Giáo án điện tử ngữ văn 10 kết nối bài: văn bản bình ngô đại cáo

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI TIẾT HỌC MÔN NGỮ VĂN 10

KHỞI ĐỘNG

Em đã được học lịch sử và tìm hiểu về cuộc khởi nghĩa Lam Sơn hãy cho cả lớp lắng nghe những hiểu biết của mình về cuộc khởi nghĩa?

VĂN BẢN BÌNH NGÔ ĐẠI CÁO

Nội dung bài học:

1. TÌM HIỂU CHI TIẾT
2. Khái niệm và đặc điểm của thể loại Cáo
3. Luận điểm chính nghĩa của Nguyễn Trãi
4. Tội ác tày trời của giặc Minh
5. Quá trình kháng chiến đầy gian nan của nghĩa quân
6. Lời tuyên bố hòa bình độc lập

III. TỔNG KẾT

1. Về nội dung
2. Về nghệ thuật
3. TÌM HIỂU CHI TIẾT VĂN BẢN

“BÌNH NGÔ ĐẠI CÁO”

2. Khái niệm và đặc điểm của thể loại Cáo

• Cáo là một thể loại văn bản có nguồn gốc từ Trung Quốc
• Là thể loại văn bản hành chính nhà nước quân chủ thường được dùng cho các phát ngôn chính thức hệ trọng của Vua chúa hoặc thủ lĩnh nhằm tổng kết một công việc, trình bày chủ trương xã hội chính trị cho dân chúng biết.
• Cáo thường được viết bằng thể loại văn xuôi, nhưng thường được viết bằng biền văn, thường có câu dài ngắn không bò gó.
• Mỗi cặp có hai vế đối nhau.
• Cáo là thể loại văn có tính hùng biện, lời lẽ rất đanh thép, lí luận sắc bén kết cấu chặt chẽ và mạch lạc.
• Đại cáo: Tên thể loại – bài cáo lớn
• Bình: dẹp yên, bình định, ổn định
• Ngô: chỉ giặc Minh -> Sự khinh bỉ và lòng căm thù đối với giặc

Luận điểm chính nghĩa của Nguyễn Trãi

Luận điểm chính nghĩa của Nguyễn Trãi được thể hiện thế nào trong tác phẩm? Cách thể hiện luận điểm đó có gì đặc biệt?

1. Tư tưởng nhân nghĩa

• Yên dân: Lo cho dân cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
• Trừ bạo: tiêu diệt kẻ tàn bạo
• Lập luận vô cùng chặt chẽ, thuyết phục. Khẳng định lập trường chính nghĩa của cuộc kháng chiến chống quân Minh – Đây là cuộc chiến đấu vì nghĩa, vì dân.

1. Chân lí độc lập

• Có cơ sở chắc chắn từ thực tiễn của lịch sử: mang tính hiển nhiên và vốn có từ lâu đời. Thể hiện qua các từ ngữ “từ trước”, “đã lâu”, “chia”, “vốn xưng”, “cũng khá”…
• Các yếu tố căn bản xác định độc lập chủ quyền dân tộc, cương vực lãnh thổ, phong tục văn hiến, lịch sử, truyền thống, anh hùng hào kiệt….

1. Cách thể hiện luận điểm

• Nhấn mạnh tính hiển nhiên vốn có.
• Sử dụng các biện pháp so sánh, sóng đôi Triệu, Đinh, Lý, Trần sóng đôi với Hán, Đường, Tống, Nguyên.
• Giọng văn đĩnh đạc, trịnh trọng

KẾT LUẬN

Những luận điểm của Nguyễn Trãi có lập luận chặt chẽ, lí luận rõ ràng dẫn chứng cụ thể. Đó chính là tiền đề để triển khai các ý về sau.

Tội ác tày trời của giặc Minh

Tác giả dùng từ ngữ hình ảnh nào để vạch trần tội ác của giặc Minh?  Những tội ác đó được thể hiện như thế nào?

1. Nội dung tố cáo

+ Vạch trần âm mưu của giặc Minh mượn danh nghĩa phù Trần diệt Hồ để cướp nước ta:

“Nhân họ Hồ chính sự phiên hà

Để trong nước lòng dân oán hận

Quân cuồng Minh thừa cơ gây  họa”.

Chúng đã xâm phạm lập trường dân tộc của chúng ta lấy danh nghĩa giúp nước ta nhưng thực chất là cướp nước