột biến đa bội kết hợp với lai giống đã tạo được một số cây lâm nghiệp cho năng suất cao, chất lượng tốt.

2.3. Nhân giống cây lâm nghiệp

Vai trò

+ giúp cung cấp nhanh cây giống với số lượng lớn, chất lượng tốt, đồng đều và sạch bệnh.

+ Cây giống được tạo ra từ nuôi cấy mô thường đồng đều nên dễ áp dụng cơ giới hóa trong chăm sóc, bảo vệ, khai thác rừng và chế biến lâm sản; từ đó nâng cao hiệu quả kinh tế cho người trồng rừng.

2.4. Bảo tồn đa dạng sinh học của rừng

Vai trò: 

+ làm cơ sở khoa học cho công tác bảo tồn, khai thác và phát triển nguồn gene sinh vật rừng hiệu quả;

+ xây dựng cơ sở dữ liệu DNA mã vạch phục vụ cho công tác giám định và quản lí nguồn tài nguyên động vật, thực vật rừng, đặc biệt là những loài quý, hiếm, có nguy cơ tuyệt chủng.

+ Ứng dụng công nghệ nuôi cấy in vitro đã đóng góp hiệu quả cho công tác bảo tồn, lưu giữ và khôi phục những loài thực vật rừng quý, hiếm.

2.5. Chẩn đoán bệnh cho cây lâm nghiệp

Vai trò: giúp chẩn đoán nhanh, chính xác một số bệnh hại cây rừng ở giai đoạn sớm, từ đó có biện pháp bảo vệ, phòng trừ bệnh hại hiệu quả.

2.6. Tạo các sản phẩm phục vụ trồng, chăm sóc, bảo vệ rừng

Vai trò: Ứng dụng công nghệ vi sinh trong sản xuất các chế phẩm sinh học phục vụ trồng, chăm sóc và bảo vệ cây rừng:

- Chế phẩm vi sinh tăng cường phân giải lân, cố định đạm sử dụng hiệu quả cho ươm, trồng và chăm sóc cây rừng, thân thiện với môi trường;

- Chế phẩm vi sinh phân huỷ vật liệu cháy dưới tán rừng, phục hồi hệ vi sinh đất, tăng độ mùn cho đất;

- Thuốc bảo vệ thực vật sinh học giúp trừ sâu hại hiệu quả đồng thời bảo vệ thiên địch trong hệ sinh thái và bảo vệ môi trường.

2.7. Chế biến lâm sản

Vai trò:

Ứng dụng công nghệ vi sinh và enzyme trong chế biến gỗ, góp phần tạo ra sản phẩm chất lượng tốt, giảm giá thành sản xuất, thân thiện môi trường.

Họ và tên:

Lớp:

PHIẾU BÀI TẬP

A. PHẦN TRẮC NGHIỆM

Hãy khoanh tròn vào chữ cái (A, B, C, D) trước câu trả lời đúng nhất:

Câu 1: Công nghệ sinh học trong lâm nghiệp là

A. việc ứng dụng các lĩnh vực công nghệ hoá học nhằm tạo ra các dòng và giống cây lâm nghiệp, chế phẩm sinh học,...

B. việc ứng dụng các lĩnh vực công nghệ tin học nhằm tạo ra các dòng và giống cây lâm nghiệp, chế phẩm sinh học,...

C. việc ứng dụng các lĩnh vực công nghệ sinh học nhằm tạo ra các dòng và giống cây lâm nghiệp, chế phẩm sinh học,...

D. việc ứng dụng các lĩnh vực công nghệ sinh học nhằm tạo ra cây trồng năng suất thấp hơn làm cơ sở cho các thí nghiệm.

Câu 2: Cây Lan kim tuyến được nhân giống bằng cách

A. ươm cây non.

B. trồng bằng hạt.

C. chiết cành

D. nuôi cấy mô tế bào.

Câu 3: Vai trò của nhân giống cây lâm nghiệp là gì?

A. Giúp cung cấp cây giống nhanh, số lượng lớn, chất lượng tốt, đồng đều.

B. Giúp chọn lọc được kiểu gen tốt

C. Thích ứng với các điều kiện lập địa xấu

D. Xây dựng cơ sở dữ liệu DNA mã vạch

Câu 4: Chọn phát biểu sai. Vai trò của công nghệ sinh học trong bảo tồn đa dạng sinh học của rừng là

A. làm cơ sở khoa học cho công tác bảo tồn nguồn gene sinh vật rừng hiệu quả.

B. xây dựng cơ sở dữ liệu DNA mã vạch để quản lí nguồn tài nguyên rừng.

C. giúp chẩn đoán nhanh, chính xác một số bệnh hại cây rừng ở giai đoạn sớm.

D. lưu giữ và khôi phục những loài thực vật rừng quý, hiếm.

Câu 5: Thuốc bảo vệ thực vật sinh học giúp

A. diệt trừ sâu hại nhưng có nguy cơ hại chết thiên địch trong hệ sinh thái.

B. diệt trừ sâu hại nhưng có nguy cơ hại chết sinh vật nhỏ trong hệ sinh thái.

C. diệt trừ sâu hại đồng thời gây ô nhiễm môi trường trong hệ sinh thái.

D. diệt trừ sâu hại đồng thời bảo vệ thiên địch trong hệ sinh thái.

B. PHẦN TỰ LUẬN

Hãy nêu những ứng dụng công nghệ sinh học được sử dụng để bảo tồn các loài động vật thực vật rừng có nguy cơ tuyệt chủng ở nước ta.

…………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………..

…………………………………………………………………………………………..

Câu

1

2

3

4

5

Đáp án

C

D

A

C

D