Giáo án điện tử ngữ văn 10 kết nối tiết: Văn bản 3 - Chữ bầu lên nhà thơ

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BUỔI HỌC NGÀY HÔM NAY! KHỞI ĐỘNG

Nhà thơ là người như thế nào?

Việc làm thơ gắn liền với những phút cao hứng?

TIẾT …:  VĂN BẢN 3 - CHỮ BẦU LÊN NHÀ THƠ

                NỘI DUNG BÀI HỌC

1. TÌM HIỂU CHUNG
2. Giải thích từ khó
3. Tác giả, tác phẩm
4. TÌM HIỂU CHI TIẾT
5. Đặc thù của lao động thơ, của ngôn từ trong thơ
6. Những quan niệm mà tác giả không đồng tình
7. Luận về sự thống nhất mà khác biệt

III. TỔNG KẾT

1. Tìm hiểu chung
2. Giải thích từ khó

• Ý tại ngôn tại: ý nằm gọn trong lời đã nói hoặc đã viết
• Ý tại ngôn ngoại: ý ở ngoài lời (lời chưa nói hết được ý mà chỉ gợi mở để người nghe, người đọc tiếp tục tìm kiếm, xác định).
• Tự vị: sách tra cứu
• Hoá trị: thuật ngữ hoá học, chỉ khả năng liên kết

2. Tác giả, tác phẩm
3. Tác giả

• Nhà thơ Lê Đạt tên thật là Đào Công Đạt.
• Quê quán: Bắc Giang.
• Ông là một trong những nhân vật trụ cột của Phong trào Nhân văn-Giai phẩm.
• Về thơ, Lê Đạt tự nhận mình là phu chữ, vì thơ ông viết rất kỹ tính, cẩn thận từng câu chữ, chọn lọc.

1. Tác phẩm

• Chữ bầu lên nhà thơ được in lần đầu trên báo Văn nghệ, số 34, năm 1994.
• Thể loại: văn bản nghị luận.
• Bố cục: gồm 3 phần.

Bố cục

Phần 1: Ý kiến xoay quanh đặc thù lao động, của ngôn từ trong thơ

Phần 2: Những quan niệm mà tác giả không đồng tình về tầm vóc nhà thơ

Phần 3: Sự thống nhất mà khắc biệt giữa các con đường thơ và nhà thơ chân chính

1. Tìm hiểu chi tiết
2. Đặc thù của lao động thơ, của ngôn từ trong thơ

Làm việc nhóm

Vấn đề chính được bàn luận trong văn bản là gì ?

• Vấn đề bàn luận

- Danh ngôn của Ét-mông Gia-bét đã được dùng làm nhan đề văn bản: Chữ bầu lên nhà thơ

è Vấn đề chính được bàn luận: lao động chữ nghĩa trong hoạt động sáng tạo thơ ca và tính chất, ý nghĩa khác thường của “chữ” trong thơ.

• Đọc phần 1 của văn bản và cho biết:

Theo em, ý cốt lõi trong quan niệm về thơ của tác giả là gì?

• Văn xuôi “ý tại ngôn tại”
• Thơ “ý tại ngôn ngoại” è Phải cô đúc và đa nghĩa.
• Sức vang vọng, sức gợi cảm của chữ là điều mà các nhà thơ muốn hướng đến cho tác phẩm của mình.
• Cốt lõi quan điểm của tác giả: người ta làm thơ không phải bằng ý mà bằng chữ.
• Luận điểm thể hiện quan niệm riêng của tác giả:
• Khi làm thơ, nhà thơ luôn phải tìm cách làm mới "chữ“.
• Khiến cho "chữ" lập tức gây chú ý vì nội hàm ý nghĩa khác thường của nó so với nghĩa đã được xác định trong từ điển.

è Chữ không chỉ là phương tiện chuyền tải ý mà còn chi phối ngược lại người đọc.

Từ “chín”

trong Mùa xuân chín

Nghĩa từ điển:

là tính từ, chỉ trạng thái già đến độ của một sự vật hiện tượng

Trong thơ của Hàn Mạc Tử:

Vẻ đẹp xuân sắc căng tràn, niềm nuối tiếc vì sự vật sắp đến độ phai tàn

Thảo luận cặp đôi

1. Tác giả “rất ghét” hay “không mê” những gì? Ngược lại ông “ưa” đối tượng nào?
2. Nêu ý kiến về các tranh luận của tác giả ở phần 2:

Những lí lẽ và bằng chứng của tác giả đã thuyết phục chưa?

3. Em suy nghĩ gì về ý kiến của tác giả: “nhà thơ một nắng hai sương, lầm lũi, lực điền trên cánh đồng giấy, đổi bát mồ hôi lấy từng hạt chữ”
4. Ở cuối phần 2, tác giả đã triển khai quan niệm “chữ bầu lên nhà thơ” như thế nào?