Giáo án và PPT Ngữ văn 11 cánh diều Bài 4: Tiếng Việt lớp trẻ bây giờ (Phạm Văn Tình)

THỰC HÀNH ĐỌC HIỂU: TIẾNG VIỆT LỚP TRẺ BÂY GIỜ

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Huế là một thành phố nằm ở miền Trung Việt Nam, từng là cố đô của đất nước trong thời kỳ triều Nguyễn từ năm 1802 đến năm 1945. Với vị trí địa lý đẹp và di sản lịch sử văn hóa phong phú, Huế được UNESCO công nhận là di sản văn hóa thế giới.

(Toàn cảnh Cố đô Huế)

Cố đô Huế có nhiều công trình kiến trúc hoàng gia độc đáo như Cố Đô Huế (The Imperial City) với cung điện, đền đài và các công trình kiến trúc lâu đời. Ngoài ra, thành phố còn có nhiều đền chùa, nhà thờ cổ kính, hồ, suối, khu vườn, đặc biệt là những cây cầu xưa nổi tiếng như cầu Trường Tiền, cầu Thanh Toàn, cầu Phú Xuân, v.v.

Huế còn nổi tiếng với văn hóa ẩm thực đặc sắc và các món ăn truyền thống như bún bò Huế, nem lụi, chè Huế, nước mắm chấm, v.v. Đến Huế, du khách có thể khám phá không chỉ lịch sử văn hóa đặc biệt mà còn được tận hưởng không khí yên bình, thanh bình của thành phố cổ kính này.

Câu hỏi 1: Quan sát văn bản thông tin vừa trình chiếu trên, em hãy cho biết văn bản trên đã sử dụng các phương thức biểu đạt và hình thức trình bày nào?

Câu hỏi 2: Nêu tác dụng, hiệu quả của việc sử dụng các phương thức biểu đạt và hình thức trình bày nhằm biểu đạt thông tin? 

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Đọc văn bản

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu:

Câu 1: Việc trích dẫn bài viết của Giâu có tác dụng gì?

Câu 2: Tranh minh họa liên quan đến nội dung gì?

Câu 3: Vì sao đây lại là điều đáng nói?

Câu 4: Phân biệt sự "đa dạng" và "hỗn tạp".

Câu 5:. Tác giả nêu lên vấn đề gì ở phần kết?

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: 

Việc trích dẫn bài viết của Giâu để chứng minh cho vấn đề tác giả đang đề cập đến, đó là một bộ  phận giới trẻ đang phá vỡ các chuẩn mực chính tả.

Câu 2:

- Tranh minh họa liện quan đến nội dung của bài viết: Giới trẻ đang phá vỡ chuẩn mực chính tả.

- Trong bức tranh dù nêu cao khẩu hiệu "giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt" nhưng chính chữ viết khẩu hiệu lại bị viết tắt, viết sai.

Câu 3:

- Đây là điều đáng nói vì cách nói này là do tự sáng tạo theo ý thích của nhiều nhòm học đường tạo nên teencode khác nhau.

- Mỗi nhóm một kiểu không giống với ngôn ngữ toàn dân. Nó gây ra nhiều sự hỗn loạn khó kiểm soát.

Câu 4:

- Đa dạng là sự phong phú của nhiều cá thể khác nhau trong một tập thể.

- Hồn tạp là  không thuần nhất, gồm có nhiều thứ rất khác nhau lẫn lộn vào với nhau.

Câu 5:

Ở phần kết, tác giả nêu lên vấn đề: Giới trẻ vì mải mê "sáng tạo" lạ kì mà quên mất việc học tập và trau dồi tiếng mẹ đẻ.

Hoạt động 2. Khám phá văn bản

Nhiệm vụ 1. Vấn đề và đối tượng

GV đưa ra câu hỏi: 

Văn bản Tiếng Việt lớp trẻ bây giờ viết về vấn đề gì và liên quan đến đối tượng nào?

Sản phẩm dự kiến:

- Vấn đề: Lớp trẻ hiện nay đang sử dụng tiếng Việt một cách rất phức tạp, nếu không muốn nói là hỗn tạp.

- Đối tượng: lớp trẻ - những người từ độ tuổi 2x trở xuống

Nhiệm vụ 2. Cấu trúc và cách triển khai bài viết

HS cùng thảo luận và trả lời câu hỏi:

Bài viết được triển khai qua mấy phần, mỗi phần được trình bày bằng hình thức nào? Em có nhận xét gì về các ví dụ tác giả dẫn ra trong bài?

Sản phẩm dự kiến:

- Ngoài phần Sapo và mở đầu, bài viết được triển khai qua 3 phần:

+ Phần 1: Từ việc phá vỡ các chuẩn mực chính tả…

=> Chỉ ra những biểu hiện của hành động viết tắt, viết phá cách, viết sai chính tả của giới trẻ

+ Phần 2: …đến thay đổi lệch chuẩn ngôn từ => Việc sang tạo ra những ngôn ngữ lệch chuẩn của giới trẻ

+ Phần 3: Nên nhận thế nào từ góc độ ngôn ngữ học?

=> Người viết nêu lên quan niệm về việc sáng tạo ngôn ngữ

- Các ví dụ tác giả dẫn dắt trong bài đều là những ví dụ điển hình đã, đang và sẽ diễn ra trong thực tế đời sống.

….

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1: Tác giả của văn bản Tiếng Việt lớp trẻ bây giờ là:

A. Lê Quang Dũng

B. Hàm Châu

C. Phạm Văn Tình

D. Vũ Ngọc Ý

Câu 2: Thể loại của văn bản Tiếng Việt lớp trẻ bây giờ là:

A. Văn bản thông tin

B. Văn bản thuyết minh

C. Văn bản khoa học

D. Văn bản nghị luận

Câu 3: Các kí tự 8X, 9X và Y2K nói về:

A. Kí tự toán học

B. Thứ tự trong một cuộc thi

C. Năm sinh

D. Kí tự hoá học

Câu 4: Việc trích dẫn bài viết của Giâu có tác dụng gì?

A. Làm phong phú hơn cho bài viết

B. Tác dụng gây xúc cảm cho người đọc

C. Chứng minh cho vấn đề tác giả đang đề cập đến

D. Tạo sự tò mò cho người đọc

Câu 5: Quan điểm của người viết về việc sáng tạo ngôn ngữ

A. Là chuyện đáng lên án

B. Là điều bình thường

C. Là điều cần bài trừ

D. Là điểm cần khuyến khích, lan rộng

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1: Hãy viết một bài văn trình bày suy nghĩ của em về việc giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt.

Câu 2: Viết một đoạn văn khoảng 150 chữ về một ví dụ sử dụng tiếng Việt không trong sáng và tác hại của hiện tượng ấy.